Kripto varlık transferlerinin şeffaflığını artırmak ve kara para aklamayı engellemek amacıyla oluşturulan "seyahat kuralı" (Travel Rule), sanal varlık hizmet sağlayıcıları için önemli bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır. Kripto para borsaları, bankalar, tezgah üstü piyasalar (OTC), barındırılan cüzdanlar, kripto saklama çözümleri ve diğer finansal kuruluşlar bu düzenlemeden etkileniyor.
Seyahat Kuralı Nedir?
Seyahat Kuralı, kripto varlık transferleri sırasında işlem yapan tarafların kimlik bilgilerini belirli düzenlemeler çerçevesinde sunmalarını zorunlu kılmaktadır. Bu, özellikle belirli bir yargı alanındaki kripto işlemlerinin kökenleri ve hedeflerini tanımlamayı amaçlamaktadır. Kripto varlık transferlerinin daha şeffaf olmasını sağlayarak, yasa dışı faaliyetleri engellemeyi hedefler.
Seyahat Kuralından Kimler Etkilenir?
Seyahat Kuralı, sanal varlık hizmet sağlayıcıları (KVHS), kripto varlık hizmet sağlayıcıları ve kripto borsaları gibi kripto para işlemleri gerçekleştiren tüm işletmeler için geçerlidir. Kripto varlık transferi yapan her bir şirket ve finansal kuruluş, belirlenen kurallara uymak zorunda.
Seyahat Kuralı ve Uygulama Alanları
Son beş yılda, farklı ülkeler kripto için Seyahat Kuralı'nı uygulamaya koymuştur. Özellikle Singapur ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde bu kural aktif olarak kullanılmaktadır. Avrupa Birliği’nde ise 2024 yılının sonuna kadar tamamen yürürlüğe girmesi beklenmektedir.
Türkiye’de Seyahat Kuralı Uygulamaları
Türkiye'de, 25 Aralık 2024 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 9305 sayılı düzenleme ile, lisanslı kripto para borsalarının 25 Şubat 2025 tarihi itibarıyla kripto varlık transferlerini kayda almaları gerekeceği duyurulmuştur. Bu doğrultuda, Türkiye'deki kripto para borsaları, işlem yapılan taraflar hakkında ek bilgileri beyan etmekle yükümlü olacaktır. Paribu borsası, bu uygulamanın platform üzerindeki işlemleri etkilemeyeceğini belirtmiş ve ilgili düzenlemeye dair detaylı açıklamalarda bulundu.
Seyahat Kuralı Hangi Bilgileri Gerektiriyor?
Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından belirlenen Seyahat Kuralı uyarınca, işlem öncesinde bazı bilgilerin doğrulanması gerekmektedir:
Başlatıcı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcısı Tarafından Doğrulanması Gereken Bilgiler:
Gönderenin adı
Menşei hesap numarası
Gönderenin fiziksel adresi veya TC kimlik numarası, müşteri kimliği, doğum tarihi ve yeri
Yararlanıcı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcısı Tarafından Doğrulanması Gereken Bilgiler:
Yararlanıcının adı
Yararlanıcının hesap numarası
FATF (Mali Eylem Görev Gücü) Nedir?
FATF, 1989 yılında G7 ülkeleri tarafından Paris’te kurulan bir kurumdur. İlk olarak kara para aklamayı engelleme amacıyla kurulmuş olan FATF, daha sonra terörizmin finansmanıyla mücadeleyi de kapsayacak şekilde faaliyetlerini genişletmiştir. FATF, uluslararası standartlar belirleyerek, bu standartlara ulaşmak için yasal ve düzenleyici reformlar yapılmasına öncülük etmektedir.
FATF, günümüzde 39 üyesiyle uluslararası bir etki alanına sahiptir ve dünya çapında yaklaşık 200 ülke, bu zararlı faaliyetlere karşı küresel bir yanıt olarak FATF’in belirlediği standartları uygulama taahhüdü altına girmiştir.
Kripto varlıkların daha şeffaf bir şekilde işlem görmesini ve kara para aklama gibi yasa dışı faaliyetlerin önüne geçilmesini sağlayan Seyahat Kuralı, kripto para borsaları ve sanal varlık hizmet sağlayıcıları için önemli bir düzenlemedir. Türkiye de bu uygulamayı adım adım hayata geçirecek ve 2025 itibarıyla kripto varlık transferlerini kayda alma zorunluluğunu yerine getirecek.
