Bu yıl çalışmaları hazırlanan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin Aralık ayında Meclis'e sunıulması ve 2023 yılında yasalaşması bekleniyor.
EYT'den yararlanabilmek için 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olan SSK'da 5.000 günü doldurmuş kadınlar için 20 yıl erkekler için ise 25 yıl sigortalılık süresi şartı var. Yine Bağ-Kur'da ise kadınlar için 7.200 gün erkekler için ise 9.000 gün prim şartı bulunuyor.
Ancak prim günü ve sigortalılık süresini (Yıl) dolduramayan EYT'liler ise şartları tamamladıkları zaman emekli olabilecek.
EYT yasasından yararlanacak kadınlarda sigortalılık süresi 20 yıl olduğundan ve bu süre 8 Eylül 2019 tarihinde dolduğundan, bu şart kadınlarda aranmayacak. Erkeklerde ise bu süre 25 olduğundan kademe kademe ortadan kalkacak. En son 8 Eylül 2024 tarihinde de son bulacak.
Fakat, EYT yasasına tabi olacak bazı kesimlerin primlerini tamamlama imkanı bulunmuyor. Bu sigortalılar için ise kısmi emeklilik yani yaştan emeklilik imkanı bulunmakta.
Belirli bir süre çalışarak prim günü biriktirmiş daha sonra ise çalışma hayatına ara vermek zorunda kalan vatandaşlar için kısmi emeklilik imkanı var.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin yürürlüğe girmesiyle primini doldurma imkanı olmayanlar için 3.600 günle kısmi emeklilik hakkı doğacak.
KISMİ EMEKLİLİKTE 3 ŞART VAR
EYT'li bir vatandaşın kısmi emeklilikten faydalanabilmesi içinse üç şart bulunuyor. Şu anki mevzuaata göre kısmi emeklilik için kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı var. Ancak yeni EYT düzenlemesi bu şartları değiştirebilir.
- 3.600 gün primi tamamlamak
- 15 yıl sigortalılık süresini doldurmak,
- Kadınlarda 50 ve erkeklerde 55 yaş şartını sağlamak
SSK'lıların EYT düzenlemesindeki kısmı emeklilikten yararlanabilmesi için bu 3 şartı yerine getirmesi gerekiyor.
EYT düzenlemesiyle 8 Eylül 1999 öncesindeki şartlara dönülürse 3.600 gün primle kısmi emeklilik imkanı doğacak. Yani 3.600 gün primi tamamlayan kadınlar 50, erkekler ise 55 yaşında emekli olabilecek.
BAĞ-KUR'DA KISMİ EMEKLİLİK NASIL OLACAK?
Bağ-Kur'da ise kısmi emeklilikte farklı bir prim sayısı bulunuyor ve 5.400 prim günü öne çıkıyor. Bir diğer önemli husus da 1 Ekim 1999 tarihine göre yaş şartı belirlenmesi.
Bağ-Kur'da kısmi emeklilikle 1 Ekim 1999 tarihinden itibaren emekliliğine 2 yıl ya da daha az gün kalan sigortalılar, 5.400 gün prim günüyle emekli olabilecek. Burada erkeklerde yaş şartı 55, kadınlarda ise 50 olması dikkat çekiyor.
50 yaş ve 15 yıl için sigortalının 2 yıldan fazla süresi varsa kademeli emeklilikden yararlanabiliyor. Burada erkeklerde 55'den 58'e kadar, kadınlarda 50'den 56'ya kadar kademeli yaş şartı bulunuyor.
1 Ekim 1999 tarihinde 50 yaş ve 15 tam yıl için 2 yıldan fazla süre varsa kademeli emeklilik yaşı uygulanıyor. İşte o tablo:
EKSİK PRİMİ OLANLARA TOPLU ÖDEME İMKANI VAR
Öte yandan primini tamamlayamadığı için emekli olamayanların da toplu ödeme alma imkanı var. Buna göre şartları tamamlayıp emekli olamayanlar Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurarak birikmiş ödenmiş olan primlerini talep edebilir. Vefat durumunda ise hak sahibinin yakınları bu imkandan yararlanabilir.
TOPLU ÖDEMENİN ŞARTLARI NELER?
SSK ve Bağ-Kur'luların toplu para alabilmesi için sigortalı olarak çalışmaması ya da kendi işinini yürütmemesi gerekiyor. Ayrıca emeklilik için gerekli 3 şarttan sigortalılık süresi ve yaş şartının dolması gerekiyor.
EMEKLİ OLAMAYANLAR PRİMLERİNİ NASIL GERİ ALABİLİR?
Yıl ve yaş şartını tamamlamasına rağmen emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezine ya da il müdürlüğüne yazılı talepte bulunmaları halinde ödemiş oldukları prim tutarlarını toplu bir şekilde geri alabiliyor.
PRİM İADESİ NEYE GÖRE HESAPLANIYOR?
SSK'lılar (4A) için 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008'den sonra ise sadece işçi primleri geri ödenmekte. Bağ-Kur'lular (4B) için tarih ayrımı yapmadan ödedikleri tüm primler iade ediliyor. Bu primler sadece malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için olanlardan oluşuyor.
Sigortalının, varsa hizmet borçlanmaları ile isteğe bağlı sigorta primleri de ölüm ve yaşlılık toptan ödemelerine dahil ediliyor. Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla ödenmiyor.
ÖDENECEK TUTARDA GÜNCELLEME OLABİLİR Mİ?
Evet güncelleme oluyor. Başvuru tarihine kadar geçen yıllar için güncelleme katsayısı ile hesap yapılıyor.
