Zhurong’un yer radarı verileri, Mars yüzeyinin yaklaşık 80 metre altına kadar uzanan jeolojik tabakaları inceledi. Bu incelemeler sırasında, 10 ila 35 metre derinlikte, eğimli ve bir kıyı şeridini andıran kalın tortul katmanlar tespit edildi. Bilim insanları, bu yapının Dünya’daki plajlarda görülen kumlu tabakalara çok benzediğini belirtti.
Guangzhou Üniversitesi’nden gezegen bilimci Hai Liu, “Mars yüzeyi milyarlarca yıl içinde önemli değişimler geçirdi. Ancak radar verileri, yüzeyden gözlemlenemeyen kıyı birikintilerinin doğrudan kanıtlarını sunuyor,” diyerek bu keşfin önemine dikkat çekti.
Mars’ta Dalgalar ve Gelgitler Olmuş Olabilir
Bilim insanları, keşfedilen tortul yapının, Mars’ta bir zamanlar var olmuş büyük ve uzun ömürlü bir su kütlesinin izleri olabileceğini düşünüyor. Araştırmalar, bu su kütlesinin, yakındaki dağlardan gelen akarsular tarafından beslenen ve dalgaların etkisiyle tortu birikimi oluşturan bir okyanus olabileceğini gösteriyor.
Çalışmanın liderlerinden Liu, “Bu kumsallar, Dünya’dakine benzer süreçlerle—dalgalar ve gelgit hareketleriyle—şekillenmiş olabilir” dedi. Eğer bu teori doğruysa, Mars’ın iklimini ve jeolojik yapısını büyük ölçüde etkileyen bir okyanus geçmişi olabilir.
Yaşam İçin Yeni Bir İpucu mu?
Berkeley Üniversitesi’nden gezegen bilimci Michael Manga, keşfin Mars’ta geçmiş yaşam izlerini araştırma açısından büyük önem taşıdığını vurguladı. Manga, “Dünya’daki ilk yaşamın, suyun ve atmosferin kesiştiği kıyı bölgelerinde başladığı düşünülüyor. Eğer Mars’ta da böyle bir kıyı şeridi varsa, bu alanlar geçmiş yaşamın kanıtlarını bulmak için en iyi yerlerden biri olabilir” dedi.
Araştırmacılar, farklı senaryoları değerlendirerek bu yapıların başka hangi doğa olaylarıyla oluşmuş olabileceğini de inceledi. Rüzgarla taşınan kumullar, eski nehir yatakları ya da lav akıntıları gibi olasılıklar masaya yatırıldı. Ancak elde edilen veriler, bu ihtimalleri büyük ölçüde dışladı ve en mantıklı açıklamanın eski bir kıyı şeridi olduğunu ortaya koydu.
Mars’ın Kaybolan Okyanusları
Yaklaşık 4,5 milyar yıl önce oluşan Mars, zaman içinde büyük iklim değişiklikleri geçirdi. Bilim insanlarına göre, eğer Deuteronilus olarak adlandırılan bu okyanus gerçekten var olduysa, 3,5 ila 4 milyar yıl önce Mars’ın atmosferi Dünya’ya daha çok benzerken bu su kütlesi de aktif olabilirdi. Ancak gezegenin atmosferi incelip suyun büyük bir kısmı uzaya kaçtığında, bu okyanus da zamanla yok oldu.
Geçen yıl NASA’nın InSight misyonu kapsamında yapılan sismik analizler, Mars’ın yüzeyinin altında büyük miktarda sıvı su olabileceğini ortaya koymuştu. Ancak yüzeyde açık su bulunamaması, bilim insanlarının Mars’taki suyun izlerini daha derinlerde aramasına neden oldu. Şimdi ise Zhurong’un radar verileri, yüzey altında hâlâ önemli jeolojik ipuçlarının saklı olduğunu gösteriyor.
Mars’ta Gelecekte Daha Büyük Keşifler Yapılabilir
Bilim insanları, ilerleyen yıllarda Mars yüzeyinde daha fazla keşif aracı göndererek bu eski kıyı şeridinin ve olası okyanusun izlerini daha detaylı incelemeyi planlıyor. Eğer Mars’ta bir zamanlar devasa bir okyanus vardıysa, bu, gezegenin bir dönem Dünya’ya çok daha benzediğini ve yaşam için elverişli ortamlar barındırmış olabileceğini kanıtlayan en büyük bulgulardan biri olabilir.
Araştırmanın sonuçları, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı.
Kaynak: The Guardian
