eknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte dolandırıcılık vakalarında ciddi bir artış yaşanıyor. Özellikle cep telefonları ve e-postalar üzerinden yapılan oltalama (phishing) yöntemleri, artık yapay zeka ve ses klonlama gibi ileri teknolojilerle birleşerek daha karmaşık hale geldi. Son beş yılda bu tür dolandırıcılık vakaları %500 oranında arttı. Türkiye, dolandırıcılık vakalarının en fazla yaşandığı ülkelerden biri haline geldi.
Dolandırıcılar, çeşitli yöntemler kullanarak kişisel bilgileri çalmaya devam ediyor. Pandeminin ardından, oltalama yöntemleriyle dolandırılan kişi sayısındaki artış dikkat çekici. 2020’de 460 bin olan oltalama dolandırıcılığı vakası, 2024’te 2,3 milyona çıktı. Ayrıca 2024 yılında önlenen dolandırıcılık girişimlerinin sayısı ise 3,8 milyon oldu. Adalet Bakanlığı'nın 2023 Adalet İstatistikleri'ne göre, Türkiye’de en fazla işlenen suç türü mal varlığına karşı işlenen suçlar olarak kayıtlara geçti.
Son beş yılda dolandırıcılık davaları beş kat arttı ve bu suç, hırsızlıkla birlikte mal varlığına yönelik en çok işlenen suçlardan biri haline geldi. Ama cezalarla ilgili önemli bir eksiklik bulunuyor. Türkiye’de dolandırıcılıkla ilgili cezalar 3 yıldan 10 yıla kadar hapis olabiliyor, ancak çoğu suçlu ceza almadan serbest bırakılıyor. Avrupa ve ABD ile kıyaslandığında, Türkiye’de uygulanan cezalar oldukça düşük. ABD’de ise aynı suç için 10 yıl hapis cezası ve 10 bin ila 25 bin dolar arasında para cezası uygulanıyor.
Bilişim uzmanları, kişisel verilerin karanlık internet (Dark Web) üzerinde satıldığını belirtiyor ve bunun önlenmesi gerektiğini vurguluyor. Türkiye’deki bankalar ve GSM şirketlerinin güvenlik önlemleri konusunda yetersiz olduğu, bu durumun dolandırıcıların işini kolaylaştırdığı ifade ediliyor. Ülkenin veri güvenliği konusunda düşük bir skora sahip olması, dolandırıcıların teknolojiyi daha etkili kullanmalarına olanak tanıyor. Prof. Dr. Hakan Kara, enflasyonun yükselmesinin dolandırıcılık vakalarının artmasına paralel olduğunu belirtiyor. Enflasyonun etkisiyle, dolandırıcılık vakaları hızla artıyor.
Dolandırıcıların Yöntemleri
- E-posta Oltalama (Email Phishing): Sahte e-postalar ile kişisel bilgileri çalmayı amaçlar. Genellikle tanınmış kurumları taklit eder.
- Hedeflenmiş Oltalama (Spear Phishing): Kişisel bilgilerle yapılan, daha inandırıcı saldırılardır.
- CEO Sahtekârlığı (Business Email Compromise-BEC): Şirket çalışanları, üst düzey yöneticilerin e-posta adreslerini taklit ederek kandırılır.
- Telefon Oltalaması (Vishing): Telefonla yapılan, banka görevlisi veya polis gibi davranarak kişisel bilgi toplama yöntemidir.
- SMS Oltalaması (Smishing): Sahte SMS’lerle kişiyi yanıltarak bilgilerini çalmaya çalışır.
- Sosyal Medya Oltalaması: Sahte hesaplar veya reklamlarla kişisel bilgileri ele geçirmeye çalışır.
- Kötü Amaçlı Yazılım Oltalaması (Malware Phishing): E-posta ekleri veya bağlantılarla kötü amaçlı yazılım bulaştırmaya çalışır.
