3 Nisan 2025'te Silivri açıklarında Marmara Denizi'nde meydana gelen ve 6,2 büyüklüğündeki sarsıntının ardından 260'tan fazla artçı sarsıntıyla sonuçlanan bir dizi deprem, İstanbul'da olası bir tsunami endişelerini yeniden canlandırdı.
İSTANBUL DEPREMİ TSUNUMİYİ TETİKLER Mİ?
Büyük bir tsunami meydana gelmese de, küçük çaplı kıyı dalgası aktivitelerinin gözlemlenmesi, uzmanlara ve vatandaşlara bölgenin değişken sismik geçmişini ve deniz altındaki sürekli tehditleri hatırlattı. Yıkıcı bir tsunami gelebilir mi? Tarihsel ve jeolojik kanıtlar bu korkuların yersiz olmadığını gösteriyor.
İstanbul'da bir tsunami olasılığı bazılarına pek olası görünmeyebilir, ancak arkeolojik ve tarihi kanıtlar farklı bir hikaye anlatıyor. İstanbul'un Yenikapı'daki Marmaray metro hattının inşası sırasında arkeologlar, birden fazla tsunami olayına işaret eden 37'den fazla gemi enkazı ve tortu tabakası ortaya çıkardılar. En anlamlı keşiflerden biri, sağlam bulunan Geç Roma gemisinin omurgasıydı - tabanı üzerinde, bozulmamış bir şekilde, hala gemideki sepetlerde saklanan kiraz çekirdekleriyle.
Arkeolog Metin Gökçay'a göre bu korunma, bir fırtınaya değil, ani ve şiddetli bir su baskınına, büyük olasılıkla da bir tsunamiye işaret ediyor . Bizans tarihçisi Agathias gibi tarihi kayıtlar ve görgü tanığı ifadeleri, MS 542 ile 557 yılları arasında Konstantinopolis'te üç güçlü deprem olduğunu anlatır. Özellikle 557 depreminin, Theodosius Limanı'nı sular altında bırakan ve geride belirgin bir enkaz tabakası bırakan bir tsunamiyi tetiklediğine inanılmaktadır . O sırada, 6 metrelik dalgaların şehrin deniz surlarını aştığı ve Ayasofya'ya zarar verecek kadar güçlü olduğu bildirilmektedir.
MARMARA DENİZİ'NDEKİ 40 DEPREM TSUNAMİYİ ETKİLEDİ
Bilimsel araştırmalar bu kadim hesaplara dayanarak devam ediyor. Journal of Seismology'de yayınlanan bir çalışmaya göre, Marmara Denizi son 4.100 yılda 300'den fazla yıkıcı deprem yaşadı. Bu depremlerden en az 40'ının tsunamileri tetiklediği düşünülüyor. 8.300 kilometreden fazla kıyı şeridine sahip olan Türkiye, son 3.000 yılda 90'dan fazla tsunamiye tanık oldu; bunların çoğu Marmara bölgesinde yoğunlaştı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılan ve Japonya'nın OYO Int. Co. tarafından yürütülen modern bir çalışma, Marmara Denizi için 49 tsunami senaryosu modelledi. Sonuçlar iç karartıcı: İstanbul'un doğu kıyısı boyunca dalga yükseklikleri 5,5 metreye kadar ulaşabilirken , tsunamiler sadece 8 dakikada karaya ulaşabilir.
İSTANBUL'DA TSUNAMİ TEHLİKESİ VAR
Bugünkü 6.2 büyüklüğündeki deprem İstanbul'da felaket niteliğinde bir tsunamiye yol açmasa da, Marmara kıyısı boyunca küçük dalga aktivitesi gözlemlendi; bu da bölgenin sismik değişimlere ne kadar duyarlı olduğunu kanıtlıyor. Uzmanlar, daha güçlü bir depremin (6.5 büyüklüğünden daha büyük herhangi bir şey) dakikalar içinde kıyı bölgelerini etkileyebilecek yıkıcı bir tsunamiyi tetikleyebileceği konusunda uyarıyor. Nitekim maksimum dalga yüksekliği modelleri, tsunami dalgalarının İstanbul kıyı şeridinin bazı kesimlerinde 5,6 metreye kadar ulaşabileceğini gösteriyor.
İstanbul uzun zamandır "büyük olana" hazırlanırken, şehir planlamacıları ve bilim insanları giderek daha fazla dikkatlerini tsunami hazırlığına çeviriyorlar. Gelişmiş uyarı sistemleri, kamuoyu farkındalık kampanyaları ve tahliye planlaması artık sadece depremler için değil, onları takip edebilecek dalgalar için de elzem görülüyor.
Kaynak: Türkiye Today
