Yapılan araştırmalara göre, M.Ö. 100 ile M.S. 200 arasında atmosferdeki kurşun seviyesi ciddi şekilde artmıştı. Bunun temel sebebi, Romalıların maden çıkarma ve işleme faaliyetlerini yoğunlaştırmasıydı. Kuzey Kutbu'ndaki buz tabakalarından elde edilen veriler, o dönemde havadaki zehirli kurşunun seviyesinin ciddi şekilde yükseldiğini göstermekte.
Roma döneminde doğan bir çocuğun kanındaki kurşun seviyesinin, günümüzdeki ABD'li çocuklardan üç kat daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Araştırmalara göre, Roma İmparatorluğu'nda yaşayan insanların IQ seviyelerinde kişi başına 2,5 ila 3 puanlık bir düşüş yaşandı. Bu kirlilik etkisi, Galya, Britanya, Kuzey Afrika ve İberya gibi Roma'nın büyük topraklarında da görüldü.
Kurşun Kirliliği Avrupa’yı Etkiledi
ABD Desert Research Institute’ten kar ve buz uzmanı Nathan Chellman, "2-3 puanlık bir IQ düşüşü kulağa fazla gelmeyebilir, ancak bunu tüm Avrupa nüfusuna uyguladığınızda ciddi sonuçlar doğuruyor," diyor. Roma'daki elitler ve şehir halkı, kurşun borular ve kaplar kullanarak bu zehirli maddeleri doğrudan vücutlarına alıyordu. Kırsal halk ise toprak ve hava yoluyla bu kirlilikten etkileniyordu.
Roma döneminde, su boruları üretiminde yaygın olarak kurşun kullanılıyordu. Bu borular, sadece havadaki değil, doğrudan su yoluyla insan vücuduna kurşun taşımaktadır. O dönemdeki çocukların kanındaki kurşun seviyesinin ortalama 3,4 µg/dl olduğu tahmin ediliyor. Bugün ise ABD’de bu oran 0,6-0,8 µg/dl civarında. Roma’daki çocukların birçoğu ise bu ortalamanın çok üstünde kurşun seviyelerine maruz kaldı.
Kurşun Kirliliğinin IQ Üzerindeki Etkisi
Kurşun kirliliği, günümüzde bile önemli bir sağlık sorunu olmaya devam ediyor. Çocuklarda kurşun seviyesinin sadece 3,5 µg/dl gibi düşük bir seviyede bile zekâ ve öğrenme kabiliyetlerinde azalma görülebiliyor. 1940’lardan bu yana ABD’de fosil yakıtların yanması sonucu nüfusun yarısının IQ seviyesi etkilenmiştir. Ancak son 40 yılda kurşun maruziyeti önemli ölçüde azalmıştır.
Bu yeni çalışma, Roma dönemindeki kurşun kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkilerini inceleyen ilk araştırma olma özelliği taşıyor. Araştırmanın baş yazarı Joe McConnell, "2 bin yıl öncesine dair bu kadar detaylı tahminler yapmak heyecan verici" şeklinde açıklamada bulundu.
Roma İmparatorluğu'nun ihtişamı, sadece askeri zaferlerle değil, atmosferde bıraktığı zehirli mirasıyla da kalıcı etkiler bırakmıştır.
