Google’ın hazırladığı Doodle video oyunu sayesinde "Yarım Ay" kavramı yeniden gündeme geldi. Bu oyunla kullanıcılar, Yarım Ay Yükselişi'ni deneyimleme fırsatı buldu. İşte, Ay’ın evreleri hakkında ayrıntılı bilgiler…
Ay’ın Evreleri Nedir?
Ay evresi, Ay’ın güneş ışığı alan kısmının Dünya'dan görünüşünü ifade eder. Ay, Dünya ile gelgitsel olarak kilitli olduğu için her zaman aynı yüzü Dünya’ya döner. Ay’ın evreleri arasında dört ana evre bulunur: yeni ay, ilk çeyrek, dolunay ve son çeyrek. Bunun yanı sıra, artan hilal, artan kambur, azalan kambur ve azalan hilal gibi dört küçük evre de mevcuttur.
Bir ay, aynı evrede meydana gelen tekrarlar arasındaki zamandır ve ortalama süresi 29,5 gündür. Ay’ın görünümü, Ay’ın Dünya etrafındaki ve Dünya’nın Güneş etrafındaki yörünge konumlarının değişmesiyle bir ay boyunca kademeli olarak değişir. Ay, güneş ışığına maruz kaldıkça görünen kısmı %0'dan (yeni ay) %100'e (dolunay) kadar değişiklik gösterir.
Ay’ın Ana Evreleri
Ay’ın ana evreleri, Ay’ın Güneş’e göre ekliptik boylamının belirli açılarda olduğu zamanlarda gözlemlenir:
- Yeni Ay: Güneş ile Ay’ın aynı çizgide olduğu durumdur (0°).
- İlk Çeyrek: Ay, Güneş’e 90° açıda olduğunda görülür.
- Dolunay: Güneş’e 180° açı ile karşıt konumda olduğunda gözlemlenir.
- Son Çeyrek: Güneş’e 270° açı ile gözlemlenir.
Bu evreler, dünya üzerindeki farklı yerlerde farklı zamanlarda görülebilir.
Ara Evreler ve Ay'ın Görünümü
Ana evreler arasında, Ay’ın aydınlatılmış görünümünün hilal veya kambur olduğu ara evreler bulunur. Ara evreler genellikle bir sinodik ayın dörtte biri kadar, yani ortalama 7,38 gün sürer. Ay’ın görünüm şeklinin yeni aydan dolunaya kalınlaşması için kullanılan terim "artma", dolunaydan yeni aya doğru incelmesi için ise "küçülme" terimi kullanılır.
Yılda Dört Mevsimsel Değişim
Ay’ın konumu, Dünya’nın kuzey yarım küresinde mevsimlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Örneğin:
- Yeni Ay: Yaz gündönümünde en yüksek, kış gündönümünde en düşük seviyede görünür.
- İlk Çeyrek Ay: İlkbahar ekinoksunda en yüksek, sonbahar ekinoksunda ise en düşük konumda gözlemlenir.
- Dolunay: Kış gündönümünde en yüksek, yaz gündönümünde en düşük seviyede görünür.
- Son Çeyrek Ay: Sonbahar ekinoksunda en yüksek, ilkbahar ekinoksunda ise en düşük konumda görülür.
Bazı kültürlerde, farklı sayıda ay evresi bulunur. Örneğin, geleneksel Hawaii kültüründe toplam 30 evre tanımlanıyor.
