Türkiye’nin önemli patates üretim merkezlerinden olan Niğde, Nevşehir ve Bitlis’te üreticiler, düşük fiyatlar nedeniyle ürettikleri patatesi depolara kaldırmak zorunda kaldı. Ancak, TMO’nun alım yapmaması ve tüccarın düşük fiyatlarla alım yapmaması nedeniyle yaklaşık 850 bin ton patates depolarda çürümek üzere. Bu durum, çiftçilerin büyük bir ekonomik zarara uğramasına yol açarken, ürünlerin tarlada çürümemesi için acil bir çözüm bekleniyor.
Patates Üreticisi Borçlarını Ödeyemiyor: Maliyetler Yüksek, Satış Fiyatı Düşük
2024 yılı itibariyle Türkiye genelinde patates üretimi 6.5 milyon tona ulaştı. Ancak, üreticinin maliyetlerini karşılayamaması nedeniyle patatesin alım fiyatları çiftçiyi zor durumda bırakıyor. Patatesin maliyetinin 6-7 lira arasında olduğu, ancak üreticiden tüccara 3 liraya satıldığı belirtiliyor. Özellikle TMO’nun alım yapmaması ve tüccarın fiyatları düşük tutması nedeniyle üreticiler, büyükşehirlerde marketlerde 20 liraya satılan patatesi düşük fiyatlarla satmak zorunda kalıyor.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, patates üreticisinin yaşadığı sorunlara dikkat çekti. Gürer, yaptığı açıklamalarda, depolarda 850 bin ton patatesin bir ay içinde çürümeye başlayacağını vurguladı. TMO’nun hemen alıma başlaması gerektiğini belirten Gürer, "TMO derhal alıma başlamalı ve fiyat dengesini sağlamalıdır. Üretenin kazanamadığı, tüketenin ise yüksek fiyatlarla patatese ulaşamadığı bir dönemde hükümetin devreye girmesi şarttır" ifadelerini kullandı.
Patates üreticisinin yaşadığı zorluklar yalnızca düşük alım fiyatlarıyla sınırlı değil. Gübre, mazot ve tohum gibi üretim maliyetlerinin arttığı bir dönemde, devletin yeterli desteği sağlamaması, çiftçilerin borçlarını ödeyememesine neden oldu. Gürer, üreticinin borçları nedeniyle icra takiplerinin başladığını ve çiftçilerin bu yıl kara bir yıl geçirdiğini söyledi. Üreticinin girdi maliyetleri artarken, düşük fiyatlarla satmak zorunda kalması, sektörde büyük bir kriz yaşanmasına yol açtı.
Patates Fiyatlarındaki Fark: Üreticinin 3 Liraya Sattığı Patates Marketlerde 20 Liraya Satılıyor
Patatesin üretim maliyeti ile tüketiciye yansıyan fiyat arasındaki fark da dikkat çekiyor. Üreticinin 3 lira civarına sattığı patates, büyük şehirlerde marketlerde 20 liraya kadar satılabiliyor. Bu durum, tüketiciye yüksek fiyatla ulaşan patatesin, üreticisini ise iflas noktasına getirdiğini gösteriyor. Gürer, hükümetin bu fiyat dengesizliğine müdahale etmesi gerektiğini belirtti.
CHP’li Ömer Fethi Gürer, geçmiş yıllarda TMO’nun patates alımlarıyla piyasadaki fiyat dengesini sağladığını ancak 2024 yılında bu alımların gerçekleşmediğini vurguladı. Gürer, “Çin’den pirinç getirerek halkımıza satan TMO, neden kendi topraklarımızda yetişen patatesi alıp uygun fiyatta vatandaşa satmıyor?” diyerek, devletin bu konuda daha etkin olmasını istedi.
Patates üreticileri için 2025 yılı da büyük bir belirsizlik taşıyor. 2024 yılında yaşanan olumsuzlukların, 2025 yılına devretmesi bekleniyor. Depolarda kalan patateslerin bir kısmı çürüyerek kaybolacakken, kalan kısmının da düşük fiyatlarla satılması çiftçiyi daha da zor duruma sokacak. Gürer, hükümete çağrıda bulunarak, patates üreticileri için acil önlemler alınması gerektiğini yineledi.
