2025-2027 dönemini kapsayan yeni "Orta Vadeli Program" açıkladı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, programın ana çerçevesinin sabit kaldığını belirtti. Yılmaz, üç ana konuda güncellemelerin yapılacağına dair önemli mesajlar vermişti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın konuşmasından öne çıkanlar şu şekilde:
Bu programın amacı makroekonomik politikaları belirlemek ve temel ekonomik büyüklükleri ve borçlanma durumunu ele almaktır.
Uygulamaya koyduğumuz ekonomi programıyla politika belirsizliklerini ortadan kaldırdık.
OVP'nin ilk yılına yönelik uygulanacak politikalar ve somut tedbirler, 2025 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda ayrıntılı olarak yer alacak.
OVP, makroekonomik politika çerçevesi ve hedefleri ile öncelikli reform alanlarını ve takvimini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, ekonomik istikrarı sağlamak ve sürdürülebilir büyümeyi desteklemek için belirlenen politikalar ve reformlar, önümüzdeki üç yıllık dönemde ekonomimizin yol haritasını oluşturacaktır. Bu çok yönlü ve katılımcı süreçle birlikte, siyasi sahiplenmenin yanı sıra OVP’nin tüm kesimler tarafından sahiplenilmesi ve uygulanabilirliğinin artırılmasını hedefliyoruz.
Öngördüğümüz takvime uygun olarak dezenflasyon sürecinin etkileri 2024 yılı Haziran ayından itibaren başladı.
Büyüme kompozisyonundaki dengelenme ile birlikte cari işlemler dengesi, beklentilerimizin de altında gerileyerek olumlu bir tablo çizdi.
İşsizlik oranları hedeflerimizin de üzerinde bir iyileşme göstermiştir.
Programımız başarıyla çalışıyor ve çözüm üretiyor.
Enflasyon tarafına baktığımızda biliyorsunuz başından itibaren 3 dönemden bahsettik. Geçiş döneminin bu program yılında tamamlandığını ve dezenflasyon döneminin başladığını görebiliyoruz.
İstihdamdaki artış ve işsizlikteki düşüş, uygulanan ekonomi politikalarının etkinliğini ortaya koyuyor.
Türk Lirasına olan güven önemli derecede artmıştır.
TL mevduatlarının toplam mevduatlar içindeki payı ciddi bir yükseliş kaydetti.
TL'ye olan güven arttı ve vatandaşların tasarruflarının yerli para biriminde değerlendirme eğilimleri güçlendi. TL'nin güçlenmesi ve milli para birimine olan güvenin artması da enflasyonla mücadelede son derece olumlu bir gelişme.
Kur Korumalı Mevduat bakiyesi 47,8 milyar dolara kadar indi.
Rezervlerdeki artış, risk primindeki düşü ve TL mevduatlarının artışı, ekonomi politikalarının doğru yönde ilerlediğinin somut göstergeleridir.
YENİ DÖNEME İLİŞKİN ORTA VADELİ PROGRAM (OVP)
Temel amaçlar, enflasyonun kademeli olarak tek haneli seviyelere düşürülmesi, büyüme potansiyelinin enflasyonist baskı oluşturmadan yükselmesi, yapısal reformlarda verimliliğe dayalı yatırım, istihdam, üretim ve ihracatın artırılmasıdır.
Ekonomik büyümenin herkes için eşit fırsatlar sağlaması temel amacımızdır. Kadın ve gençlerin ekonomiye katyılımının artırılması da kritik hedeflerimiz arasındadır. Yeni OVP dönemi Türkiye'nin ekonomik yapısını güçlendirmek için önemli adımları kapsamaktadır.
Öncelikli reform alanlarını belirlemiş durumdayız. Bunlar makroekonomik ve finansal istikrarın kalıcı hale getirilmesi, kamu reformlarının hayata geçirilmesi, ar-ge yenilikçilik kapasitenin geliştitrilmesi, yeşil ve dijital ekonomiye geçişe yönelik teknolojik dönüşümün sağlanması, beşeri sermayenin güçlendirilmesi, işgücü piyasasının etkinleştirilmesi, iş ve yatırım ortamının iyileştirilmeye devam edilmesi ve ekonomide kayıt dışılığın azaltılmasıdır.
2025-27 yılları arasında küresel büyüme oranının yüzde 3,1 ila yüzde 3,3 arasında yatay seyretmesini bekliyoruz.
Özellikle Euro Bölgesi ve ABD ekonomilerinde büyüme oranlarının daha düşük seviyelerde olması bekleniyor.
Dış talep koşulları destekleyici olackai bu da Türkiye'nin dış ticaret dengesine ve genel ekonomik büyümesine olumlu yansıyacak.
Diğer yandan küresel finansal koş.ullara baktığımızda burada da özellikle gelişmekte olan ülkeleri ve Türkiye'yi olumlu etkileyecek bir görünüm var.
Diğer yandan yine küresel emtia fiyatlarına baktığımızda da Türkiye için olumlu bir perspektif oluştuğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Son dönemlerde giderek normalleştiğini görüyoruz.
ORTA VADELİ PROGRAM HEDEFLERİ
Öncelikle büyüme ile başlamak istiyorum. 2023 yılında GSYİH büyümesi 5,1 olarak gerçekleşmiştir. Bu Türkiye ekonomisinin direncinin yansıtmaktadır.
Büyüme oranının 2024'te yüzde 3,5 olarak gerçekleşmesi beklemektedir.
OVP'de büyüme tahmini yüzde 4'ten yüzde 3,5'a; 2025 yılı büyüme tahmini yüzde 4,5'ten yüzde 4'e; 2026 yılı büyüme tahmini ise yüzde 5'ten yüzde 4,5'a indi.
OVP'de 2024 yılı işsizlik oranı tahmini yüzde 10,3'ten yğzde 9,3 seviyesine indirildi. 2026 yılı işsizlik oranı tahmini yüzde 9,2; 2027 yılı tahmini ise yüzde 8,8 olarak belirlendi.
OVP hesaplamasında kullanılan ortalama dolar/tl tahmini 2024 için 33,2; 2025 için 42; 2026 için 44,4; 2027 için ise 46,9 oldu.
Uygulamaya konulan sıkı maliye politikaları için enflasyon oranının yüzde 41,5'e gerileyerek önemli bir mesafe kat edilmesi beklenebilir.
ENFLASYON BEKLENTİSİ YÜKSELDİ
2024'te yüzde 33 olan enflasyon beklentisi 41,5'e, 2025'te 15,2'den 17'5'e, 2026'da 8,5'ten 9,7'ye yükseltildi. 2027 için enflasyon tahminimiz ise yüzde 7'dir.
OVP'de 2025 yılı cari işlemler açığının milli gelire oranının yüzde 2 seviyesinde olması öngörüldü.
2024 yılında ihracatın 264 milyar dolara yükselmesi, ithalatın ise 345 milyar dolara düşmesi bekleniyor.
İhracatın kademeli olarak artarak 2027 yılı sonunda 319,6 milyar dolara ulaşması, ithalatın ise 417,5 milyar dolara çıkması öngörülüyor.
OVP'DE BÜTÇE AÇIĞININ MİLLİ GELİRE ORAN BEKLENTİSİ YÜZDE 4,9
OVP'de bütçe açığının milli gelire oranı beklentisi yüzde 4,9 olarak belirlendi.
2025 yılı bütçe açığının milli gelire oranı beklentisi yüzde 3,1 olarak belirlendi. 2027 yılı beklentisi ise yüzde 2,5 oldu.
MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER VE POLİTİKA ARAÇLARI
Büyüme noktasında sanayide yapısal dönüşüm, ar-ge ve yenilik ekosistemi, yeşil dönüşümün hızlandırılması, dijital dönüşüme geçişin desteklenmesi, beşeri sermayenin güçlendirilmesi, kamu altyapı ve yatırımlarının etkinleştirilmesi, tarımda verimliliğin ve üretimin artırılması öne çıkmaktadır.
İstihdam tarafında ise yeni nesil çalışma biçimleri ile sektörel dönüşümler, işgücüne katılımda güçlük yaşayan kesimlerin istihdamı, beşeri sermaye ile beceri uyumu ile iradi işsizliğin azaltılması öne çıkmaktadır.
Finansal düzenlemeleri sadeleştireceğiz.
Seçici kredi uygulaması, sermaye piyasalarının, katılım finansal sistemin ve finansal teknolojilerin geliştirilmesi sağlanacak, tasarruflar artırılacak.
Ödemeler dengesinin iyileştirilmesi için ürün ve pazar çeşitlendirilmesi büyük önem taşıyor.
