Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve bu süreçte sıkı para politikasının etkilerini değerlendiren önemli bir analiz yayımladı. TCMB Başdanışmanları Halil İbrahim Aydın ve Eren Ocakverdi ile Araştırmacı Velihan Başpınar tarafından hazırlanan rapor, Bankanın blog sayfasında yayımlandı. Bu analiz, Türkiye ekonomisinin enflasyon beklentilerinin seyrine dair çarpıcı bulgular sunuyor.
Enflasyon Beklentilerinin Çıpalaması: Fiyat İstikrarı İçin Kritik Bir Adım
Analizde, enflasyon beklentilerinin çıpalanmasının fiyat istikrarının sağlanmasında önemli bir araç olduğuna dikkat çekildi. TCMB'nin enflasyon hedefinin başarılı bir şekilde tutturulabilmesi için, piyasadaki enflasyon beklentilerinin belirli bir seviyede sabitlenmesi gerektiği ifade ediliyor. Beklentilerdeki oynaklık azalırken, farklı piyasa katılımcılarının tahminleri de birbirine yakınlaşır. Bu durum, ekonominin geleceğine dair daha güvenli bir zemin oluşturuyor.
Yayımlanan analizde, 2023'ün ikinci yarısından itibaren uygulamaya giren sıkı para politikasının enflasyon beklentilerindeki sapmaları azalttığına dikkat çekiliyor. Özellikle Piyasa Katılımcıları Anketi (PKA) verileri incelendiğinde, TCMB’nin enflasyon tahminlerinden sapmanın belirgin şekilde azaldığı gözlemleniyor. 2024’ün ikinci yarısından itibaren ise enflasyon beklentilerinin yatay seyrettiği bildiriliyor. Bu gelişmeler, uygulanan para politikasının etkinliğini ortaya koyuyor.
Bir diğer dikkat çeken bulgu ise enflasyon beklentilerinin oynaklığının azalmış olması. Enflasyon beklentilerinin zaman içerisindeki dalgalanması, yüksek enflasyon dönemlerinde sık sık güncellenebiliyor. Ancak, son dönemde oynaklık ölçütünde azalma gözlemleniyor. Bu durum, TCMB'nin para politikalarının enflasyon beklentilerini dengelemede başarılı olduğunu gösteriyor. Yine de, oynaklığın düşmesinin tek başına çıpalanmayı yeterince gösterebilecek bir ölçüt olmadığına dikkat çekiliyor.
Bileşik Çıpalama Göstergesi: Enflasyon Beklentileri Hangi Noktada?
TCMB, enflasyon beklentilerini değerlendirirken, yalnızca bir ölçüte dayanmak yerine, birden fazla göstergenin birleşiminden oluşan bileşik çıpalama göstergesi kullanıyor. Bu gösterge, piyasa katılımcıları, hanehalkı ve firmalar arasındaki beklentileri analiz ederek, çıpalamanın daha doğru bir şekilde izlenmesini sağlıyor. Analize göre, 2021’in son çeyreğinden itibaren zayıflayan çıpalamanın, sıkı para politikaları altında iyileşmeye başladığı ve enflasyon beklentilerinin seviyesinde ve dağılımında iyileşmeler olduğu ifade ediliyor.
Analizde ayrıca, hanehalkı ve firmalar kesiminin enflasyon beklentilerinin piyasa katılımcılarına kıyasla daha yüksek, oynak ve geniş yayılımlı olduğu belirtiliyor. Ancak bu kesimlerin enflasyon beklentilerinin de çıpalanma eğiliminde olduğunun altı çiziliyor. 2023’ün yaz döneminden itibaren, firmalar ve hanehalkının enflasyon beklentilerindeki iyileşme, TCMB’nin uyguladığı sıkı para politikasının etkisiyle artmış görünüyor.
TCMB’nin yayımladığı bu analiz, enflasyon beklentilerinin çıpalanmasının fiyat istikrarı için büyük bir öneme sahip olduğunu ortaya koyuyor. 2023'ün ikinci yarısından itibaren uygulanan sıkı para politikasının, enflasyon beklentilerinde ve dağılımında iyileşmeler sağladığı ve bu iyileşmenin gelecekte de devam etmesinin beklendiği vurgulanıyor. TCMB’nin bu süreçteki başarısı, Türkiye ekonomisinin fiyat istikrarını sürdürülebilir kılmak adına kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.
