Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından 4’ü olan Nitelikli Eğitim başlığı altında “Kapsayıcı ve hakkaniyete dayanan nitelikli eğitimi sağlamak ve herkes için yaşam boyu öğrenim fırsatlarını teşvik etmek” hedefleniyor. Ancak, 2030’a kadar sürdürülebilir kalkınma hedeflerini yerine getirmek Eğitim ve Bilim Hizmetleri çalışanlarının saygınlık statülerinin ve özlük haklarının iyileştirilmesi, destekleyici ve güçlendirici bir ortam yaratılmadan mümkün olmayacaktır.
Başta, öğretmenler olmak üzere, bu ülkenin gelişmesine katkı sunmak amacıyla nitelikli eğitim ve öğretim için en önemli insan kaynağının ekonomik, kurum baskıları, hak ettiği sosyal haklara sahip olmama gibi birçok problemlerle uğraştığı ve hak ettikleri değeri göremüyorlar. Ne yazık ki, akademik çalışmada görüyoruz ki ne yazık ki öğretmenlerin toplumdaki saygınlığı “orta” düzeydedir.
Öncelikli olarak, Eğitim ve Bilim Hizmetleri çalışanlarının gelecek nesillerin şekillenmesinde oynadıkları hayati rolü takdir ederek onlara hak ettikleri saygıyı kâğıt üzerinde değil kapsayıcı uygulamalarla göstermek gereklidir.
Bu amaçla;
Birçok akademik çalışmada; düşük maaş, saygı eksikliği, kötü çalışma koşulları ve eğitim sistemindeki zorlukların öğretmen motivasyonunu düşüren önemli faktörler olduğu bulunmuştur. Bunlar, öğretmenlerin saygınlık statüsünü, özlük haklarını ve iş memnuniyetini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durumun sadece ülkemizde yaşanmadığının farkındayız ancak, ülkemiz bu yaşanılan durumun kanayan bir yara haline dönüşmeden acil olarak aşağıda sıraladığımız problemlerin çözümüne yönelik eylem planları hazırlanıp uygulanmalıdır;
• Yüksek prestijin daha iyi ekonomik faydalar ve daha yüksek maaşlarla ilişkili olduğu açıktır. Bu nedenle, öğretmenlere rekabetçi ücret paketleri sunmak ve saygınlıklarının iyileştirilmesine katkı sağlamak,
• Öğretmenlere mesleki gelişim fırsatları ve gerekli araç ve kaynakları sunularak Sürdürülebilir Kalkınma Amacının (SKA) ve Nitelikli Eğitim Politikalarının geliştirilmesini sağlamak,
• Öğretmenlerin özlük haklarının güvence altına alınması amacıyla ifade özgürlüklerinin korunması, adil muamele ve yasal süreç haklarının güvence altına alınması ve fiziksel ve ruhsal sağlıklarının korunması önemlidir. Bunun için öğretmenler, cezalandırılma korkusu olmadan mesleki kararlar alma ve görüşlerini ifade etme özerkliğine sahip olmalıdır. Bu kapsamda, öğretmenlerin kişisel haklarına saygı gösteren, destekleyici ve kapsayıcı bir çalışma ortamının sağlanması için gerekli politikaların geliştirilmesini sağlamak,
• Eğitim ve Bilim Hizmetleri çalışanlarının okul, üniversite ve politika düzeyindeki karar alma süreçlerine dahil edilmesi, uzmanlıklarına değer vermek
daha etkili, kaliteli sürdürülebilir eğitim uygulamalarını geliştirecektir.
MEB
1. Eş durumu tayinlerinde, eşlerin birbirinin yanına tayin isteyebilmesi için bir yıl çalışma süresi şartı kaldırılmalıdır. Aile birliği her zaman şartsız bir şekilde sağlanmalıdır.
2. Öğretmen ve eğitim çalışanlarının maaşları yoksulluk sınırının üzerine en az 3 asgari ücret düzeyine çıkarılmalıdır.
3. Öğretmenliğin zaten bir uzmanlık alanı olduğunu ve 5 yıllık süreyi dolduran tüm öğretmenlere sınavsız bir şekilde uzman öğretmen, uzmanlıkta ise 5 yıllık süreyi dolduran tüm öğretmenlere aynı şekilde sınavsız başöğretmenlik unvanı verilmelidir.
4. Öğretmenlik mesleği, şiddete maruz kalan birçok öğretmen tarafından zorlu bir meslek olarak görülmektedir ve iş güvenliği gerekli bir şekilde sağlanamamaktadır. Öğretmenlik Meslek Kanunu'nda, öğretmene şiddete yönelik caydırıcı ve önleyici tedbirler alınmalıdır.
5. Eğitim-Öğretim ödeneği 1 maaş olacak şekilde düzenlenmelidir.
6. 24 Kasım Öğretmenler Günü’nde bir maaş ikramiye verilmelidir.
7. Aile ve çocuk yardımlarının asgari ücretin sırasıyla 1/3’ü ve 1/5’i baz alınarak arttırılmalıdır.
8. Kadın çalışanların ücretli doğum analık izni süresinin doğrum sonrası için en az 12 ay uzatılmalıdır. Aynı zamanda doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde 5 saat, ikinci altı ayda günde 2 saat süt izni verilmelidir.
9. Erkeklerin ise babalık ve nikah izin süreleri uzatılmalıdır.
10. Ek ders ücreti hâlihazırda verilen ücretten en az 2 kat daha fazla olmalıdır.
11. Tüm öğretmenlerin maaş karşılığı okutabileceği ders saati haftalık 15 saate eşitlenmelidir.
12. Seminerler her yıl on-line devam etmelidir.
13. Öğretmenlerin il içi ve ili dışı tayinlerinde 30 Eylül değil, 31 Aralık tarihi baz alınmalıdır.
14. Alan değişikliği tayinleri her yıl düzenli bir şekilde yapılmalıdır.
15. Ücretli öğretmenlik uygulaması kademeli olarak azaltılıp, bitirmeli yerine kadrolu öğretmen ataması yapılmalıdır.
16. Eğitim çalışanlarına, özellikle büyükşehirlerde ev kira yardımı yapılmalıdır.
17. Deprem bölgesindeki tüm öğretmenlerin yıllık hizmet puanları, azami puana (30 puan) yükseltilmelidir.
18. Afet bölgesinde yer alan memurların Afet tazminatlarının +36 ay olacak şekilde düzenlenmelidir.
19. Öğretmenevleri sadece öğretmenlere hizmet vermelidir ve konaklama fiyatları en makul seviyeye çekilmelidir.
20. Depremzede olan eğitim çalışanlarına koşulsuz tayin hakkı tanınmalıdır ve kontrol ve düzenleme hakkı ilçe milli eğitim müdürlüklerine verilmelidir.
21. Liyakatsiz atamaların önüne geçebilmek amacıyla idareci atamalarında mülakat kaldırılmalıdır.
22. Okul ve pansiyonlu okulların, nöbet ücretleri enflasyon oranı doğrultusunda arttırılmalıdır.
23. Eğitimde sözleşmeli ve ücretli istihdam modelinden vazgeçilip, ilk atamaların tümü kadrolu yapılmalıdır ve iş güvencesi sağlanmalıdır; 3+1 yıl sözleşmeli istihdam düzenlemesinden vazgeçilmelidir.
24. Bankalarla yapılan Maaş Promosyon Anlaşmalarının Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılarak her bir müdürlük için farklı olmasının önüne geçilmelidir.
25. ‘Hâlihazırdaki uygulamada eğitim fakültelerine girmek için sıralamada ilk 300,000 içinde olmanız gerekiyor’. Aynı olay örneğin eczacılık için ilk100,000 Öğretmenlik için bu sıralamanın İlk 150,000 olması sağlanmalıdır. Öğretmenlik mesleği, toplumun geleceği için oldukça önemli bir meslektir. Bu nedenle, öğretmen yetiştirme sürecinde kabul sıralamasının daha düşük bir seviyeye çekilmesi, atama bekleyen öğretmen adaylarının sayısının artırılmasına ve eğitim kalitesinin arttırılmasına yardımcı olacaktır.
26. Öğretmenlerin, CİMER üzerinden şikâyet edilmesi sonlandırılmalıdır.
27. Kamu işçilerinde olduğu gibi, okulda çalışan personellere ve öğretmenlere yol ve yemek bedellerinin maaşlarına ek ödeme olarak yansıtılmalıdır.
28. Bölgesel tazminatlar ve Eğitim öğretim materyalleri alımında vergi muafiyeti sağlanmalıdır. Bölgesel tazminatlar ve eğitim öğretim materyalleri alımında vergi muafiyeti, eğitim sektöründe çalışanların maddi durumlarının iyileştirilmesine yardımcı olacaktır.
29. Sendika toplu sözleşme ödeneği tüm eğitim çalışanlarına üye sayısına bakılmaksızın eşit verilmelidir. Yüzde 2 barajı kaldırılmalıdır.
30. Sendikalara üyelik ve çekilme, işçi sendikalarında olduğu gibi e-devlet üzerinden yapılabilmelidir.
31. Okul öncesi öğretmenlerin ders saat süreleri 40 dakikaya düşürülmelidir ve yardımcı personel sorunları giderilmelidir.
32. Beden Eğitimi, Görsel Sanatlar, Müzik, Teknoloji Tasarım vb. derslerde Destekleme ve Yetiştirme Kursları (DYK) geri getirilmelidir.
33. İlkokullarda Yetiştirme Programı (İYEP) kapsamında düzenlenen kurslar DYK kursları kapsamına alınmalıdır ve DYK için gerekli düzenlemeler İYEP içinde yapılmalıdır.
34. Bilim ve Sanat Merkezinde çalışan öğretmenlerin ek ders ücretlerinin Destekleme ve Yetiştirme Kursları (DYK) Destekleme ücretinden ödenmesi
35. Öğretmenlerin ‘Yeşil Pasaport’ta kadro derecesi 3’ün 1.kademesine düşmesi beklenmeden, adaylığı kalkar kalmaz yeşil pasaport verilmelidir.
36. Yüksek lisans, doktora veya 2. üniversite mezunlarının ek ders ücretleri arttırılmalı ve ek hizmet puanı verilmelidir.
37. Norm fazlası öğretmenlerin aile birliğinin bozulmaması için ilçe dışındaki okullarda görevlendirilmemelidir.
38. Ulusal ve uluslararası projelerde yürütücü olan öğretmenlere ek hizmet puanı verilmelidir.
39. İlkokullardaki beden eğitimi derslerine, beden eğitimi öğretmenlerinin girmesi sağlanmalıdır.
40. Disiplin ve sınıfta kalma yönetmeliği yeniden ele alınmalıdır.
41. Öğretmenlere, vergiden muaf laptop ve tablet seçeneği sunulmalıdır.
42. MEB’nda çalışan kamu aşçıları, fizyoterapistler ve sağlıkçıların yol ve yemek bedellerinin maaşlarına ek ödeme olarak yansıtılmalıdır.
43. MEB’de çalışan Fizyoterapistler: Rehberlik ve araştırma merkezi fizyoterapistleri olarak gerek beraber aynı işi yürüttüğü öğretmenlerin, gerekse sağlık bakanlığında çalışan meslektaşlarının yararlandığı yan/ek ödemelerden (öğretmenlerin aldığı ek dersle aramızdaki fark iyice artmaktadır. Bu eşit işe eşit ücrete ters düşmektedir.) yararlanamamaktadır. Ayrıca yönetmelikte sadece meslek tanımı geçmekte olup özlük, tayin/mazaret tayini, şehirlere göre norm düzenlenmesine dair hiçbir açıklama bulunmamakta olup bunlara yönelik düzenlemeler ve iyileştirmeler yapılmalıdır.
44. MEB'e bağlı halk eğitim merkezlerinde görev yapan usta öğreticiler, kadrolu değildir. Ders karşılığı görev alan öğreticilerin bu nedenle özlük hakları bulunmamaktadır. Halk Eğitim Merkezlerinde kısmi zamanlı çalışan ve kadrosuz olan usta öğretici devlet memurları kanununda belirtilen sorumlulukları yerine getirmektedir ancak emeklerinin karşılığı olan sosyal haklardan mahrum kalmaktadır. Usta öğreticilere iş güvencesinin ve özlük haklarının verilmesi ve kadroya geçirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, halk eğitim merkezinde çalışan usta öğreticiler, 4688 sayılı Kanun kapsamında kamu görevlisi olarak sendikaya üye olma hakkı bulunmaktadır.
45. Okul Sağlığı Hemşireleri: Sağlık Bakanlığı'nda çalışan sağlık personeline verilen %20 zamın tüm kamu kurumlarında çalışan sağlık personellerine uygulanması, hemşirelere verilen zam ve ek ödemelerin tüm sağlık personeline uygulanmalıdır, mesai saatleri dışında yapılan uygulamalar için ek mesai ücreti uygulaması, okul hemşirelerinin hizmet içi eğitimlerden yararlanmalıdır ve MEBBİS sistemine eklenmelidir, sigortalı sağlık meslek mensuplarının fiili hizmet süresi zammından yararlanma hakkına olanak sağlanmalıdır, kurumlar arası geçişlerde kolaylık sağlanması, eğitim özür tayini hakkı tanınmalıdır, hemşire kadrosunun tüm okullarda ve İl/İlçe MEM'lerinde açılmalı ve tercih yapılacak kurumlarının sayısı arttırılmalıdır.
Ayrıca; Nisan 2022’de yürürlüğe giren Okul Sağlığı Hemşireleri Yönergesiyle Okul sağlığı birimi şuan iş sağlığı ve güvenliği birimine bağlı olarak algılanmaktadır. Bu birimde hiçbir okul hemşiresi görev almamaktadır. Okul hemşirelerinin İş Sağlığı ve Güvenliği birimine bağlı olarak görevlendirilmelidir, yine aynı yönergede mesai saatlerine yer verilmemesi belirsizliğe sebep olduğundan mesai saat düzenlemesi 08.00-16.00 olarak revize edilmeli ve net bir şekilde belirtilmelidir. Ve yine aynı yönergede “öğrencinin sağlık kuruluşuna sevki ile ilgili durum net şekilde ifade edilmediği için” yanlış uygulamalar ve mağduriyetler söz konusudur. Refakat konusu netliğe kavuşturulmalıdır. Merkez İSGB tarafından belirlenen Okul revirinde olması gereken malzemelerin temini konusunda yaşanılan problemler acil olarak çözüme kavuşturulmalıdır. Öğretmenlere tanınmış olan ulaşım indirimi, müze ziyaretleri, tiyatro, sinema indirimi vb. sosyal yaşamda yapılan indirimlerden okul sağlığı hemşireleri de MEB personeli olarak ayrıştırılmadan yararlandırılmalıdır. Okullarda ücretsiz yemek yeme hakkı verilmelidir, ara tatiller ve yaz tatillerinden okul sağlığı hemşireleri de faydalanmalıdır.
46. Kamu aşçılarının mali özlük ve sosyal haklarının iyileştirilmesi ve fiziki çalışma koşulları iyileştirilmelidir.
47. Vergi dilimleri ile ilgili yeni bir düzenleme yapılarak gelir vergisi oranı %15’e sabitlenmelidir.
48. Enflasyonun ortaya çıktıyı ay itibariyle maaşlara eklenmesi
49. Seyyanen zammın hem memurların emekli ikramiyesinde dikkate alınması için yeni düzenlemeler yapılmalıdır ve bu mağduriyet ortadan kaldırılmalıdır.
50. Tek kalem maaş sistemine geçilmesi ek derslerin, yemek yardımı, giyim yardımı, yol yardımı vs. lerin maaşa eklenmesi
51. Öğrenci gelmediğinde dersin fiilen gerçekleşmediği durumda öğretmenlerin ek ders alamama durumunun yeniden gözden geçirilmeli ve uygulamaya son verilmelidir.
52. Tüm kamu çalışanları için toplu ulaşım araçlarının ücretsiz olması
53. Giyim (koruyucu kıyafet yardımı dahil) yardımı için en 1 maaş olacak şekilde düzenlenmelidir.
54. Öğretmenler dahil tüm çalışanların sıcak yemek dağıtılan okullarda yemek yiyebilmelerine imkan sağlanmalıdır ve aynı zamanda yemek kalitesi iyileştirilmelidir. Yemek hizmeti verilen okullarda hizmetin kaliteli olabilmesi için nitelikli ve yetkin kişilerin görev alması gerekmektedir. Aynı zamanda öğrenci kapasitesi 250 ve üzeri olan her okula diyetisyen ataması yapılmalıdır.
55. Genel olarak meslek lisesindeki bütün bölümlerde öğrencilerin staj yeri ayarlama konusunda kurum bulmada problemler yaşanmaktadır. Staj yapacak öğrencilere staj yerlerinin kesin olarak ayarlanması gerekmektedir.
56. MEB’te çalışan idari personel ve yardımcı hizmet çalışanları ek ödeme, giyim yol, yemek vb. bütün yardımlardan yararlanmalıdır.
57. Köy okullarının fiziki koşulları iyileştirilmelidir. Örneğin, yıl 2023 halen lavabosu olmayan köy okulları bulunmaktadır.
58. Taşımalı eğitimin kaldırılması konusunda acil eylemler alımladır.
59. Köy okulu öğretmenleri küçük okul giderlerinin okul yöneticilerinin kendi imkanları ile sağlamak zorunda kalıyorlar. Hem il hem de ilçe müdürlükleri kadrosunda bir teknik kadro oluşturulması, yöneticilerin kendi cebinden bir harcama
60. Liyakatsiz yöneticilerin ve öğrenci velilerinin mobinginin önüne geçilebilmesi için acil eylem planlarının alınması gerekmektedir.
61. Birleştirilmiş Sınıflı İlkokul (BSİ) idarecilerinin çeşitli okul giderlerinin kendilerinin üstlenmesinin önüne geçilmesi gerekmektedir (Bazı okullarda görev alan idarecilere küçük giderleri kendi cebinizden harcayın denmektedir.)
62. Özel gün ve haftalarla ilgili yapılan program ve çalışmalar için ek ders ödenmelidir.
63. Resim ve müzik branşlarında ek ders konusunda sorun yaşayan öğretmenler için bir düzenleme yapılmalıdır, diğer branşlarda olduğu gibi ek ders mağduriyetlerinin giderilmesi veyahut tek kalem maaş ödemesine geçilip adil bir düzenlenmenin yapılması elzemdir.
ÜNİVERSİTE
1. Kirada oturan tüm memurlara lojman bedeli kadar kira ödenmesi en azından asgari ücretin 1/3’ü oranında destek verilmelidir.
2. Üniversitelerde görev yapan idari personele yer değiştirme, eş durumu tayin hakkı verilmelidir.
3. Kamu işçilerinde olduğu gibi, üniversitelerde çalışan idari personellere yol ve yemek bedellerinin maaşlarına ek ödeme olarak yansıtılması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
4. Üniversite Daire Başkanlarına ve Şube Müdürlerine makam tazminatı verilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
5. Lojman hakları sadece akademik personele değil idari personellere sağlanmalıdır.
6. Üniversite personelleri için görevde yükselme sınavı her yıl ya da en azından 2 yılda bir yapılarak idari personelin görevde yükselmeleri teşvik edilmelidir.
7. Kampüs içi veya kampüse yakın okul, kreş vb. kurumların sayısı arttırılmalıdır.
8. Ödenek sıkıntılarından kaynaklı araştırma görevlilerinin akademik çalışmalarında yaşadıkları problemler için acil çözüm yolları geliştirilmelidir.
9. Atanmış doktor öğretim üyelerinin 2 yılda bir sözleşme yenilenmektedir, ancak üniversitelerin atama kriterlerini değiştirmeleri ve sözleşmesi yenilenmeyen akademik personelin iş feshi yapılarak mağdur edilmektedir. İtiraz ve mahkeme süreçleri içerisinde ne yazık ki işsiz kalmaktadırlar, geri dönüşler olmaktadır ancak zaman kaybı ve akademik kayıp yaşanmaktadır. Bu durum üniversite senatolarına bırakılmadan acilen Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) tarafından çözüme kavuşturulmalıdır.
10. Akademisyenlerin memur statüsüne indirgenerek mesai saatleri ve derslerle ilgili Doktor, Öğretim üyesi, Doçent ve Profesörlere 8:30-17:30 mesai zorunluluğunun uygulanması, Profesör olmuş bir öğretim elemanının araştırma görevlisi, memur gibi mesaide olma zorunluluğunda bulunmasına acil çözüm getirilmeli ve ders yüklerinin akademik çalışmalarına da zaman ayırabilecek şekilde düşürülmesi sağlanmalıdır.
11. Üniversitelerde kriterleri sağlasa bile doçentlik unvanını almış öğretim elemanının, doçentlik kadrosunu alabilmek için 2-3 yıl beklemek zorunda bırakılması, ne yazık ki kadrolarını zamanında alabilmeleri için referansa mahkûm edilmelerini kabul etmem mümkün değildir. UAK tarafından doçentlik ünvanını almış akademisyenlerin kadrolarının zaman kaybedilmeden aynı yıl içinde verilmesi sağlanmalıdır.
12. Öğretim elemanları ve idari personeller rektör seçiminde söz hakkı olmalıdır.
13. Yurt içi ve yurt dışı kongre, konferans ve seminere katılım görevlendirmelerinde sponsor sağlayamayan öğretim elemanları yeterli ödenek olmadığı için ne yazık ki bu ücretleri kendi ceplerinden karşılamaktadır. Akademik çalışmaları teşvik etmek amacıyla en az 15 bin TL ödenek sağlanmalıdır.
14. Kişilerin devletin farklı kurumlarından liyakatsiz bir şekilde üniversitelerde üst idari makamlara atanması idari personelin motivasyon kaybına sebep olmaktadır. Bir sonraki kurumlara geçmenin basamağı olarak kullanılan üniversiteler saygın eğitim kurumlarıdır. Bu durumun en kısa sürede önüne geçilmelidir.
15. Üniversitelerin idari kadrolarında çalışan memurlar isteğe bağlı mesaiye kalacaksa, mesai ücreti ödenmelidir.
16. CİMER üzerinden keyfi şikâyetlerin önüne geçilmeli, bir öğrencinin kanıtlı olan vize/final sonucunu bile CİMER üzerinden keyfi şikâyet etmesi uygulamasından vazgeçilmelidir.
17. TÜBİTAK bursu alan öğretim görevlilerinin 3 aydan daha fazla yurtdışında kalabilmelerinin önü açılmalıdır.
18. Öğretim elemanlarına vergiden muaf laptop ve tablet seçeneği sunulmalıdır.
19. İsteğe bağlı yaz aylarında üniversite çalışanlarının iş yükünün azalması sebebiyle kuruma gitme durumunun yeniden değerlendirilmesi (mesela ayda 10 gün çalışma)
20. Vergi dilimleri ile ilgili yeni bir düzenleme yapılarak gelir vergisi oranı %15’e sabitlenmelidir.
21. Kadın çalışanların ücretli doğum analık izni süresinin doğrum sonrası için en az 12 ay uzatılmalıdır. Aynı zamanda doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde 5 saat, ikinci altı ayda günde 2 saat süt izni verilmelidir.
22. Erkeklerin ise babalık ve nikah izin süreleri uzatılmalıdır.
23. Üniversiteler arası geçişin kolaylaşması adına YÖK çatısı altında tüm üniversitelerin birleştirilerek becayiş usulü yer değişikliği yapılabilmesine imkan verilmelidir.
24. Aile birliğinin sağlanması açısından eşlerin aynı illerde olmalarını imkan sağlayacak atamalar üniversite yönetimlerinin engellemelerine maruz bırakmadan yapılmalıdır.
25. Sağlık mazereti nedeniyle yer değiştirmeler kolaylaştırılmalıdır.
