Ünlü tarihçi ve akademisyen Prof. Dr. İlber Ortaylı, 21 Mayıs 1947 tarihinde Avusturya'nın Bregenz şehrinde, Kırım Tatarı kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi, Kafkasyalı Karaçay asıllı annesi Şefika Hanım ve Kırım doğumlu babası Kemal Ortaylı’dan oluşuyordu. Annesi, Stalingrad’da Rus Dili ve Edebiyatı eğitimi aldıktan sonra Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde uzun yıllar öğretim üyeliği yapmış, babası ise Kırım tarihi ve Tatarlar üzerine birçok makale ve eser çevirmiş bir uçak mühendisi olarak tanınmıştır. Ortaylı, Türkçe, Almanca ve Rusça dillerinin konuşulduğu bir evde büyüyerek çok dilli bir ortamda çocukluk geçirmiştir.
İlber Ortaylı, henüz iki yaşındayken ailesiyle birlikte Türkiye’ye göç ederek, hayatının büyük bir kısmını İstanbul ve Ankara’da geçirmiştir. Eğitim hayatı boyunca ailesinin kültürel mirası ve dilsel çeşitliliği, ona farklı diller ve kültürler hakkında derin bir anlayış kazandırmıştır.
Gençliği ve Eğitim Yılları
İlber Ortaylı, çocukluk yıllarını İstanbul ve Ankara’da geçirmiştir. İlkokul eğitimini Ankara Etlik İlkokulu'nda aldıktan sonra, Almanca öğrenmesi için İstanbul Avusturya Lisesi'ne kaydoldu. Lise eğitimini ise Ankara Atatürk Lisesi'nde tamamladı. Eğitim hayatı boyunca tarih ve dil konularına olan ilgisi dikkat çekmiş ve bu alanlarda derinlemesine bir bilgi birikimi oluşturmuştur.
Ortaylı, 1969 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirerek üniversite eğitimini tamamlamıştır. Ardından, Viyana Üniversitesi'ne giderek Slavistik ve Orientalistik Bölümü'nde öğrenim görmüş ve Chicago Üniversitesi'nde Prof. Halil İnalcık ile yüksek lisans çalışmaları yapmıştır. "Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler" adlı teziyle doktor unvanını kazanan Ortaylı, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu" adlı çalışmasıyla doçentlik unvanını elde etmiştir.
Kitapları
İlber Ortaylı'nın akademik kariyeri, dünya çapında bir uzmanlık alanı haline gelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu ve modern Türkiye tarihi üzerine yazdığı sayısız kitap, Ortaylı'yı bir otorite olarak kabul ettirmiştir. "Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu" (1980) ve "Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler" (1974) gibi eserlerle tarihçiliğe önemli katkılarda bulunmuştur.
Ortaylı'nın en bilinen eserlerinden biri "Osmanlı'yı Yeniden Keşfetmek" (2006), geniş bir okuyucu kitlesi tarafından ilgiyle okunmuş ve Arapça, Yunanca, İngilizce, Sırpça gibi farklı dillere çevrilmiştir. Bunun dışında "Türklerin Tarihi" (2015) ve "İmparatorluğun Son Nefesi" (2014) gibi eserleri de Ortaylı'nın düşünsel dünyasını yansıtan önemli çalışmalardır.
1989 yılında Türkiye'ye dönerek profesör unvanını almış, 2002-2004 yılları arasında Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi anabilim dalı başkanlığı yapmıştır. Ayrıca, Topkapı Sarayı Müzesi başkanlığı gibi önemli görevlerde de bulunmuş olan Ortaylı, akademik kariyerinin yanı sıra tarih alanındaki geniş bilgi birikimini halka aktarmayı da ihmal etmemiştir.
Son Yıllarda İlber Ortaylı
Son yıllarda, Ortaylı'nın halkla ilişkisi daha da artmıştır. 2004 yılında TRT 2’de yayımlanan "İlber Ortaylı ile" adlı belgesel programı, tarihçi kimliğiyle tanınan Ortaylı’yı daha geniş bir kitleyle buluşturmuş, sonrasında NTV ve Bloomberg HT gibi kanallarda "İlber Ortaylı ile Tarih Dersleri" ve "İlber Ortaylı ile Zaman Kaybolmaz" gibi programlarla tarih sohbetleri yapmıştır. Ortaylı, tarihsel olayları günümüze taşıyarak izleyicilere tarihi sevdirmiştir.
Ancak Ortaylı'nın son dönemdeki sağlık durumu, geçtiğimiz günlerde Okan Bayülgen'in televizyon programında fenalaşarak yayına devam edememesiyle gündem oldu.
Ünlü tarihçinin, şeker hastalığı nedeniyle rahatsızlandığı ve bacağındaki yaranın mikrop kaparak komplikasyonlara yol açtığı bildirildi. Yapılan açıklamalara göre, Ortaylı'nın sağlık durumu iyiye gitmektedir. Sağlık sorunlarına rağmen, tarihe olan tutkusuyla Ortaylı, Türk halkına tarihsel mirası anlatmaya devam etmektedir.
İlber Ortaylı, hayatı boyunca sadece tarih anlatmakla kalmamış, aynı zamanda yaşamın değerini de vurgulamıştır. Özellikle bir röportajında söylediği “Evlenip mobilyacı gezeceğinize, dünyayı gezin” sözleri, gençlere her zaman daha geniş bir perspektiften bakmalarını önerdiğini açıkça göstermektedir. Ortaylı, yalnızca bir tarihçi değil, aynı zamanda hayata ve insanlara dair derin düşünceleriyle de dikkat çekmektedir.
