Aday Öğretmenlik ve Öğretmenlik Kariyer Basamakları Yönetmeliği.
Yönetmelik, kafalarda oluşan sorulara tam olarak cevap vermemektedir. Oysa ki yönetmeliğin tüm buğulu alanları doldurması bekleniyordu. MEB yönetmelikle ilgili Şubat ayında taslak yayımlamış ve görüş istemişti. Yönetmeliğin taslak ile neredeyse bire bir örtüştüğünü yani görüşlere çok da itibar edilmediğini söylersek yalan olmaz.
Yönetmelik aynı Baş/Uzman Öğretmenliğin yanı sıra kanun ile değişen aday öğretmenlik sürecini de kapsıyor.
Aday Öğretmenlikle ilgili taslakta yer alan "Aday öğretmenlere, adaylıklarının ilk üç aylık döneminde bağımsız olarak ders ve nöbet görevi verilmez. Aday öğretmenler, bu dönemde danışman öğretmen nezaretinde derse girer. Danışman öğretmenin nöbetçi olduğu zamanlarda ise nöbet görevini izlemek üzere danışman öğretmenin yanında yer alır. (4) Yetiştirme Programının ilk üç aylık dönemini kadrosunun bulunduğu eğitim kurumunun dışındaki eğitim kurumlarında geçiren aday öğretmenler, üç aylık dönemin sonunda kadrolarının bulunduğu eğitim kurumundaki görevlerine başlar. Bu durumda danışman öğretmen, varsa kadrosunun bulunduğu eğitim kurumunda görev yapan öğretmenler arasından alanına bakılmaksızın belirlenir, yoksa daha önce görevlendirilen danışman öğretmen görevini sürdürür. Aday öğretmen ile ilgili danışman öğretmen ve/veya eğitim kurumu müdürünün değişmesi halinde, aday öğretmenin yetiştirme sürecine ilişkin evrak, yeniden belirlenen danışman öğretmene ve/veya eğitim kurumu müdürüne teslim edilir. (5) Adaylık sürecinin ilk üç ayını tamamlayan aday öğretmenlere, atandıkları eğitim kurumunda emsali öğretmenler için öngörülen ders ve diğer görevler verilir."
Hükümler yönetmelikte yok. Yani aday öğretmenin ilk üç ay derse girmemesi, danışman öğretmen gözetiminde derse girerek oryantasyon sürecine tabi olması gibi hususlar yönetmelikte yer almadı.
Şimdi de 16 yıldır devam etmekte olan ve 6 bakan eskiten Baş/Uzman öğretmenlikle ilgili olarak yapılan düzenlemeye göre işleyişe bakacak olursak;
Uzman öğretmenlik için;
"Uzman öğretmen veya başöğretmen unvanları için öngörülen yazılı sınava başvuracaklarda aranacak şartlar
MADDE 12- (1) Uzman öğretmen unvanı için yapılacak yazılı sınava başvuruda bulunacak öğretmenlerde;
a) Yazılı sınav başvuru tarihinin son günü itibarıyla aday öğretmenlik dahil öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunmak,
b) Öğretmen olarak görev yapıyor olmak,
c) Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmamak,
ç) Öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yönelik hazırlanan en az 180 saatlik Uzman Öğretmenlik Eğitim Programını tamamlamış olmak,
d) Uzman Öğretmenlik Mesleki Gelişim Çalışmalarını tamamlamış olmak, şartları aranır.
Baş öğretmenlik için ise benze bir şekilde;
(2) Başöğretmen unvanı için yapılacak yazılı sınava başvuruda bulunacak uzman öğretmenlerde;
a) Yazılı sınav başvuru tarihinin son günü itibarıyla uzman öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunmak,
b) Uzman öğretmen olarak görev yapıyor olmak,
c) Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmamak,
ç) Uzman öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yönelik hazırlanan en az 240 saatlik Başöğretmenlik Eğitim Programını tamamlamış olmak,
d) Başöğretmenlik Mesleki Gelişim Çalışmalarını tamamlamış olmak, şartları aranır. Hükümleri söz konusu.
Muaf Durumu
Devamında da yazılı sınavdan muaf olacaklara ilişkin hükümler var.
Tezli tezsiz ve hangi alanda tamamlandığı fark etmeksizin yüksek lisansa sahip 10 yıllık kıdemi olan öğretmenler uzman öğretmenlik için yazılı sınavdan muaf olacaklar,
Aynı şekilde şu anda uzman öğretmen (10 yıllık uzmanlığı) olanlardan doktora eğitimi bulunanlar da başöğretmenlik için yapılacak sınavdan muaf olacaklar.
Tekrar söyleyecek olursak; yüksek lisans ya da doktora eğitiminin hangi alanda yapıldığının bir önemi yok. Önemli olan uzmanlık için yüksek lisans(tezli/tezsiz), başöğretmenlik için doktora diplomasına sahip olmak.
Fakat bu grup (sınavdan muaf) öğretmenlerin de seminere (eğitim programına) katılmaları gerekiyor. Eğitim programına katılan öğretmene seminer belgesi verilecek ve belge 3 yıl geçerli olacak. Yani ilk yıl her hangi bir nedenle uzman olamayanlar gelecek 3 yıl içindeki duyurularda eğitim programına katılmadan sürece dahil olabilecekler. (Eğitim programı içeriğinde değişiklik varsa sadece değişiklik kısmını alacaklar)
Duyuru yazılı sınav tarihinden 6 ay önce yapılacak. Bu altı aylık süreç içerisinde eğitim programı da tamamlanacak. Eğitim programı hizmet içi eğitim yönetmeliği esaslarına göre yapılacak fakat nerelerde, ne zaman ve hangi içerikle olacağı yönetmelikte yok. Hatta nasıl yapılacağı ( online, yüz yüze, hibrit. ) da belli değil ve bakanlıkça belirlenecek.
Eğitim programından sonra yazılı sınav yapılacak. Yazılı sınavdan 70 ve üstü puan alanlar başarılı sayılacaklar
Sınav sonucu 30 gün içinde açıklanacak.
Sınava itiraz 5 gün içinde yapılabilecek ve 10 gün içinde sonuçlandırılacak.
Sürece geçecek olursak ( ki başöğretmenlik ve uzman öğretmenlik için aynı süreç söz konusu);
Uzman öğretmenlik ile başöğretmenlik arasındaki temel farklılık; uzman öğretmen olabilmek için öğretmenlikte 10 yıllık kıdem, baş öğretmenlik için ise uzman öğretmenlikte 10 yıllık kıdem şartı söz konusu. Diğer şartlar aynı.
- MEB öncelikle yapacağı yazılı sınavın tarihini açıklayacak yani duyuruya çıkacak, Bu duyuru yapılacak sınav tarihinden en az 6 ay önce olmak zorunda.
Duyuruda başvuru için bir tarih belirlenecek,
Eğitim programı tarihleri ve içeriği de duyuruda yer alacak,
Eğitim programı sonrası seminer belgesi verilecek,
Sınav yapılacak,
Sınav konuları eğitim programına uygun olacak ve diğer hususlar bakanlıkça belirlenecek,
Yani;
Kıdem durumunuz uygun,
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezanız yok
Başvuru yapıldı,
Eğitim programına katılım gerçekleşti ve tamamlandı,
Sıra sınava geliyor.
Sınava girebilmek için bir şart daha var yönetmelikte. İşte bu içi henüz doldurulmamış alanlardan biri. O da sınava girebilme şartlarından olan (madde 12) "Uzman Öğretmenlik Mesleki Gelişim Çalışmalarını tamamlamış olmak" hükmü. Bu hükmün içi de bakanlıkça doldurulacak. Yani bu hükme göre başka şartlar da ortaya çıkarılabilir. Uzmanlık için 180, başöğretmenlik için 240 saatlik programı tamamlamanın yanında "Uzman/Baş Öğretmenlik Mesleki Gelişim Çalışmalarını tamamlamış olmak" gerekiyor. Bu çalışmaların ne olacağını da zaman gösterecek.
Bu değerlendirmeyi tamamen yönetmelik hükümlerine göre yapmakla birlikte, baş ve uzman öğretmenlikle ilgili mesleki gelişim ve mesleğe katkı yönlerinden temel yaklaşımı geçmişteki yazılarımla yayımladığımızı ayrıca belirtmek isterim.
Maksut BALMUK
Öğretmen
