EYT konusunda artık sona yaklaşıldı. Yasal düzenleme Melcis'e gelecek ve tasar onaylandıktan sonra başvurular başlayacak. Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem, staj ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
*Kimler yasal düzenlemenin kapsamına girecek?
EYT'li olmak için tek şart 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup prim yatırmış olmak. Primlerin geçerli olması için fiili çalışma şartı da bulunuyor. Bu tarihten önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar için 8 Eylül 1999 tarihinde çıkartılan yasa ile yaş şartı getirildi. Dolayısıyla bu tarihten önce sigortalı olan herkes yaş şartına takılarak emekliliğini geciktirdi. Yasa bu sorunu çözecek ve yaş sınırı olmadan her EYT'li emekli olacak.
*Bağ-Kur primlerinin düşürülmesi gündemde mi?
8 Eylül 1999 öncesinde olduğu gibi şu anda da Bağ-Kur7lular için prim şartları kadınlarda 7200 erkeklerde 9000 gün olarak uygulanıyor. Bu şartlar Emekli Sandığı'nda da aynı. Kurumlar Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında birleşmesine rağmen şartlar eşitlenmedi. Bu konuda Çalışma Bakanı Vedat Bilgin'in 'eşitlenmesiyle' ilgili açıklamaları olmuştu. Ancak şu anda bir netlik bulunmuyor. 1999 sonrasında SSK primleri 7 bin ve 2008 sonrası için ise 7200 güne çıkartıldı. Bu noktada 9 bin günün 7200 gün ile eşitlenmesi mümkün olabilir. Ancak 5000 güne indirilmesi ile ilgili yasanın içinde bir madde bulunması gerekiyor. Bu da Meclis aşamasında netlik kazanacak.
*Doğum borçlanmasında sigorta şartı var mı?
Doğum borçlanması sigortadan sonraki doğumlar için yapılabiliyor. Sigorta öncesi doğumların borçlanılmasıyla ilgili annelerin talepleri var. ancak mevcut durumda bu mümkün değil. Sigortadan sonraki 3 çocuk için borçlanma yapanlar 2160 gün kazanabiliyor.
*Staj ile başlayan sigortalılık EYT kapsamına alınacak mı?
Mevcut düzenlemelere göre staj ya da çıraklık için yapılan sigortalar sağlık sigortaları olarak primlendiriliyor. Dolasıyla burada emeklilik için gerekli olan primler ödenmiyor. Bu yüzden şu anki mevzuata göre staj ya da çıraklık başlangıç olarak sayılmadığı gibi burada ödenen primler de emeklilik hesabında kullanılmıyor. O yüzden staj ve çıraklık ile başlayanlar EYT kapsamına giremiyor. Burada tek istisna annelerin doğum borçlanmasında yaşanıyor. Normalde sigortadan önceki doğumları borçlanamayan anneler, staj ile normal sigorta arasındaki doğumlarını borçlanabiliyor.
*1999 sonrası sigortalı olanlar için hiç mi imkan bulunmuyor
8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için bazı istisnalar bulunuyor. Bunlardan birisi askerlik, birisi Fiili Hizmet Zammı ve bir diğeri ise staj sonrası doğum yapmak. 5510 sayılı yasanın 41. Maddesinde belirtildiği üzere borçlanılan süreler sigorta olunan tarihten önceki zamana rastlarsa işe giriş tarihi aynı gün sayısınca geri çekiliyor. Askerliğini sigortadan önce yapanlar borçlandıkları gün kadar işe giriş tarihini öne çekebiliyor. Böylece 8 Eylül 1999 öncesine çekilen işe giriş tarihleri EYT kapsamına girmiş oluyor. Yiene staj sonrası doğum yapan anneler de borçlanarak işe giriş tarihlerini her bir çocuk için 2 yıl geri çekebiliyor. Fiili Hizmet Zammı (yıpranma) bulunan mesleklerde çalışanlar açısından da bazı durumlarda işe giriş tarihleri geri çekilebiliyor. Bu durumda EYT'den yararlanmak mümkün olabiliyor. Bütün bunların yasal düzenlemede belirtilmesi de gerekiyor.
