Türkiye'de en büyük sorunlar arasında atanamayan öğretmenler yer almaktadır. Her geçen gün sayıları artan öğretmen adayları, KPSS sınavında yeterli puan almalarına rağmen atanamaması birçok sorunu da beraberinde getirdi.
Özel okullarda çalışan öğretmenler, maaş konusu başta olmak üzere birçok sorunla boğuşuyor. Binlerce atanamayan öğretmen özel okullarda çalıştığı takdirde asgari ücret ve altında çalışmak zorunda bırakılıyor. Öte yandan ek ders ücreti almaksızın haftada ortalama 36 saat çalışmak zorunda bırakılan ücretli öğretmenler, meydanlara inerek seslerini duyurmaya çalışıyor.
Birgün.net Dila Esen'in yayımladığı habere göre, ücretli öğretmenlerin, düşük ücretlere ve kötü çalışma koşullarına isyanı sürüyor. Öğretmenler, bir dizi talepte bulunurken maruz bırakıldıkları muamele ise oldukça ağır.
“Özel bir kuruma müracaat ettim öğretmen olarak. Görüşmeci şahıs, sabah 07.00 akşam 19.00 saatleri arasında çalışacağımı, 4 gün geleceğimi yol, yemek hiçbir ek ödeme yapılmayacağını ve 2 bin 400 TL ücret ödeneceğini söyledi. Buna göre ders saati ücreti yaklaşık 12 TL’ye denk geliyor. ‘Domates 19,90 TL dedimse de yanıtı ‘İşine gelirse bu fiyatı bulamayan yüzlerce insan var’ oldu.”
“Özel bir kurs merkezi ile görüştüm. Çalışma saatleri hafta içi sabah 09.30 akşam 20.30 yani günde 11 saat. Cumartesi sabah 8.30 ile akşam 19.00, pazar tatil. Bu saatler için ücreti sormak dahi içimden gelmedi açıkçası ama adettendir dedim ve sordum, bana verilen karşılık şu oldu: Bu ön görüşme eğer sizi uygun bulursak ikinci kez çağırıp fiyatı belirteceğiz. Beni ikinci kez görüşmek için aramayın çünkü siz bana uygun değilsiniz, dedim ve çıktım. Bu koşulları kabul eden kim?”,
Bunlar yalnızca özel okul ve kurslara iş için başvuru yapan iki öğretmenin aktardıkları. Birçok öğretmen en fazla asgari ücret alabiliyor, büyük çoğunluğu da aldığı asgari ücretin bir kısmını işverenine elden teslim ediyor. Sözleşmeyi haftada 40 saat derse göre imzalayan öğretmenlerden, ek derse girmesi isteniyor. Ancak pek çoğu ek ders ücreti dahi alamıyor.
Adana’da 8 yıldır özel okulda çalışan bir öğretmen, branşı matematik olduğu için asgari ücretin üzerinde aldığını birçok kişinin aynı durumda olmadığına değindi. Asgari ücrete zam geldiğinde okul yönetiminin bunu sanki kendisi yapmış gibi birtakım söylemlerde bulunduğunu aktaran öğretmen, “Bu kurumlar çok güzel rakamlara öğrenci alıyor ama öğretmenlere aynı kaynak sağlamadığı için geçinemez durumlara geliyorsunuz. İyileştirme istiyorum dediğimde, ‘Yıllardır buradasın, kurumun sahiplerinin aile içi çatışması var, iyileştireceğiz söz’ diyorlar. Böyle sözleşme imzalatıyorlar” dedi.
‘DAHA NE İSİTYORSUNUZ?’
Geçen yıl toplam 120 lira zam yapıldığını ve “Daha ne istiyorsunuz” tepkisiyle karşılaştıklarını ifade eden öğretmen, şöyle konuştu: “Geçen hafta konuştuk, zam yapmadınız dedik. Kurum sahibine mail attık yanıt alamayınca bir arkadaş grubu olarak okulun WhatsApp gruplarını terk ettik. 13 kişi çeşitli sağlıklı sorunlarından dolayı raporlu olduğumuz için 2 gün gidemedik okula. Hakkımızda tutanak tutulduğunu öğrendik.”
Tarih öğretmen Ali G. ise şunları dile getirdi: “Genelde önemli branşlara para veriyorlar. Tarih, coğrafya, din kültürü gibi branşlar çok önemsenmediği için asgariyi bile verirler. Bizi vicdansızların eline bıraktılar. Öğretmenler bir yıl sözleşme yapıyor, o sözleşme yenileniyor tazminat yanıyor. Merdiven altı kurumlarda böyle yapıyorlar, böyle durumlarda kıdem tazminatı oluşmaz. Çalıştığım son 2 okuldan da ek ders ücreti almadım. 35 yaşındayım bu saatten sonra ne yapabilirim? Özelde çalışan öğretmenlere normalde kırtasiye ödeneği verilir. Bazı kurumlar bu parayı hesabınıza yatırıyor. Sonra geri istiyor. Okulun masrafı bile cebimizden çıkıyor.”
DÜĞÜNE BİLE MÜDAHALE
Özel Sektör Öğretmenler Birlikteliği Derneği Antep temsilcisi Fatih Gözüaçık da yaşadıkları sorunları şu sözlerle anlatıyor: “10 bin lira açlık sınırı varken 2- 3 bin liraya çalışan öğretmenler var. Asgari ücret yatırıp elden alan okullar mevcut. Asgari ücreti dahi vermeyenler var. Mobbing yapıp elinde bir sürü cv olduğunu diğerlerinin hazırda beklediğini söyleyip öğretmenleri yıldırmaya çalışanlar oluyor. Hafta sonu okula gelip kurs yapılması, dersin 5’te bitmesine rağmen öğretmenin 8’e kadar tutulmaması, ek ücretlerin verilmemesi, kadınlara doğrum izni kullanmada sıkıntılar yaşatıldı. Düğün tarihinden doğuracağı zamana bile müdahale edenler oluyor.”
***
On binlerce kişi özele mahkûm
Eğitim fakültelerinden her yıl yaklaşık 48 bin öğretmen adayı mezun oluyor, 2021 KPSS’ye giren öğretmen sayısı 394 bin 691. Kamuya yapılan öğretmen ataması sayısı ise 15 bin. Yani binlerce öğretmen özel okullar, etüt merkezleri ve kurslarda çalışmaya mecbur bırakılıyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın verilerine göre ülkede bulunan özel okul sayısı 13 bin 501, burada çalışan öğretmen sayısı ise toplam 162 bin 215. Özel öğretim kursu sayısı ise tam olarak bilinememekle birlikte özel okul sayısının 5 katı olduğu tahmin ediliyor.
***
Eşit işe eşit ücret talebi
Öğretmenlerin talepleri şunlar:
• Eşit işe eşit ücret prensibinden hareketle özel sektör öğretmenleri resmi okullarda çalışan öğretmenden daha az maaş almamalı özlük hakları resmî kurumlardaki öğretmenlerle aynı olmalı.
• Özel öğretim kurumlarındaki denetimler sıklaştırılmalı.
• Öğretmenlere grev hakkı veren yasal düzenlemeler yapılmalı.
• 1 yıllık olan öğretmen sözleşmeleri süresiz olmalı.
• Öğretmenler için taban maaş uygulaması getirilmeli.
• Öğretmenler için oda sendika gibi sivil toplum kuruluşlarına üye olmayı, örgütlenmeyi kolaylaştırıcı önlemler alınmalı.
