Emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetinin kısa zamanda çözülmesi beklenirken prim borcu yüzünden emekli olamayan vatandaşlar sorunun çözülmesi için gözünü yetkillere dikti.
Yaş şartını tamamlayan emekli adayları eksik prim günlerinin tamamlanması için bir düzenleme gelmesini bekliyor.
EYT düzenlemesinde yararlanmak isteyenler için borç yükü, faiz indirimiyle üçte bir oranında azalacak. Peki EYT prim borcu yapılandırması nasıl olacak? İşte detaylar...
Sabah gazetesinin haberine göre Bağ-Kur kapsamında 2021'den önce borçlarıyla birlikte silinen prim günlerini ihya edecek (geçmiş dönemlerin satın alınması) olan EYT'liler de yapılandırmadan yararlanabilecek. İhyada da diğer borçlarda olduğu gibi peşin ödemede faizler silinecek. Yapılandırmadan yararlananların borç yükü faiz indirimiyle birlikte yaklaşık üçte bir azalacak. İhya için 150 bin lira yatıracak olan Bağ-Kur'lunun ödeyeceği tutar 100 bin liraya düşecek.
Daha önceki uygulamalarda olduğu gibi emekli aylığından 60 aya varan kesinti ile kolay emeklilik yolu açılabilir. Bu yıl emekli olacak EYT'liler de yüzde 30 zam alacak, aylıklarından bir kesinti yapılması söz konusu olmayacak. Emeklilik planlaması yaparken, borçlanmada acele edilmemeli, hangi statüden emekli olunacağı konusu iyi araştırılmalı. EYT düzenlemesi ve borç yapılandırma kapsamında sunulacak yeni fırsatlara ilişkin merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
Bağ-Kur'lular EYT yasasından nasıl yararlanacak, prim borcu yapılandırılabilecek mi?
EYT kapsamında Bağ-Kur'lu kadın çalışan 7.200, erkekler de 9 bin prim günü ile emekli olabilecek. Ayrıca kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşını doldurma koşuluyla 5.400 prim gününü tamamlayanlara kısmi emeklilik hakkı verilecek. Yapılandırma paketi Sosyal Güvenlik Kurumu'na olan prim borçlarını da kapsıyor. Nitekim Kurum bu konuda da yoğun bir çalışma yürütüyor. Dondurulan sürelerini ihya edecek olan Bağ-Kur'lular da yapılandırma fırsatından yararlanabilecek.
Bugün itibarıyla emeklilik planlaması nasıl yapılmalı?
Yasa teklifi Meclis'ten geçtikten sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan imzasıyla Resmi Gazete'de yayınlanacak. Birinci adımda hangi statüden emekli olunacağını bilmek gerekiyor. Borç yapılandırmada bulunduysanız yasa metni yayınlandığında öncelikle prim gününüz eksikse 3600 gün önceliğiniz olsun. Eksik prim günlerinizi yatırın. Prim gününü tamamlayan e-devlet, SGK il ilçe merkezlerine başvuruda bulunulabilecek. Doğum sonrası yarı zamanlı çalışan devlet memurları da borçlanma yapabilecek.
Salgında prim günü eksik olanlar için düzenleme olacak mı?
Türkiye'de işsizlikle geçen süreler borçlanılamıyor. Salgın döneminde işyerleri kapandı, bazıları yarı zamanlı çalıştı. Bu sürelerin borçlanılması yönünde yoğun talep var. Emeklilikte iki yıl ötelemeye neden olacak. Yasal düzenlemede yer alıp almayacağı Meclis iradesinde bulunuyor.
Prim borcu olanlara kolaylık sağlanacak mı?
EYT açısından Bağ-Kur ihya borçlanması yararlı olacak. EYT kapsamında bu süreyi canlandırırken tamamını satın alması zorunluluğu bulunuyor. İhya asgari ücret üzerinden borçlanılıyor. Bağ- Kur ihyası için 2022'de başvuranlar günlük 74.41 lira, şu anda 115 lira ödeyecek. Yapılandırma geldiğinde geçmiş dönemler satın alındığından faizler silindiğinde ciddi rahatlama sağlayacak. Borçların yaklaşık üçte biri azalmış olacak.
EYT'lilerin aylıklarında kesinti var mı, yüzde 30 zam yansıyacak mı?
EYT kapsamındaki sigortalılar için farklı bir aylık hesabı yapılmayacak. TÜFE ve refah payı dikkate alınarak aylıklar ödenecek. Yılbaşında güncellenen rakam yüzde 30 zam bütün emekliler için uygulanacak. Bir kişi yıl içinde emekli olduğunda o yılın maaş farkının, katsayılarının tamamını alıyor.
Yıl içinde emekli olmayıp bir sonraki yıla bırakıldığında 2008'den beri uygulanan güncelleme (yıllık enflasyonla) ile hesaplama yapılıyor. Bu yıl emekli olacak EYT'lilerin aylıklarında bir kesinti olmayacak, gösterge rakamlarının indirilmesi söz konusu olmayacak.
Daha önce olduğu gibi prim borçlarını ödemek için kredi desteği verilecek mi?
Yapılandırma paketi yürürlüğe girdikten sonra SGK'nın kamu bankalarıyla bir anlaşma yapması durumunda bu mümkün olabilir. Prim gününü tamamlamak için gereken parası olmayana emekli aylığından kesinti şeklinde bir kredi uygulaması söz konusu olabilir. Önceki uygulamalarda 60 aya kadar vadeyle ödeme imkanı sunularak çok sayıda vatandaşın emekli olmasına olanak tanınmıştı.
Askerlik, doğum borçlanması hakkı olan herkes hizmet borçlanması yapmalı mı?
Hizmet borçlanması prim günü eksik veya sigorta başlangıç tarihini geriye çekme hakkı veriyorsa yapılmalıdır. Prim günü eksik değilse, sigorta başlangıç tarihini geriye çekme hakkı da vermiyorsa borçlanmaya ihtiyaç bulunmuyor.
Özellikle emekli aylığını artırma amaçlı borçlanmalardan elde edilen maaş artışı genellikle ödenen maliyeti karşılamıyor.
