Kapalıçarşı’daki döviz bürolarında, para sayma makinelerinin ve hatta ATM’lerin bile fark edemediği sahte dolarlar gündemdeki yerini koruyor. Özellikle 50 dolarlık ve eski basım 100 dolarlık banknotların fark edilmesi güç olduğu için, bankalar bu paralara temkinli yaklaşmaya başladı. Döviz büroları da, bu sahte banknotların alımını durdurdu. Yurt dışından kaçak yollarla Türkiye’ye sokulduğu iddia edilen bu sahte dolarlar, yüz milyonlarca dolar hacminde olduğu söyleniyor ve resmi kurumlar harekete geçmiş durumda.
2023 yılı sonunda dünyada dolaşımda olan dolar miktarı 54,6 milyar adete ulaşırken, bunun yüzde 35’i yani 18,9 milyar adedi 100 dolarlık banknotlardan oluşuyor. 2023 yılı itibarıyla dolaşımdaki toplam dolar miktarının değeri 2 trilyon 297,4 milyar dolar olarak hesaplandı. 100 dolarlık banknotların hacmi ise yüzde 85 oranında olup, 1.889,4 milyar dolar ediyor.
2024 yılı Ekim ayı itibarıyla dolaşımdaki dolar miktarı ise 2 trilyon 354 milyar 824 milyon dolar olarak belirlenmiş durumda.
Dolar Basmanın Maliyeti Ne Kadar?
Peki, tüm bu dolarların basılması ne kadar maliyetli? ABD Merkez Bankası (Fed), para basma maliyetleri için şu açıklamalarda bulunuyor: Her yıl, Fed, yeni para birimi talebini tahmin eder ve Hazine Bakanlığı’na bağlı Basım ve Gravür Bürosu’na sipariş verir. Bu büro, dolarları üretir ve üretim maliyetini Fed’den tahsil eder. 2024 yılı için para birimi operasyon bütçesi 1.104 milyon dolar olarak belirlenmişken, bunun 361,9 milyon doları değişken baskı maliyetleri olarak öngörülüyor.
Bu değişken maliyetler, her bir banknotun baskı işlemi için gerekli olan kâğıt, mürekkep, işçilik ve diğer doğrudan giderleri kapsar. Ayrıca, sabit baskı maliyetleri için 665,5 milyon dolar ayrılmıştır. 100 dolar banknotunun basım maliyeti ise yaklaşık olarak 3,25 TL tutuyor (güncel dolar/TL kuru ile 34,60 üzerinden hesaplanmıştır).
Dünyada dolaşımda bulunan dolar miktarı göz önüne alındığında, sahte dolarların ekonomiye olan etkisi daha da önemli hale geliyor. Yüksek hacimli sahte dolar üretiminin önüne geçmek için, resmi kurumlar ve yetkililer, takip ve denetim mekanizmalarını güçlendirmeye devam ediyor. Dolar basımının maliyeti ve sahte paraların etkisi, küresel ekonomi için büyük önem taşıyor.
