Gezi Davası kapsamında iki buçuk yıldır cezaevinde tutulan Atalay, milletvekili seçilmesine rağmen tahliye edilmedi ve vekilliği düşürüldü. AİHM, bu sürece dair önemli sorular yöneltti.
AİHM tarafından yayımlanan bildiride, Anayasa Mahkemesi kararlarına rağmen Yargıtay’ın tahliyeyi engellediğine dikkat çekilerek, hükümete "Milletvekili seçilme hakkı ihlal edilmiş midir?" sorusu soruldu.
Hukukçu Kadir Öztürk'ün aktardığına göre, AİHM’in hükümete yönelttiği kritik sorular şu şekilde sıralandı:
"1. Anayasa Mahkemesi'nin, milletvekili seçilmesinin ardından devam eden tutukluluğu nedeniyle ihlal tespitini dikkate alarak, başvuran Sözleşme'nin 5 § 1 maddesini ihlal edecek şekilde özgürlüğünden mahrum bırakılmış mıdır? Özellikle, Anayasa Mahkemesi'nin 25 Ekim ve 21 Aralık 2023 tarihli, başvuranın cezaevinden tahliyesine ve aleyhindeki ceza yargılamasının yeniden başlatılmasına ve askıya alınmasına hükmeden kararları göz önünde bulundurulduğunda, başvuranın özgürlüğünden mahrum bırakılmaya devam edilmesi, 5 § 1 maddesinin amaçları doğrultusunda "hukuka uygun" ve "kanunla öngörülen usule uygun" muydu (bkz. mutatis mutandis, Mehmet Hasan Altan / Türkiye, no. 13237/17, § 139, 20 Mart 2018)?
2. Başvuran, Sözleşme'nin 5 § 4 maddesinin gerektirdiği şekilde, tutukluluğunun yasallığına itiraz edebileceği etkili bir prosedüre sahip miydi? Özellikle, Anayasa Mahkemesi'nin başvuranın devam eden tutukluluğunun yasal olmadığı tespitine rağmen Yargıtay'ın başvuranı tahliye etmeyi reddetmesi nedeniyle bu hüküm ihlal edilmiş midir (bkz. Khlaifia ve Diğerleri / İtalya [BD], no. 16483/12, §§ 128-31, 15 Aralık 2016, ve Yılmaz Aydemir / Türkiye, no. 61808/19, §§ 36-38, 23 Mayıs 2023)?
3. Başvuranın Sözleşme'nin 5. maddesi ve Sözleşme'ye Ek 1 http://No.lu Protokol'ün 3. maddesine tekabül eden haklarının ihlal edildiğini tespit eden Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmamasına ilişkin yargılamalara Sözleşme'nin 6. maddesi uygulanabilir mi? Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu kararlarının uygulanmaması nedeniyle başvuranın Sözleşme'nin 6 § 1 maddesi kapsamındaki mahkemeye erişim hakkı ihlal edilmiş midir (ilgili ilkeler için bkz. Bursa Barosu Başkanlığı ve Diğerleri / Türkiye, no. 25680/05, §§ 133-35, 19 Haziran 2018, diğer referanslarla birlikte)?
4. Başvurucunun seçildikten sonra tutukluluğunun devam etmesi ve nihayetinde milletvekili statüsünü kaybetmesi nedeniyle Sözleşme'ye Ek 1 http://No.lu Protokol'ün 3. maddesi uyarınca serbest seçimlerde milletvekili seçilme hakkı ihlal edilmiş midir (bkz. Selahattin Demirtaş/Türkiye (no. 2) [BD], no. 14305/17, § 386, 22 Aralık 2020)?"
