Türk tarihi için önemli bir gün olarak anılan 22 Kasım Sarıkamış Harekatı, belki de en üzücü anlardan biridir. Yaklaşık 60 bin askerin donarak öldüğü bu harekatta iklime yenik düşen şehitlerin verdiği bir mücadele söz konusudur. İlk defa bir harekatta omuz omuza savaşarak değil de olumsuz hava şartlarında titreyen askerlerin yaşadığı manzaralara şahit olduk. Vatan sevgisi uğruna canlarını yoksayan ve donma pahasına Sarıkamış Harekatına katılan askerlerimize bu ülke çok şey borçlu...
Sarıkamış Harekatı Nedir?
Bugün takvimlerden 22 Aralık yer Sarıkamış...
Bilindiği üzere Sarıkamış Harekatında yaklaşık 60 bin asker donarak öldü ve o gün toplam 78 bin şehit verdik.
Osmanlı ordusunun Rus İşgalindeki toprakları kurtarmak için başlattığı, çok sayıda askerin dondurucu soğuklar nedeniyle şehit düştüğü Sarıkamış Harekatı, resmi kayıtlara geçmiş en üzücü olaylardan biridir.
1. Dünya savaşında 15-22 Aralık tarihleri arasında, Sarıkamış yakınındaki Allahuekber dağlarında, Kars’ı Ruslardan geri almak için harekata katılan 60 bin asker donarak öldü.
Sarıkamış Harekatın Başlamasının En Önemli Nedenleri Nelerdir?
☑ 1 Kasım 1914 tarihinde Kafkas Cephesi'nden yapılan saldırılar sonucu Azap ve Köprüköy'de Ruslar geri püskürtüldü.
☑ Ruslar, Sarıkamış bölgesine çekilmek zorunda kaldı.
☑ Erzurum'dan hareket eden Osmanlı ordusu, Sarıkamış'ı kuşatacaktı.
☑ 22 Aralık 1914'te başlayan savaş 15 Ocak 1915'te sona erdi.
☑ Rus askerleri 3. Ordu'ya bağlı 9. 10. Kolordularca kuzeyden kuşatılacağının bilgisi Enver Paşayla paylaşıldı.
☑ Cepheden de 11. Kolordu Sarıkamış'ta Rus ordusunun karşısında bulunacaktı.
☑ 10. Koloru, Oltu'nun ardından Bardız'a gelmesi gerekirken, kuşatma alanından uzaklaşarak çemberi genişletti.
Sarıkamış Harekatı Neden Kaybedildi?
Kars’ı Ruslardan geri almak için harekata katılan 60 bin asker donarak öldü.
Başkumandan Enver Paşa himayesinde yürütülen savaşta, Rus Devleti, Allahüekber dağlarından geçerek Kars‘ı yeniden vatan topraklarına katmayı hedeflemişti. Allahuekber dağlarının coğrafi yapısı gereği 2-3 bin rakımlı geçitlerinde ısı sıfırın altında ve sıcaklık eksi 30 derecedir.
Sarıkamıi Harekatına katılacak Türk askerlerinin büyük bölümü çölden gelmişti ve üzerlerinde yazlık üniformalar vardı.
Sarıkamış’ta dondurucu soğuk altında askerlerimizin durumunu Kurmay Subay Şerif Bey “Sarıkamış” adlı kitabında şöyle anlatıyor:
“Yol kenarında karların içinde çömelmiş bir asker, bir yığın karı kollarıyla kucaklamış, titreyerek, feryat ederek dişleriyle kemiriyordu. Kaldırıp yola sevk etmek istedim. Beni hiç görmedi. Zavallı çıldırmıştı. Bu suretle şu lanetli buzullar içinde biz belki on bin kişiden fazla insanı bir günde karların altına bıraktık ve geçtik”.
Rus Kafkas Ordusu Kurmay Başkan Vekili Dük Aleksandroviç Pietroviç Sarıkamış’ta gördüklerine anılarında şöyle yer vermiş:
“İlk sırada diz çökmüş 9 kahraman. Mavzerleriyle nişan almışlar, tetiğe asılmak üzereler ama asılamamışlar… İkinci sırada cephane taşıyanlar var, sandıkları bir avuçlamışlar ki, kainattan hırslarını almak istiyor gibiler. Öylesine kaskatı kesilmişler… Ve sağ başta Binbaşı Nihat. Dimdik ayakta, başı açık, saçları beyaza boyanmış, gözleri karşıda… Allahuekber dağlarındaki son Türk müfrezesini teslim alamadım. Bizden çok evvel, Allah’larına teslim olmuşlardı.”
Allahuekber dağları, 37 bin şehit verilerek aşıldı ve Sarıkamış kuşatıldı. Sarıkamış kuşatma harekâtını kaybedilmesinin başlıca nedeni aşırı soğuk ve açlıktır.
Osmanlı Ordusu bu dağlarda, 60 bini donma sonucu tam 78 bin şehit verdi. Rus birlikleri de bu savaşlarda 32 bin askerini kaybetti.
