Haber: ELİF ZÜLFİGAROĞLU-MERVE ÇOBAN
Sosyal medyada bir kullanıcının Patiswiss marka çikolatanın küflendiğini paylaşması üzerine skandal yorumlarda bulunan şirket CEO’su Elif Aslı Yıldız Tunaoğlu, gelen tepkiler üzerine özür mesajı yayınlayarak istifasını açıklamıştı.
Öte yandan şirketin ödediği vergiler daha büyük eleştirilerin fitilini ateşledi. Sosyal medyada vergi levhası paylaşılan şirketin ödediği şaşırtıcı derecede düşük vergiler eleştiri yağmuruna tutuldu.
CİROLARININ YÜZDE 10’U İHRACATTAN
Şirketle ilgili git gide artan eleştirilere değinmeden önce kısaca kuruluş ve gelişim hikayesine bakalım.
Patiswiss, 2004 yılında aslında elektrik-elektronik mühendisi olan Elif Aslı Yıldız-Tunaoğlu'nun Ankara'da 200 metrekarelik bir pastane açmasıyla kuruldu.
2022 yılında dördüncü fabrikasını açan şirket, Aralık 2023'te ABD, Rusya ve İngiltere başta olmak üzere 35 ülkeye ihracat gerçekleştirdiklerini, cirolarının yüzde 10'unun bu ihracatlardan geldiğini açıkladı.
2022 Türkiye'nin Girişimci Kadın Gücü Yarışması Ödülleri’nde, Patiswiss Çikolata, "Kadın İstihdamını En Çok Artıran Şirket" seçildi. Elif Aslı Yıldız ise "En Hızlı Büyüyen Kadın Girişimci" ödülünü aldı.
ŞİRKET VERGİLERİ NEREDEYSE ASGARİ ÜCRETLİNİN VERGİSİNE DENK
"En Hızlı Büyüyen Kadın Girişimci” unvanını alan şirket, bu hızlı büyümeye rağmen ödediği vergilerin azlığı ile akıllarda soru işaretleri yarattı.
Paylaşılan vergi levhasına göre, şirketin 3 yılda toplam 70 bin TL civarında vergi ödediği anlaşıldı.
Peki bu yıllarda şirkete kıyasla asgari ücretlinin cebinden ne kadar vergi çıktı?
Vergi levhasına göre şirket, 2020 yılında toplam 15 bin 421 TL vergi verdi. Aynı dönemde yıllık toplam brüt 35 bin 316 TL alan asgari ücretlinden 10 bin 468 TL yasal kesinti yapıldı.
2021 yılında şirketin ödediği vergi 17 bin 118 TL olurken, yıllık brüt 42 bin 930 TL alan asgari ücretlinin yasal kesintisi 12 bin 862 TL’ye ulaştı.
Şirketin CEO’su tarafından sosyal medyada paylaşılan gönderide 2022 yılı cirosunun 250 milyon TL’ye ulaştığı belirtilmişti. Aynı yılda 41 bin 065 TL vergi ödeyen şirketin yıl içerisinde ödediği tutar, aylık 21 bin TL maaş alan bir kişinin ödediği vergi tutarıyla eşitlenmiş oldu.
Bu durum ulusal ve global çapta büyük satış rakamlarına ulaşan şirketin ödediği vergilerin nasıl bu kadar az olduğuna ilişkin eleştirileri de beraberinde getirdi.
ŞİRKETLER ARASINDA VERGİ UÇURUMU VAR
Sosyal medyada çığ gibi büyüyen tepkilerle birlikte şirket sahipleri de kendi şirketlerinin vergi levhalarını paylaşmaya başladı.
Demasan Endüstriyel Mutfak ve Gıda Makinaları isimli şirketin vergi levhasında şirketin 2021 yılında 26 bin 916 TL, 2022 yılında 78 bin 999 TL ve 2023 yılında 95 bin 227 TL vergi ödediği anlaşıldı.
İki şirket arasında özellikle 2021 yılında ödenen vergiler arasındaki uçurum akla farklı sorular getirdi.
Sosyal medyada birçok kullanıcı Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Bakan Mehmet Şimşek’i etiketleyerek, konunun araştırılmasını talep ediyor.
İŞÇİ SÖMÜRÜSÜ VE SENDİKA KARŞITLIĞIYLA DA GÜNDEME GELMİŞTİ
Şirketin çalışanlarının yaklaşık yüzde 70'inin kadın olması ve yönetiminde bir kadının bulunması, kadın istihdamı ve cinsiyet eşitliği açısından şirketin övgü toplamasına yol açmıştı.
Öte yandan şirket birçok defa sendikalaşan işçilere baskı ve işten çıkarma haberleriyle de gündeme gelmişti.
Patiswiss'te emeğinin karşılığını alma amacıyla sendikalaşmaya başlayan işçilere şirket yönetimi sendikalaşmamalarını telkin etmişti.
2019 yılında Patiswiss'in Ankara'daki OSTİM'de bulunan fabrikasında çalışmaya başlayan bir işçi, Şubat 2024’te Öz Gıda İş Sendikası’na üye olduktan sonra işten çıkarıldı. İşten çıkarılan işçi Patiswiss’in kıdem tazminatı ödememek için kendisini istifaya zorladığını iddia etti.
Fabrikada işçilerin Patiswiss'in Genel Müdürü Mustafa Nazif Yıldız, Baş Gıda Mühendisi Beran Ecem Akça, İnsan Kaynakları Müdürü Eşref Şişkin tarafından bir odaya alınarak sendikaya üye olup olmadıklarının sorulduğu, "Size zor zamanda iş verdik şimdi sendikalı olup bize ihanet etmeyin" denilerek baskı yapıldığı, 15 yakın işçinin de E-devlet şifreleri alınarak sendikadan istifa ettirildiği öne sürüldü.
Öz Gıda İş ve işten çıkarılan işçiler bu duruma karşı fabrika önünde eylem düzenlemeye başladı. İşten atılan işçiler fabrikaya mal girişinin yapıldığı yerden alındıklarını ve bunun güvenli olmadığını belirtti. Çalıştıkları süre boyunca işçilerin yıllarca aynı giysilerle çalıştığını, fabrikada sadece fabrikaya yapılacak denetimler öncesinde temizlik yapıldığını iddia etti.
“ÇOK HIZLI BÜYÜYEN BİR ŞİRKET”
Öz Gıda İş Genel Başkan Yardımcısı Tevfik Ali Hançeroğlu başlatılan eylem hakkında “Üyemiz işçi işe geri alanına kadar buradan bir tarafa gidiş yok, eylemlere devam edeceğiz.” dedi.
Sendikalaşma faaliyetleri, işten çıkarmalar ve düzenlenen eylem ile ilgili Öz Gıda İş'in Ankara Şubesi Başkanı Duran Çiçek şunları söyledi:
“Burada uzun zamandır yürüttüğümüz bir çalışmamız var. Arkadaşlarımızı sendikaya üye yapıyor, Anayasal haklarını anlatıyoruz. Çok hızlı büyüyen bir şirket, yeni yatırımlar yapıyor fabrikalar açıyorlar. Buna bir itirazımız yok ancak işçi arkadaşlarımızın da bazı talepleri var. Bu şirketi biz büyüttük ama emeğimizin karşılığını alamıyoruz diyorlar. Sendikayla bu yüzden iletişime geçtiler. Bizde onların isteği doğrultusunda bir çalışma başlattık. İşverenin tutumu kabul edilebilir değil. Avukat olan bir Genel Müdür var ancak sendikal çalışmayı engellemenin suç olduğunu bilmiyor. Yılını doldurmayan işçileri işten çıkararak işçilerin kıdem hakkı gasp ediliyor. Anayasamızın 51. Maddesini” hiçe sayarak suç teşkil etmesine aldırmaksızın çağdışı bir uygulamayla ikna odaları kurarak, “size zor zamanda iş verdik şimdi sendikalı olup bize ihanet etmeyin” diyerek her türlü manevi ve psikolojik baskı uygulanıyor.”
Şirket CEO’su Yıldız Tunaoğlu ise eylemlere dair paylaşılan bazı fotoğrafsız tweetlere yine Twitter'dan cevap vermişti.
SOSYAL MEDYADAN GELEN TEPKİLERDEN BAZILARI
