Gazete Duvar’ın sahibi Vedat Zencir ve yayın yönetmeni Barış Avşar, kapanış kararlarını duyurdukları yazılarda, ekonomik zorlukların yanı sıra Google'ın algoritma değişikliklerini de kapanışın gerekçesi olarak belirtti.
2016 yılında yayın hayatına başlayan Gazete Duvar, gelirlerinin büyük bir kısmını Google’ın yönlendirdiği trafik ile elde ediyordu.
Kapanmanın hemen ardından, 9 farklı yayın organı, "Google'ın yıkıcı ambargosunu protesto ediyoruz" başlıklı ortak bir açıklama yayınladı. Bu açıklamanın içinde, Birgün Gazetesi ve T24 internet sitesi de yer alıyordu. 2024'te gerçekleştirilen iki önemli algoritma değişikliği sonrası, bu haber siteleri ziyaretçi sayılarında büyük düşüşler yaşadıklarını ve gelir kayıplarının çoğunu bu değişikliklere borçlu olduklarını belirttiler. Ortak metinde "Bağımsız medyanın yaşadığı kriz, özgürce haber almak isteyen tüm yurttaşların krizidir. Daha da ötesi bu bir demokrasi krizidir" ifadesi yer alıyor. Dünyanın en çok kullanılan arama motoru Google'ın 2024 yılındaki algoritma değişiklikleri yalnızca haber sitelerini değil, içerik üretimi yapan tüm yayınları etkiledi.
İnternet Sitelerinde Gelir Modeli: Arama Motorları ve Reklam Gelirleri
Televizyon yayıncılığının aksine, internet siteleri büyük ölçüde arama motorları aracılığıyla gelen kullanıcı trafiğiyle gelir elde etmektedir. Kullanıcıların doğrudan siteye ulaşması, en büyük yayın organlarında bile toplam trafiğin yalnızca %10'unu oluşturabiliyor. Bu oran, internet haber siteleri için önemli bir gelir kaynağı anlamına geliyor. Türkiye'deki haber siteleri, ziyaretçi sayılarını gelire dönüştürmenin iki temel yoluna sahip. İlk olarak, Google Reklamları aracılığıyla, sitelere elde ettikleri ziyaretçi oranına göre gelir dağıtımı yapılıyor. Bu model, haber sitelerinin ana gelir kaynaklarından birini oluşturuyor.
Bir diğer gelir modeli ise Basın İlan Kurumu (BİK) üzerinden elde edilen resmi ilan gelirleri. BİK'ten resmi ilan alabilmek için günlük 250 bin tekil ziyaretçi şartı bulunuyor.
Algoritma Değişikliklerinin Etkisi
Gazete Duvar Genel Yayın Yönetmeni Barış Avşar, Ekim ayında yapılan algoritma değişikliklerinin ardından, bu tür trafiğe ulaşmanın kendileri için oldukça zorlaştığını belirtiyor. 9 farklı yayın organının imzaladığı ortak bir metinde ise, reklam verenlere, haber sitelerine doğrudan reklam vermeleri çağrısında bulunuluyor. Bu öneri, reklam gelirlerini artırmak isteyen haber siteleri için önem taşıyor.
Google Algoritma Değişiklikleri
Google, dünya genelindeki site trafiklerini etkileyen ve yapay zekâ tabanlı filtrelemeyi ön plana çıkaran algoritma değişikliklerine 2022 yılında başladı. Bu süreç, 2024 Mart ayında yapılan güncellemeyle büyük bir etki yarattı. Şirketin yaptığı değişikliklerin temel amacı, Google aramalarında üst sıralara çıkmak için üretilen içeriklerin engellenmesi ve cezalandırılmasıydı. Bu güncellemeler, kullanıcıların arama hedeflerine uygun içeriklere ulaşmalarını sağlamayı amaçlıyor. Kullanıcıların arama sonucu tıkladıkları sitede kalma süresi, Google tarafından önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor.
Google, yapılan değişikliklerle düşük kaliteli içeriklerin %45 oranında azaltıldığını iddia ediyor. Ancak bu algoritma değişikliklerinin etkisi sadece düşük kaliteli içerik üreticileriyle sınırlı kalmadı. Örneğin, GQ gibi büyük yayın kuruluşları bile %26 oranında trafik kaybı yaşadı. Türkiye'deki haber siteleri de bu değişikliklerden büyük ölçüde etkilenerek, önemli ziyaretçi kayıpları yaşadı. Merkez medya gruplarının da dahil olduğu bu kayıplar, içerik üreticileri için ciddi ekonomik zorluklara yol açtı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, CHP'nin soru önergesi üzerine Google ile iletişime geçtiğini açıkladı. Bakanlık, Google’ın algoritma değişiklikleriyle ilgili olarak herhangi bir internet adresinin hedef alınmadığını ve ayrımcılık yapılmadığını belirtti. Ayrıca görüşmelerin devam ettiği ifade edildi. 2024 yılında, ABD'de bir mahkeme, Google'ın arama motoru olarak tekel durumuna geldiğine hükmetti. Bu durum, Google'ı bazı hizmetlerini elden çıkarmak zorunda bırakabilir.
Gazete Duvar Genel Yayın Yönetmeni Barış Avşar, bu algoritma değişikliklerinin bazı köklü internet sitelerine kazanç sağladığını belirterek, Rekabet Kurumu’na hukuki başvuru yapma olasılıklarını dile getirdi.
Haber Aramaları Düşerken, Bağımsız Medya Zorluklarla Mücadele Ediyor
BBC Türkçe'nin Google Trendler verileri üzerinden yaptığı analiz, son iki yılda Türkiye'den haber kategorisinde yapılan aramaların azaldığını gösteriyor. Özellikle Mayıs 2023 seçim sürecine kıyasla haber aramalarında belirgin bir düşüş yaşandı.
Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Sekreteri Banu Tuna, hükümete yakın medya organlarının ayakta kalmayı sürdürdüğünü, bağımsız mecraların ise destek mekanizmalarının giderek tükenmeye başladığını ifade ediyor. Tuna, internet haber sitelerinin Basın İlan Kurumu'ndan resmi ilan alabilmek için büyük yatırımlar yapmak zorunda kaldıklarını belirtiyor, “Aranan kriterler oldukça sıkı. Günlük haber sayısı, kaç tanesinin özel haber olması gerektiği, çalıştırılacak kişi sayısı ve bu kişilerin hangi pozisyonlarda görev alacağı gibi kriterler, köşe yazarlarının haftada kaç gün yazması gerektiği gibi detaylar yönetmeliklerle belirleniyor.” Tuna, algoritma değişikliklerinin ilan almak için gereken ziyaretçi sayısına ulaşmayı zorlaştırdığını belirtiyor ve şunları ekliyor, "Gazete Duvar, bu sorunun sadece görünen kısmı. Geçen ay İzmir'de Basın İlan Kurumu denetiminden geçemeyen üç yerel gazete kapanma riskiyle karşı karşıya kaldı. Bu durum, onlarca gazetecinin işsiz kalmasına neden oldu."
Tuna, Google algoritmalarına dayalı ilan gelirlerinin büyük bir belirsizlik yarattığını vurguluyor ve ekliyor, "Basın İlan Kurumu, bu algoritma değişikliklerinin yol açtığı kaybı görmezden gelir ve bir düzenleme yapmazsa, ulusaldan yerel haberciliğe kadar birçok internet haber sitesi benzer sorunlarla karşılaşmaya devam edecek."
Kaynak:BBC
