ABD’de siyaset yeniden ısınıyor. 2024 seçimlerinde ikinci kez başkan seçilen Donald Trump, şimdiden 2028 için hazırlıklara başlamış gibi görünüyor. Trump’ın resmi ürün mağazasında satışa sunulan "Trump 2028" yazılı şapkalar, bu iddiaları güçlendirdi.
Trump, NBC’ye verdiği röportajda üçüncü dönem başkanlıkla ilgili sorulara “Şaka yapmıyorum… Bunu isteyen çok insan var” sözleriyle yanıt verdi. Daha önce de destekçilerine “Bir değil, üç ya da dört dönem başkanlık yapmaktan onur duyarım” diyen Trump, bu sözlerinin “medya için yapılmış bir şaka” olduğunu ifade etmişti. Ancak şapkaların piyasaya sürülmesi bu iddiaların ciddiyetini artırdı.
ABD Anayasası Ne Diyor? Trump için Üçüncü Dönem Mümkün mü?
ABD Anayasası’nın 22. Değişikliği, bir kişinin iki kez başkan seçilmesini mümkün kılıyor. Yani doğrudan seçim yoluyla üçüncü kez başkan olmak anayasal olarak yasak.
Ancak bazı Trump destekçileri ve hukukçular, bu yasağın sadece "seçilme" durumunu kapsadığına, "halef olma" yoluyla yeniden başkan olunabileceğine inanıyor. Buna göre, Trump 2028’de başkan yardımcısı adayı olabilir; seçilen başkan görevi bıraktığında Trump yeniden başkanlık koltuğuna oturabilir.
Bu senaryo, ABD anayasasının 12. Maddesi’yle çelişiyor. Zira bu maddeye göre, başkanlık için uygun olmayan bir kişi, başkan yardımcılığına da uygun değil.
Notre Dame Üniversitesi’nden hukuk profesörü Derek Muller, “İki dönem başkanlık yapan biri, ne başkanlığa ne de başkan yardımcılığına aday olamaz” diyerek bu senaryoyu hukuken geçersiz buluyor.
Northeastern Üniversitesi’nden anayasa hukuku uzmanı Jeremy Paul ise bu fikre daha da sert tepki vererek, "hiçbir inandırıcı hukuki dayanak yok" diyor.
Trump 2028 Gerçek Olabilir mi?
Trump’ın üçüncü dönem arayışı sadece Demokratlar tarafından değil, bazı Cumhuriyetçiler tarafından da sorunlu ve gerçekçi olmayan bir fikir olarak değerlendiriliyor. Oklahoma Senatörü Markwayne Mullin, “Anayasayı değiştirmem. Bunu ancak Amerikan halkı isterse yapar” açıklamasında bulundu.
Diğer yandan Tennessee Temsilcisi Andy Ogles, üçüncü dönemin yolunu açacak bir anayasa değişikliği teklifini Meclis'e sundu. Ancak anayasa değişikliği için hem Kongre'den üçte iki çoğunluk hem de eyaletlerin dörtte üçünün onayı gerekiyor. Bu da teklifin başarı şansını oldukça zayıf kılıyor.
ABD tarihinde şu ana kadar sadece bir başkan, Franklin D. Roosevelt, dört kez seçilerek görev yaptı. Ancak bu, 22. Değişiklik henüz yürürlükte değilken gerçekleşti. Roosevelt’in başkanlığı, 2. Dünya Savaşı ve Büyük Buhran gibi olağanüstü koşullarda sürdü. Onun ardından getirilen iki dönem kuralı, demokrasiye olan güvenin korunması için anayasa ile garanti altına alındı.
Trump cephesinden gelen mesajlar karmaşık. “Boşluklar var ama ben boşluklara inanmam” diyen Trump, bir yandan da üçüncü dönemi ima eden ürünler ve kampanyalarla dikkat çekiyor.
Ancak anayasal engeller, yargı yorumları ve kamuoyu tepkileri dikkate alındığında Trump’ın üçüncü kez başkan olması şu an için hukuki olarak mümkün görünmüyor.
Yine de, 2028'e kadar Amerikan siyasetinde her şey olabilir.
Kaynak: BBC
