03.03.2023 tarihli ve 32121 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7438 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 1. Maddesi ile 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na Geçici 95. Madde eklenmiştir. 7438 Sayılı Kanunla da EYT kapsamında olanları yeniden çalıştırmaya başlayan işverenlere teşvik uygulaması getirilmiştir.
Eyt’li Çalıştıran İşverene Teşvik Uygulaması
5510 Sayılı Kanun’un Geçici 95. Maddesinde; "Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 506 Sayılı Kanun’un Geçici 81. Maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 1479 Sayılı Kanun’un Geçici 10. Maddesinin ikinci fıkrası, 2925 Sayılı Kanun’un Geçici 2. Maddesinin Birinci Fıkrasının (B) bendi ve 5434 Sayılı Kanun’un Geçici 205. Maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar. Bu fıkra esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmaz ve geriye dönük hak talep edilemez. Birinci fıkra kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren bu Kanun’un Geçici 14. Maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazine’ce karşılanır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bu fıkrada yer alan indirimden, bu Kanun’un 81. Maddesinin birinci fıkrasının ilk bendinde yer alan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla yararlanılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.” hükmü yer almaktadır. Yine bilindiği gibi sosyal güvenlik destek primi geçiş hükümlerine ilişkin düzenleme, 5510 Sayılı Kanun'un Geçici 14. Maddesinde düzenlenmiştir. Anılan maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre 5510 Sayılı Kanun'un 4. Maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sosyal güvenlik destek primine tabi çalışacak sigortalılara ilişkin ödenecek prim oranı, prime esas kazancın % 32' si olarak belirlenmiştir. Bu oranın 7,5 puanına isabet eden kısmı sigortalı payını 24,5 puanına isabet eden kısmı ise işveren payını oluşturmaktadır. 5510 Sayılı Kanun'a eklenen Geçici 95. maddenin birinci fıkrası kapsamında emekli olanların en son çalıştıkları özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanması hükme bağlanmıştır. Bu kapsamda, 5510 Sayılı Kanun'un Geçici 95. Maddesi 03.03.2023 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, anılan maddenin ikinci fıkrasına ilişkin uygulamanın usul ve esasları aşağıda açıklanmıştır.
5510 Sayılı Kanun'un Geçici 95. maddesinin İkinci fıkrasında Yer Alan Beş Puanlık İndirimden Yararlanılmasına İlişkin Usul ve Esaslar 5510 sayılı Kanun'un Geçici 95. Maddesinin ikinci fıkrasında yer alan beş puanlık indirimden yararlanılabilmesi için, anılan maddenin ikinci fıkrasında yer alan şartların yanı sıra 5510 Sayılı Kanun'un 81. Maddesinin birinci fıkrasının ilk bendinde yer alan şartların da sağlanması gerekmektedir. Buna göre bu indirimden yararlanabilmek için:
a) 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle sigortalının işten ayrılış bildirgesinin verilmesi ve sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde aynı işyerinden sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması,
b) Sigortalının 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunması ve bu talebe istinaden sigortalıya 5510 sayılı Kanun'un Geçici 95. Maddesi kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanması,
c) Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmesi,
ç) Tahakkuk eden primlerin yasal süresi içinde ödenmesi,
d) İşverenin Türkiye geneli yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması,
e) Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmaması, şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
Teşvik İndiriminden Nasıl Faydanılacak?
5510 Sayılı Kanun'un Geçici 95. Maddesi’nde yer alan beş puanlık indirimden yararlanmak için işverenlerin, EYT kapsamında 03.03.2023 tarihinden sonra tarafına yaşlılık veya emeklilik aylığı bağlanması talebinde bulunan sigortalının işten ayrılış bildirgesini işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde vermiş olmaları, ayrıca aynı işyerinden 30 gün içinde işe giriş bildirgesinin verilmiş olması, yani sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması gerekmektedir.
Bu şekilde çalışmaya devam edecek olan sigortalının işten ayrılış bildirgelerinin 03.03.2023 tarihi ve sonrasında "Emeklilik - Yaşlılık veya Toptan Ödeme" işten çıkış kodundan düzenlenerek Kuruma gönderilmesi gerekmektedir. 03.03.2023 tarihinden önce işten ayrılarak tarafına aylık bağlanması için talepte bulunan sigortalılar bu teşvik uygulaması dışındadır. Bu tarih öncesine at olan işten ayrılış tarihlerine ilişkin düzenlenen işten ayrılış bildirgeleri dikkate alınmamaktadır.
Teşvik indiriminden yararlanmak için, işten çıkış kodundan düzenlenen işten ayrılış bildirgesinin Kuruma verilmesi tek başına yeterli olmamaktadır. Bununla birlikte, işten ayrılan sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde en son çalıştığı işyerinde yeniden sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya başlaması da gerekmektedir. Ayrıca, işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde sosyal güvenlik destek primine tabi aynı işyerinde çalışmaya başladığına ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesinin de Kuruma gönderilmesi şarttır.
Teşvik indirimden yararlanabilmek için sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde aynı iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması gerektiğinden 30 günlük sürenin bitim tarihinin hafta tatili ya da resmi tatile rastlaması halinde 30 günlük sürenin uzatımına gidilmemektedir.
Sigortalılar adına düzenlenmiş olan işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin 5510 Sayılı Kanun'un 8. ve 9. Maddelerinde belirtilen sürelerde Kuruma gönderilmesi gerekmekle birlikte, söz konusu bildirgelerin yasal süresi dışında Kuruma gönderilmesi halinde hangi ayda bildirge verilmiş ise o aydan itibaren teşvik indiriminden yararlanılabilecektir.
Diğer taraftan, 5510 Sayılı Kanun’un 4. Maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına giren sigortalılar, hizmet akdi ile aynı ayda birden fazla işveren tarafından çalıştırılabildiğinden, 5510 Sayılı Kanun'un Geçici 95.Maddesinin birinci fıkrası kapsamında yaşlılık ve emekli aylığı talebi nedeniyle "Emeklilik - Yaşlılık veya Toptan Ödeme" işten çıkış kodundan sigortalının işten ayrılışını veren her bir işyeri, 5510 Sayılı Kanunda aranan şartlarla teşvik indirimden yararlanabilecektir.
5510 Sayılı Kanun'un Ek 9. Maddesinin birinci fıkrası kapsamında ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla çalışan sigortalılardan dolayı da işverenler aynı şartlarla teşvik uygulamasından yararlanılabilecektir.
Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin / Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Düzenlenmesi
Teşvik uygulaması 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak bu talebe istinaden 5510 Sayılı Kanun'un Geçici 95. Maddesi kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlayanları kapsadığından, aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmesi, indirimden yararlanabilmek için indirim kapsamına giren sigortalılar için 15510 Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan "2 No.lu Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi Çalışanlar" veya "48 No.lu Yeraltında Çalışan Emekliler" belge türlerine ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içerisinde verilmiş olması gerekmektedir.
Diğer taraftan, içinde bulunulan ayın 15’i ile takip eden ayın 14’ü arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini içeren muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin en geç beyannamenin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın 26’sı saat 23.59’a kadar, elektronik ortamda yetkili vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.
15510 Kanun numarası seçilmek suretiyle yasal süresi içinde verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinden ve prim hizmet beyannamelerinden dolayı tahakkuk eden sosyal güvenlik destek primi beş puanlık indiriminden yararlanabilmek için aynı aya ilişkin düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgelerinden ve prim hizmet beyannamelerinden dolayı tahakkuk etmiş olup, indirim sonrası işveren tarafından ödenmesi gereken ilgili aya ait tahakkuk eden tüm sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi gerekmektedir.
15510 Kanun numarasını seçerek yasal süresi içinde göndermeleri halinde, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmı, ilgili ayda tahakkuk etmiş Hazine’ce karşılanmayan primlerin tamamının yasal süresi içinde ödenmesi kaydıyla, Hazine’ce karşılanacaktır.
5510 Sayılı Kanun'un Geçici 95. Maddesi kapsamında yer alan beş puanlık indirimden yararlanılabilmesi için işverenlerce SGK kanalıyla başvuruda bulunulması gerekmektedir.
