Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesinin 8 Eylül 1999 sonrasını kapsamaması 1999 sonrası SGK mağdurlarının emekliliklerinin 17 yıl uzamasına neden oldu. Birkaç günlük farkla EYT düzenlemesinden yararlanamayan vatandaşlar emekli olabilmenin 1 günle 17 yıl uzamasına tepki gösteriyor.
Emeklilik sisteminin adil olmasını isteyen 1999 sonrası SGK mağdurları, EYT'lilerden daha fazla mağdur edildiklerini, aynı yaş şartı ve prim şartını karşıladıkları kişilerin aksine emekli olmayı birkaç günle kaçırdıklarını belirtiyorlar. Peki 2000 sonrası kademeli emeklilik çıkacak mı?
Kademeli emeklilik nedir?
Kademeli emeklilik, sigortalı çalışanların belirli bir yaşa ve prim gün sayısına ulaştıklarında kısmi olarak emekli olmalarını sağlayan bir sistemdir. Kademeli emeklilik şartları, sigortalılık türüne ve başlangıç tarihine göre değişmektedir. Kademeli emeklilik hakkında tam detaylar, resmi çalışmaların hayata geçmesiyle belirlenir.
Emeklilikte kademeli yaş tablosu
Birkaç günlük farkla EYT düzenlemesinden yararlanamayan vatandaşlar emekli olabilmenin 1 günle 17 yıl uzamasına tepki göstererek kademeli emeklilik sisteminin gelmesini istiyor. Kademeli emeklilik sistemiyle aynı prim günü ve yaş şartını karşıladıkları kişilerle aynı zamanda emekli olmak isteyen 2000 sonrası SGK'lılar emeklilik sistemindeki adaletsizliklerin giderilmesini istiyor.
Uzun zamandır verilen emeklilik mücadelesinin EYT'liler için çözüme ulaşmasının ardından çeşitli nedenler ve yasa değişiklikleri nedeniyle emekli olamayan 1999 sonrası SGK mağdurları çözüm sırasının kendilerine gelmesini bekliyor. EYT mağduriyetinin kesin olarak çözüme kavuşmadığını, bunun aksine emeklilikte mağduriyet yaşayan çoğunluk kesimin görmezden gelindiğini dile getiriyorlar.
1999 sonrası SGK mağdurlarının sayısı yüz binleri geçerken çözüm önerilerinde de farklılık bulunuyor. Kimileri kademeli emeklilik sistemin gelmesini isterken kimileri de eşit ve adil bir emeklilik sisteminin getirilmesi gerektiğini belirtiyor.
8 Eylül 1999 tarihinden sonra işe giren SGK'lılar kademeli emeklilik sisteminin gelmesiyle aşağıdaki şartlarda emekli olmayı talep ediyor:
İlk işe giriş tarihi Eylül 1999-2002 arası olan kadınlar 43 erkekler 45,
İlk işe giriş tarihi 2003 olan kadınlar 44 erkekler 46,
İlk işe giriş tarihi 2004 olan kadınlar 45 erkekler 47,
İlk işe giriş tarihi 2005 olan kadınlar 46 erkekler 48,
İlk işe giriş tarihi 2006 olan kadınlar 47 erkekler 49,
İlk işe giriş tarihi 2007 olan kadınlar 48 erkekler 50,
İlk işe giriş tarihi 2008 olan kadınlar 49 erkekler 52,
İlk işe giriş tarihi 2009 yılından sonra olan kadınlarda 50 erkeklerde 52 olması talep ediliyor.
1999 sonrası için emeklilik düzenlemesi olacak mı?
Sabah’ın haberine göre, Yeni reform çalışması EYT kapsamına girmeyen ve 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar açısından da avantajlar içeriyor. Burada daha erken sigortalı olan ve konulan 7.000 gün prim şartını tamamlayanlar açısından bir kademeli emeklilik sistemi üzerinde çalışılıyor. Ancak burada sistemin ne şekilde olacağı çalışma bittiğinde ortaya çıkacak. Fakat EYT dışında kalanlar için bir avantaj getirilmesi söz konusu olacak.
Yeni reform çalışması EYT kapsamına girmeyen ve 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar açısından da avantajlar içeriyor. Burada daha erken sigortalı olan ve konulan 7.000 gün prim şartını tamamlayanlar açısından bir kademeli emeklilik sistemi üzerinde çalışılıyor. Ancak burada sistemin ne şekilde olacağı çalışma bittiğinde ortaya çıkacak.
Fakat EYT dışında kalanlar için bir avantaj getirilmesi söz konusu olacak.İlk defa çalışmaya Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında başlayan SSK'lılar 25 yıl sigortalılık 4500 prim günü doldurduğunda kadın 58 erkek de 60 yaşında emekli olabilecek. Mayıs 2008'den sonra sigortalı olanların primini 1 Ocak 2036'ya kadar 5400 güne tamamlaması koşuluyla 63 yaşında emekli aylığına hak kazanacak.
2000 sonrası kademeli emeklilik çıkacak mı?
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, 12. Kalkınma Planı görüşmelerinde açıklamalarda bulundu Cevdet Yılmaz "Seçim sonrası kurda önemli bir hareketlilik yaşandı. Oldukça önemli bir değişim oldu. Önümüzdeki dönemde böyle bir haraketlilik beklemiyoruz. Bununla ilgili bir hedefimiz yok. Emeklilikte yaş yükseltilmesine ilişkin bir çalışmamız yok" dedi.
SGK Uzmanı Ali Tezel, emeklilik yaşının kademe ile 65’e çıkarılacağını duyurdu.
Tezel, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada "Beş yıllık plan ile 9.9.1999 sonrasında işe girenler için emeklilik kademeli olarak 65 veya 70 olacak aylık bağlama oranları da yüzde 25’e kadar düşürülecek" ifadelerini kullandı.
Tezel, emekliye daha düşük maaş verileceğini iddia ederek, "Şu anda aylık bağlama oranı yüzde 28, bunu da yüzde 25'e düşürecekler. Yani daha düşük emekli maaşı verecekler" dedi.
MHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili, Anayasa Komisyonu Üyesi Feti Yıldız ise sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla kademeli emeklilik iddialarına cevap verdi:
Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan “Emeklilik yaşı kademeli olarak 70 yaşına yükseltilecek” iddiası doğru değildir. Bahse konu 12. Kalkınma Planı kapsamında emeklilik yaşının yükseltilmesiyle ilgili herhangi bir ibare bulunmamaktadır. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da emeklilikle ilgili yaş yükseltme diye bir gündemin veya çalışmanın olmadığını açıklamıştır.
Anadolu Ajansı teyit hattı da yaptığı paylaşımla emeklilik yaşının yükseltileceği iddiasının yanlış olduğunu açıkladı.
Anadolu Ajansı Teyit Hattı söz konusu iddiayı inceledi. Yapılan açık kaynak taramasında, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın emeklilik yaşını yükseltmeye yönelik bir çalışmanın olmadığını belirttiği tespit edildi.
12. Kalkınma Planının TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nun kabul edilmesinin ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz'ın, emeklilikte yaşın yükseltileceği iddialarının sorulması üzerine; "Emeklilikle ilgili yaşı yükseltme diye bir gündemimiz yok. Böyle bir çalışmamız yok." şeklinde bir açıklama yaptığı tespit edildi.
Kademeli emeklilik kimleri kapsar?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin başlangıcı, 8 Eylül 1999 olarak kabul edilir. Kademeli emeklilik sistemi ise sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999'dan önce başlayıp, yıl ve prim şartını yerine getiren ancak yaş şartını yerine getirmemeleri nedeniyle emekli olamayan kişileri kapsar. Memur, SGK, Bağ-Kur ve tarım sigortalısı olan çalışanlar da EYT’de kademeli emeklilik bekleyenlere dahildir. Kademeli Emeklilik Yasası’ndan yararlanarak emekli olmak isteyen vatandaşların sigorta süresinin, prim gün sayısının ve yaş şartının hepsini birlikte sağlıyor olması gerekmektedir.
Gündeme gelen EYT’de kademeli emeklilik formülleri; kadın çalışanların 7.200, erkeklerin ise 9.000 prim gün sayısıyla emekli olmalarını baz alır. Bu manada sigortalı çalışan kadınlar 20, erkekler 25 yıl boyunca primlerini tam olarak ödedikleri takdirde emeklilik haklarına kavuşabilir. Prim gün sayısını yerine getirmeyen çalışanların ise EYT'de kademeli geçişi sayesinde emekli olmaya hak kazanmaları öngörülür.
Prim gün sayısını yerine getirmeyen çalışanlar, EYT borçlanmaları ile gün sayılarını doldurabilirler. Prim ödemesi eksik olan kadın çalışanların da sigorta başlangıcından önce doğum yapmışlarsa doğum borçlanmasından yararlanarak prim hakkı talep edebilir.
1999 sonrası kademeli emeklilik çıkacak mı?
Komisyonda birçok mağduriyeti de tekrar gündeme getirdiğini belirten CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, paylaşımında şu ifadelere yer verdi:
"Komisyonda konuştum-“Emeklilikte adalet arayanların,taşeronda kadro bekleyenlerin, atama bekleyenlerin, geçici mevsimlik işçilerin, staj ve çıraklık mağdurlarının, 9000 gün prim 7200 güne inmesini isteyenlerin, vergide adalet bekleyenlerin 2024 yılı bütçesinde adı yok,tanımı da yok."
Emeklilikte Adalet Derneği kademeli emeklilik talep ediyor!
2000 sonrası SGK'lıların emeklilik hakları için mücadele eden Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER), 1 günle 17 yıl uzayan emeklilik sisteminin adaletsiz olduğunu belirterek kademeli emeklilik sistemine geçilmesi gerektiğini söylüyor.
Uzun süren mücadeleler sonucunda geçtiğimiz aylarda kabul edilerek yüyürlüğe giren EYT yasasından 2000 sonrası SGK mağdurları yararlanamadı. Sigorta girişi birkaç gün geç olduğu için aynı prim ve yaş şartını karşıladıkları kişilerin aksine 17 yıl daha geç emekli olmak zorunda bırakılan 2000 sonrası SGK mağdurları yaşanan bu adaletsizliğe karşı çıkıyor.
Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER), Başkanı Mihriban Uğurlu önderliğinde emeklilik hakları için mücadele eden 2000 sonrası SGK'lılar birçok mecrada yetkililere seslenmeye, toplantılar düzenlemeye ve siyasileri ziyaret etmeye devam ediyor. Seçim öncesi Meclis'e ziyarette bulunarak birçok milletvekiliyle görüşen EMADER, yaşadıkları adaletsizliği adeta tüm Türkiye'ye duyurmak için mücadele ediyor.
EMEKLİLİKTE ADALET DERNEĞİ MANİFESTOSU
1. Türkiye' de yaşayan ve Türkiye çalışma yasal şartları kapsamında SGK sistemine kayithı (4a,4b,4c) çalışanların 08/09/1999 tarihinden sonra ișe başlanmış olması gerekçesiyle, 08/09/1999 tarihinden önce işe başlayanlara göre , erkeklerin 17 yil kadinların 20 yl daha geç emekli olması, çalışanların anayasal eşitlik haklarına muhalif bir düzenlemedir.
2. Yalnızca bu tarih baz alInarak yapılan düzenleme ile 1 gün, 1 ay veya birkaç yIl geç başlama gerekçesiyle 17E/20K yIl fark oluşması kabul edilemez, adil ve eșit olmayan bir düzenlemedir.
3. Bu tarih öncesinde sigorta kaydı olmayan çalışanların tahsil hayatına devamı, staj, deprem, askerlik görevi, doğum vb. nedenlerle işe geç başlamış olabileceği göz ardı edilmektedir ve edilmiştir.
4. 08.09.1999 öncesi sigortalı çalışanları kapsayan( 4,5 milyon) yasa teklifi, kapsam dışında kalan 14 milyon çalışanı ve ailelerini görmezden gelerek hazırlanmıştır.
5. Emeklilik siteminde ișe başlama tarihinden ziyade çalışma süresi ve ödenen primin dikkate alinması gerekmektedir.
6. Aynı ülkenin eșit vatandaşlık haklarına tabi olan, iki akran, arkadaş veya kardeşin birbirinden çok farklı koşullarda emeklilik hayatına baslayacak olması vicdanlari rahatsız etmektedir.
7. Çalışma hayatında, talebe istinaden kayıt dışı bir çalşma talebi söz konusu olamayıp, SGK sistemine kayıtlı olma zorunluluğu bulunmaktadır. 08/09/99 tarihi sonrası işe başlayan çalışanların yürürlükte olan kanunu kabul etmeleri dışında bir tercih hakları bulunmamaktadır.
8. Yasa teklifi mevcut hali ile Meclis'ten geçmesi durumunda görmezden gelinerek mağdur edilen söz konusu tarih sonrası işe başlayan çalışanlara ve ailelerine büyük bir hayal kırıklığı yaşatılmış olacaktır
9. Aynı işyerinde çalışan iki çalışana, farklı yasalar kapsamında emeklilik haklarının verilmesi daha fazla prim ve daha fazla çalışma süresine sahip çalışanların yasa kapsamı gerekçesiyle daha geç emeklilik hakkını elde edecek olması, çalışma barışını ve çalışanlar arasında EYT lehine aile mali yapısını da bozan bir düzenleme olacaktır.
10. Toplum içinde 08/09/1999 tarihinden sonra işe başlayan 14 milyon çalışan ve aileleri bu yasa kapsamında mağdur edilmektedir.
11. Yapılacak düzenlemenin çalışma barışını ve anayasal eşitlik haklarına helal getirmeyen adil bir düzenleme olması gerekmektedir.
12. Kademe veya muadil bir sisteminin getirilerek çalışma yapılması ile bu adaletsiz düzenlemenin yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir.
13. Her nasil EYT'nin bir tarih ile mağdur edildiği düşünülmekte ise, bu yasanın sunulan teklif kapsamında düzenlenecek olması da 14 milyonu mağdur edecek bir düzenleme olarak tarihte yerini alacaktır. Derneğimiz, yukarıda başlıkları verilen mağduriyetler kapsamında; aynı ülkeye katma değer sağlayan her çalışan için adil bir düzenleme yapılması için faaliyet göstermek amacıyla kurulmuştur. Tüm mecralarda haklı davamızı anlatmaya, yasal ve hukuki çerçevede de bu mücadelenin içinde olarak faaliyetimizi sürdüreceğimizi kamuoyuna bildirmek isteriz.
2. Torba yasada kademeli emeklilik var mı?
Yeni torba yasa maddeleri ve içeriği merak konusu olmaya devam ediyor. 2. yeni torba yasanın TBMM'de görüşülmesi sonrasında Resmi Gazete'de yayımlanması bekleniyor. Meclis'in açılmasının ardından Kabine Toplantısı gerçekleştirildi.
Ancak uzun zamandır çözülmeyi bekleyen kademeli emeklilik mağduriyeti hakkında bir açıklama yapılmadı. İsrail-Filistin savaşı gündeme damga vurmuşken Meclis görüşmeleri de başladı. Fakat uzun zamandır birçok mağduriyetin çözümü olarak beklenen Torba Yasa'nın ne zaman çıkacağına dair bir açıklama yapılmadı.
Henüz TBMM Başkanlığı'na torba yasa teklifi sunulmadı. Ancak kulislerden edinilen bilgiye göre önümüzdeki günlerde torba yasa teklifinin TBMM'ye sunulması bekleniyor.
Ekonomi uzmanlarına göre, Meclis'in açılmasının ardından gündeme gelecek Torba Yasa'da kademeli emeklilik meselesi de bulunacak. Emeklilik sistemindeki sorunların tam olarak çözülüp çözülmeyeceği bilinmezken yüz binlerce vatandaş adil ve eşit bir emeklilik sistemi talep ediyor.
Meclis açılır açılmaz önceliğin seçim öncesi vaatlere verileceğini, EYT'de ikinci perde olarak tanımlanan düzenlemenin de AK Parti'nin Meclis'e sunacağı ilk torba kanun teklifi içerisinde yer alması bekleniyor.
Yaklaşık 4.5 milyon EYT’linin sadece 1 milyon 800 bini emeklilik hakkında kavuşmuşken kademeli emeklilik bekleyen vatandaşların mağdur edilmeyeceği ve yeni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Vedat Işıkhan'ın çalışmaları neticesinde Torba Yasa'yla çözüme kavuşturulması bekleniyor.
