TBMM Genel Kurulunda, Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından EYT yasası çıktı. Ancak yasa kapsamında staj ve çıraklık, Bağ-Kur, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik olmaması nedeniyle emeklilik mağduriyeti devam ediyor.
Torba Yasa ile kendi mağduriyetlerinin giderilmesini isteyen staj ve çıraklık, Bağ-Kur, ABO, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağdurları gözünü hükümete çevirdi. Temmuz ayında gündeme gelen 2.Torba Yasa kapsamına dahil edilmeyen staj ve çıraklık, Bağ-Kur, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağdurları 2023 yılı bitmeden yeni bir torba yasayla emeklilik haklarına kavuşmak istiyor.
Emeklilik zamanı günden güne ertelenen staj ve çıraklık, Bağ-Kur, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağdurları için herhangi bir düzenlemenin gündeme alınmaması da tepkilere yol açtı.
EYT yasasının 8 Eylül 1999 sonrasını kapsamaması bir kesimin 2000 sonrası SGK mağdurlarının emekliliklerinin 17 yıl uzamasına neden oldu. Birkaç günlük farkla EYT düzenlemesinden yararlanamayan vatandaşlar emekli olabilmenin 1 günle 17 yıl uzamasına tepki gösteriyor. 1999 sonrası emeklilik mağduriyeti yaşayan yüz binlerce vatandaş varken bazıları kademeli emeklilik, bazıları eşit emeklilik bazıları ise adil bir emeklilik sistemi talep ediyor. 2000 sonrası SGK'lılar emeklilik sistemindeki adaletsizliklerin giderilmesini istiyor.
Uzun zamandır verilen emeklilik mücadelesinin EYT'liler için çözüme ulaşmasının ardından çeşitli nedenler ve yasa değişiklikleri nedeniyle emekli olamayan staj ve çıraklık, Bağ-Kur, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağdurları çözüm sırasının kendilerine gelmesini bekliyor. EYT mağduriyetinin kesin olarak çözüme kavuşmadığını, bunun aksine emeklilikte mağduriyet yaşayan çoğunluk kesimin görmezden gelindiğini belirtiyor.
Bağ-Kur tescil, ihya ve prim mağduriyeti çözülecek mi?
Geriye dönük tescil hakkı verilmemesi nedeniyle emekli olamayan Bağ-Kur tescil mağdurları maddi ve manevi sıkıntılar yaşıyor. Belirli bir yaşın üstünde olmaları nedeniyle çalışmakta zorlanan ve uzun yıllar süren çalışma hayatlarının ardından en temel hakları olan emeklilik hakkına kavuşmak isteyen Bağ-Kur'lular yaşadıkları bu durumu adaletsizlik olarak nitelendiriyor.
Tescil affı, ihya ve yasada düzenleme isteyen Bağ-Kur mağdurlarının yaşadığı sıkıntılar günden güne artıyor. Emeklilikte adil bir sistem olmasını isteyen Bağ-Kur mağdurları yapılan bu ayrımcılığa karşı çıkarken emekli olmak için çok daha uzun süre bekleyecek olmalarına da tepki gösteriyor. Prim ve yaş şartını yerine getiren Bağ-Kur mağdurları aynı şartları yerine getirdikleri kişilerin aksine tescil ve ihya sorunu nedeniyle emekli olamıyor.
2000 yılı öncesi sigortalılık hakları iade edilerek mükellefiyet başlangıç tarihleri itibarıyla kuruma tescil imkanı verilmesini talep eden Bağ-Kur tescil, ihya ve prim mağdurları sosyal medyadan yetkililere seslenmeye devam ederek torba yasasında kendilerine de yer verilmesini ve yaşadıkları bu mağduriyetin son bulmasını bekliyorlar.
Mevcut ekonomik şartlarda geçim sıkıntısı yaşayan Bağ-Kur tescil, ihya ve prim mağdurları emeklilikte önlerinde bulunan engellerin kaldırılmasını, haksızlıkların giderilmesini istiyor. Geçtiğimiz gün Meclis'in açılmasıyla umutlanan Bağ-Kur tescil, ihya ve prim mağdurları yetkililerden olumlu bir açıklama bekliyor. Meclis'te gündeme getirilmeyi bekleyen Bağ-Kur tescil, ihya ve prim mağdurları birçok mecrada yetkililere seslenmeye devam ediyor.
Bağ-Kur prim gün sayısı düşecek mi?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın seçim öncesi vaatlerinde bulunan Bağ-Kur prim günlerini 7 bin 200'e düşürme sözü Bakan Işıkhan'a soruldu.
Bakan Işıkhan konuya ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
Bu konuda tabi biz talimatlarımızı aldık. Sayın Cumhurbaşkanımızın her sözü bizim için talimattır. 7 bin 200 güne düşürülmesi bizim için önemli sözlerden bir tanesi. Bu konuda biz çalışmalarımıza başladık. Burada 5 yıl kazanıyor aslında. 9 bin yerine 7 bin 200 ödeyerek BAĞ-KUR'lulara 5 yıl öncesinde emekli olma hakkı tanıyoruz. Bu da inşallah bütçe disiplini doğrultusunda bu hedefimizi de gerçekleştireceğiz. Bu konuda temel değişkenlerimiz, standartlarımız olacak çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Çok acele etmemizi gerektiren bir durum da söz konusu değil. Çünkü 5 yıllık süre boyunca biz bu seçim vaatlerini yerine getirmekle mükellefiz. Biz bütçemiz doğrultusunda inşallah bütçemizdeki bu iyileşmeler arttıkça biz de bu sözleri vaatleri vatandaşlarımızın lehine çalışanlarımızın lehine olabilecek tüm uygulamaları da hayata geçirmek için çalışacağız.
Staj ve çıraklık mağdurları için çalışma yapılacak mı?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, ülkemizde çırak okuluna ya da liselerin staj dönemlerinde meslek okullarından staja giden kişilere sigorta girişleri yapılarak sigorta kartı verildiğini ancak emeklilikte bunun hiçbir işe yaramadığını söyledi. Erdursun, okulların bu kişiler adına sadece yüzde 1 iş kazası meslek hastalığı primi yatırdığını, tüm kollara tabii prim yatırılmadığı için emeklilikte bir işe yaramadığını da vurguladı.
EYT'den yararlanamayan staj ve çırak mağdurları için hükümetin bir çalışması olmadığını ifade eden Erdursun, "Bu durumda olan kişileri böyle gereksiz yere umutlandırmakta uygun olmaz. Şu anda hükümetin Torba Yasa çalışmasının içerisinde stajyerlerin ve çırakların mağduriyeti yok ama biz Torba Yasa’nın içindekiler için kesin şu vardır, bu vardır diyemeyiz ama aldığımız bilgilere göre, daha çok BAĞ-KUR-Kur ya da ev hanımlarının eksik günlerini tamamlarken ödeyecekleri primlerde bir miktar indirim, emekli aylıklarına en düşük emekli aylıklarına bir miktar seyyanen artış gibi durumlar şu anda Torba Yasa’da görüşülen, konuşulan durumlar. Maalesef stajyerlerin ve çırakların durumu gündemde değil" dedi.
Bursa Staj ve Çıraklık Mağdurları Federasyonu'nun düzenlediği etkinlikte konuşan Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Duman ise ekim ayında Meclis açılır açılmaz bu sorunun ortadan kaldırılacağını umduğunu belirtti.
Emeklilik mağduriyetlerine hakim iki uzmanın bu kadar farklı düşüncelere sahip olması staj ve çıraklık mağdurlarını şaşırtırken gözler yine son kararı verecek olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a çevrildi. Staj ve çıraklık mağdurları en kısa sürede Torba Yasa ile emeklilik haklarına kavuşmak için Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan bir adım atılmasını talep ediyor.
Staj ve çıraklığın sigorta başlangıcı sayılması Meclis'te!
Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, 09.08.2023 tarihinde staj ve çıraklık başlangıç tarihinin sigorta başlangıcı sayılması talebine ilişkin yazılı soru önergesinde bulundu.
Gergerlioğlu'nun önergesinde şu ifadelere yer verildi:
Basında yer alan bilgide :" Kocaeli Staj ve Çıraklık Mağdurları Dernek Başkanı Ersin Akengin açıklamasında şu ifadelere yer verdi: Biz stajyer ve çıraklar olarak kandırılmış çocuklarız. Staj ve çıraklık başlangıçlarımızda hocalarımız tarafından elimize sigorta kartı verilip hayırlı olsun sigortanız başladı diyip yaşıtlarınızdan daha önce emekli olacaksınız denilerek yıllarca o sigorta numarasını kullandık. Şimdi o sigorta numarasının emeklilikte bir işe yaramadığını görüyoruz. Bizler çalışma şartlarının tamamını uyguladık. Maaş aldık, sigorta numaramız vardı, mesai giriş çıkış saatlerinde kart basıp işçi gibi çalıştık. Bizler eğer kandırılmasaydık sigortamızı kendimiz yaptırırdık. Yaşıtım olan ve düz liseye giden arkadaşın sigortasını babası ödedi, EYT'den emekli oldu. Bizim sigortamızı devlet ödedi emekli olamıyoruz. Gurbetçi meslek lisesi stajını Almanya'da yapıyor ve staj sigortasını Türkiye'de sigorta başlangıcı yaptırıyor. Türkiye'de yapılan staj ve çıraklık sigortasının da SGK başlangıcı olmasını bekliyoruz." ifadeleri yer almıştır.
Bu bağlamda;
1- Yukarıda bahsi geçen iddialar doğru mudur?
2- Çıraklık ve staj dönemlerinde sigortaları başlatılmasına rağmen bu sigortalar yok sayılarak vatandaşlar neden mağdur edilmiştir?
3- Yurt dışında yaşayıp meslek lisesi stajını yurt dışında yapan kişilerin staj sigortasını Türkiye'de sigorta başlangıcı yaptırdığı iddiası doğru mudur? Eğer iddia doğru ise yurt dışında staj yapan biri Türkiye'de emekli olabilirken Türkiye'de staj yapanın emekli olamama sebepleri nelerdir?
4- Staj ve çıraklık mağdurlarının sorunlarının çözülmesi amacıyla bakanlığınızın yapmış olduğu çalışmalar var mıdır? Varsa bunlar nelerdir?
5- Soru önergesi verildiği tarih itibariyle Kocaeli'de staj ve çıraklık sigortası mağduru olan kişi sayısı kaçtır?
Gergerlioğlu'nun önergesinin Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'a sunulmasının ardından neredeyse iki ay geçti. Ancak Bakan Işıkhan, önergeye olumlu ya da olumsuz bir cevap vermedi. Önergenin cevaplanma süresi 15 günken Bakan Işıkhan'ın bu sessizliği staj ve çıraklık mağdurlarını daha büyük beklentiye soktu.
Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın önergeye olumlu bir cevap vermesini bekleyen staj ve çıraklık mağdurları emeklilik haklarına kavuşmak için gün sayıyor. Birçok mecrada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Bakan Vedat Işıkhan'a seslenen staj ve çıraklık mağdurları yaşanılan haksızlığın son bulmasını ve emeklilik sistemindeki adaletsizliğin giderilmesini talep ediyor.
2. torba yasadan kimler faydalanabilecek?
Ekonomi uzmanlarına göre, Meclis'in açılmasının ardından gündeme gelecek Torba Yasa'da staj-çıraklık sigortası, Bağ-Kur tescil,ihya ve prim, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik meselesi de bulunacak. Emeklilik sistemindeki sorunların tam olarak çözülüp çözülmeyeceği bilinmezken yüz binlerce vatandaş adil ve eşit bir emeklilik sistemi talep ediyor.
Meclis açılır açılmaz önceliğin seçim öncesi vaatlere verileceğini, EYT'de ikinci perde olarak tanımlanan düzenlemenin de AK Parti'nin Meclis'e sunacağı ilk torba kanun teklifi içerisinde yer alması bekleniyor.
Yaklaşık 4.5 milyon EYT’linin sadece 1 milyon 800 bini emeklilik hakkında kavuşmuşken staj-çıraklık sigortası, Bağ-Kur tescil,ihya ve prim, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik yasaları nedeniyle emekli olamayan vatandaşların mağdur edilmeyeceği ve yeni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Vedat Işıkhan'ın çalışmaları neticesinde Torba Yasa'yla çözüme kavuşturulması bekleniyor.
1 Ekim'de Meclis'in açılmasının ardından ilk Kabine Toplantısı gerçekleştirildi. Toplantının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2.torba yasada bulunması beklenen emekliye ikramiye müjdesini verdi. Ancak uzun süredir milyonlarca vatandaşın emekliliklerinin önünde engel teşkil eden staj-çıraklık sigortası, Bağ-Kur tescil,ihya ve prim, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağduriyetinin torba yasada yer alıp almayacağına dair net bir açıklamada henüz bulunulmadı.
