2025 yılı başında yabancı para kredilerinin toplam krediler içindeki oranı yüzde 36,9 iken, 21 Şubat itibarıyla bu oran yüzde 37,9’a yükseldi. Yabancı para kredilerindeki artış, döviz kredilerinin dolar bazında yılbaşından bu yana yüzde 4,3 oranında artış göstermesiyle dikkat çekiyor. Bu büyüme, aylık yüzde 1’lik büyüme sınırının neredeyse iki katına yakın bir hızda gerçekleşti.
Merkez Bankası’nın Yeni Makroihtiyati Tedbirleri
Merkez Bankası, ticari kredilere yönelik aldığı son makroihtiyati tedbirlerle, yabancı para kredileri için aylık büyüme sınırını düşürdü. 2024 yılı sonunda yüzde 1,5 olan yabancı para kredilerinin büyüme sınırı, 2025 yılı itibarıyla yüzde 1’e indirilmişti. Ancak, 21 Şubat’tan itibaren, bu oran bir kez daha düşürülerek yüzde 0,5’e çekildi. Bu düzenleme, sadece büyüme sınırını aşağı çekmekle kalmadı, daha önce istisna kapsamına alınan kredilerin kapsamını da daraltmış oldu.
Ocak ayında uygulamaya konulan zorunlu karşılık (ZK) düzenlemeleri çerçevesinde, yabancı para kredileri için aylık büyüme sınırı yüzde 1’e çekilmişti. Ancak bu dönemde, yabancı para kredilerinin büyüme oranı, bu sınırın iki katından fazla bir artış göstererek TCMB’nin ilave tedbir alacağı beklentilerini artırdı.
Döviz Borçlanma Eğilimleri ve Reel Sektördeki Etkiler
Sıkı para politikalarının bir sonucu olarak Türk Lirası reel olarak değer kazandı ve döviz kuru daha öngörülebilir bir patika izlemeye başladı. Ancak, bu durum reel sektörün döviz borçlanma eğilimlerini artırdı. TL’nin değer kazanması ve döviz kurundaki öngörülebilirlik, reel sektörün döviz cinsinden borçlanmaya yönelmesine neden oldu.
Aylık yabancı para kredi büyüme sınırının yüzde 0,5’e düşürülmesi, uzun süredir zor durumda olan reel sektörün net döviz pozisyonunu kontrol altında tutmaya yönelik bir önlem olarak değerlendirildi. Bu tedbir, döviz borçlanmasının kontrol altına alınmasını amaçlıyor.
Bankaların Kredi ve Mevduat Yönelimleri
Mevcut düzenlemeyle, bankaların yabancı para kredi büyüme kapasitesi 63,2 milyar TL’den 31,6 milyar TL’ye düşürüldü. Bu, bankaların döviz kredisi verme imkanlarını daraltan önemli bir düzenleme oldu.
Diğer taraftan, 21 Şubat 2025 tarihinde açıklanan TCMB verilerine göre, yabancı para mevduatlarındaki artış son 1,5 yılın en hızlı yükselişini kaydetti. Yabancı para mevduatları, Ağustos 2023’ten bu yana en büyük artışı göstererek haftalık 4 milyar 315 milyon dolarlık bir yükselişle 174 milyar 669 milyon dolara ulaştı. TCMB’nin faiz indirimleri ve yatırım fonlarına getirilen stopaj artışı, yabancı para mevduatlarına olan talebi artırdı.
