Ramazan ayının gelişiyle birlikte oruç ibadetini idrak eden milyonlarca Müslüman, orucun hangi durumlarda bozulacağını araştırıyor. Oruç tutmak amacıyla niyet edilmesinin ardından iftar vaktine kadar insanların bir şey yiyip içmemesini emreden İslamiyet, güneşin doğuşundan gün batımına kadar bu açlığın sürdürülmesini buyurmuştur. Peki oruçluyken iğne vurulmak orucu bozar mı? İşte Diyanet’in açıklamalarıyla merak edilenler…
ORUÇLUYKEN İĞNE YAPTIRMAK ORUCU BOZAR MI DİYANET?
Oruç; yemek, içmek, cinsel ilişki ve bunların kapsamına giren şeylerle bozulur. Bu sebeple, besin değeri taşımayan aşılar orucu bozmaz. Tedavisi devam eden hastalar, sağlıklarına kavuşup tedavileri sona erinceye kadar oruçlarını erteleyebilirler.
Hanefi mezhebinden İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’in görüşüne ve bu doğrultuda Osmanlı’da Fetvâhane-i Âli’nin verdiği fetvaya ve Kurulumuzca daha önceki yıllarda alınan kararlara uygun olarak 2005 yılında Kurulumuz, besleyici ve keyif verici olarak kullanılmayan aşıların iğne şeklinde uygulanmasının orucu bozmayacağı hükmüne varmıştır. Aşağıda açıklandığı gibi, günümüzde uluslararası fetva meclislerinin görüşleri de bu yöndedir.
İğne ve aşı bağlamında tedavi yöntemleriyle ilgili olarak vücuda verilen maddeler ve uygulanan tedavi yöntemlerinden orucu bozanlar şunlardır:
- Vücuda kan vermek
- Vücuda serum vermek
- Vitamin içerikli iğne yaptırmak
- Gıda ve keyif verici enjeksiyonlar
- Su, yağ ve benzeri gıda özelliği taşıyan dışarıdan bir maddenin vücûda verilmesiyle uygulanan endoskopi, kolonoskopi, bölgesel ve genel anestezi yaptırmak
- Periton diyalizine girmek
- Damara serum verilerek yapılan hemodiyaliz
- İğne ve aşı bağlamında tedavi yöntemleriyle ilgili olarak uygulanan tedavi yöntemlerinden orucu bozmayanlar ise şunlardır:
- Salgın hastalıklar için yapılan aşılar
- Ağrıyı dindiren iğneler
- Besleyici içeriğe sahip olmayan sırf tedavi maksatlı iğneler
- Lokal anestezide kullanılan vücudun belli bir yerini uyuşturmak için vurulan iğneler
- Hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden hemodiyaliz yaptırmak
- Anjiyo ve biyopsi yaptırmak
- Vücuda merhem sürmek
- Vücuda ilaçlı bant yapıştırmak
Bununla birlikte, Ramazan ayında herkesle birlikte oruca devam etmeyi arzu ediyorlar ve oruç tutmalarına da başka bir engel bulunmuyorsa iğnelerini iftardan sonra yaptırmaları yerinde olur. Bu imkâna sahip olmayanlar, tedavi ve aşı amaçlı iğne yaptırabilirler. Ancak, oruçlu iken gıda ve vitamin iğneleri yaptıranların, ağızdan aşı alanların damardan serum ve kan verilenlerin orucu bozulur. Daha sonra bu oruç kaza edilir.
ORUÇLUYKEN İLAÇ KULLANMAK ORUCU BOZAR MI?
Oruçlu bir kimsenin meşru mazeret olmaksızın gıda veya ilaç cinsinden bir şeyi su ile veya susuz olarak yemesi/içmesi orucu bozar. Bu durumlarda kefaret gereklidir. Ancak oruç bozmayı mübah kılacak ölçüde bir rahatsızlık sebebiyle ilaç alınmış ise oruç bozulur. Fakat kefaret gerekmez. Başka bir zamanda kazası yapılmalıdır.
Tedavi amaçlı kullanılan merhem ve ilaçlı bantlar ise orucu bozmamaktadır. Bu tedavi yöntemlerinde deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla vücuda sürülen merhem, krem vb. şeyler kana karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi çok az ve yavaş olduğundan, ayrıca yeme içme anlamına gelmediğinden oruç bozulmaz.
ORUÇLUYKEN KREM, MERHEM, YAĞ SÜRMEK ORUCU BOZAR MI?
Deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla vücuda sürülen yağ, merhem ve benzeri şeyler emilerek kana karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi, çok az ve yavaş olmaktadır. Diğer taraftan bu işlem, yeme içme anlamına da gelmemektedir. Bu itibarla, deri üzerine sürülen merhem, yapıştırılan ilaçlı bantlar orucu bozmaz (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar; bkz. Merğînânî, el-Hidâye, II, 263-264; Kâsânî, Bedâî’, II, 98; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 366, 367).
ORUCU BOZAN ŞEYLER NELERDİR?
Orucun temel unsuru, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mûtat olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile gibi keyif veren tütün kökenli dumanlı maddeler ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler oruç yasakları kapsamına girer (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 386-387). Her ne sebeple olursa olsun, ağızdan alınan ilaçlar da aynı hükme tabidir.
