HaberTürk canlı yayınında EYT düzenlemesinin son aşamasını değerlendiren Sosyal Güvenlik Müşaviri Ali Duman, 4447 sayılı yasanın ve 4759 sayılı kanun ilgili maddenin yürürlükten kaldırılacağına dair bir çalışma olduğunu söyledi ve “Son bir değişiklik olmazsa EYT’liler hakkını kazandı diyebiliriz” ifadelerini kullandı.
Duman, EYT konusunda şu ifadeleri kullandı:
“2022 yılının temmuz ayından beri EYT ile ilgili çalışmalar sıklaştı. Sayın bakanın açıklamalarıyla beraber ileriye doğru, yılbaşını gösteren hedeflerine doğru gidiyor EYT. EYT Türkiye’de güçlü bir kitle, güzel bir kitle. Ne konuda haksızlığa uğradığını biliyor, ne istediğini de biliyor. En önemlisi bu. Şimdi tabi ilk çalışmalardan duyumlar aldığımızda, ilk dosyalardan birtakım farklı söylemler vardı. “Acaba EYT içerisinde yeni bir yaş kanunu mu geliyor? Acaba 9000-7000 günlere kadar çıkar mı?” Ama tabi biz bilhassa sosyal güvenlik sisteminde çalışanlar için 9000 günün Türkiye Cumhuriyeti tarihinde olmadığını söyledik. Son gelen yasayla bile sigortalı çalışanlar en fazla 7000-7200 gün prim ödemek mecburiyetinde dedik, de bunlar hep karşılığını buldu. Bugün itibariyle artık şunu söyleyebiliriz ki, herkesin dikkate aldığı konu -ki Ankara’da son dönemde bir değişiklik olmazsa son aldığımız duyumlar üzerinden de- EYT’nin bu mağduriyetine yol açan yasanın ilgili maddesinin yürürlükten kaldırılacağına yönelik. Yani 4447 sayılı kanunun ve 4759 sayılı kanunun ilgili maddelerinin yürürlükten kaldırılacağına yönelik bir çalışmanın daha ön planda olduğu söyleniliyor. Tabii ki sayın bakan burada aralık ayını işaret ediyor sürekli, yılbaşından önce bütçe çalışmaları vesaireler var. E tabii EYT ile ilgili yapılacak planlamada bütçeyle alakalı da çalışmalar önem arz ettiği için aralık ayını bekliyoruz. Ama şu an bir değişiklik olmazsa açıkça şunu söyleyebiliriz, EYT hakkını kazandı diyebiliriz. Yani 23 yıl sonra EYT hakkını kazanacak… Kazanacak gibi 23 yıl içerisinde ama tabii Türkiye’nin en yetkili ağzından bu açıklamanın tamamını duymadan ya da yasa teklifini Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görmeden bunu net söylemek mümkün değil. Yapılan çalışmalar şu an itibariyle son bu yöne evrildi diyebilirim.”
TEK ÇÖZÜM, TEK FORMÜL
Yani tek çözüm, tek formül, EYT’nin dediği tek formül tek çözüm… EYT’li diyor ki: “Benim anladığım tek çözüm kesinlikle ’99 öncesine geri dönülmesidir. Bunun dışında alternatif çözüm duymak istemiyorum. Yani formülü zaten duymak istemiyorum, çünkü çalışma ve emeğin karşılığı bir formülün parçası değildir. Çalışma ve emeğin karşılığı, Sosyal Güvenlik Sisteminde bir emekliliktir ve ben bu emekliliği sigortaya başladığım tarihte Sosyal Güvenlik Sistemiyle, işverenle ilk çalışma bağını oluşturduğum tarihte o yürürlükteki kanun neyse bugün onu istiyorum. Ve bu şekilde bir haksızlığın da ortadan kalkmasını istiyorum. Yani bir mağduriyetin son bulmasını, haksızlığın ortadan kalkmasını. Bir erken emeklilik, bir lütuf, bir ihsan değil; elimden alınmış hakkın yıllar sonra yapılan mücadeleler ile geri verilmesini istiyorum” diyor.
MİLADIMIZ 8 EYLÜL 1999
Milat tarih 8/9/1999. Aslında 4447 sayılı, biz daha önceden bunu basında da dikkate almıştık, söylemiştik yine birtakım kanallarda hatta Habertürk ekranlarında da açıkladık. 4447 sayılı kanun, 8 Eylül 1999’da yürürlüğe girdi. Burada yalnız bazı maddelerle ilgili SSK’lılarda 8 Eylül 99 derken, Bağ-Kur, Emekli Sandığı gibi “takip eden ay başı” ifadesi vardı. Bu aslında “takip eden ay başı” şu demekti: -bu çok özel bir detay- Takip eden ay başı Bağ-Kurlular için, Bağ-Kur için 30/9/99 demek. Yani kanunu takip eden ay başı 1/10/1999. Devlet memurları için, 5434 için ise, 14/10/99. Takip eden ay başı ifadesi bu, 1999. Normalde bu “takip eden ay başının” ifadesinin olduğu yerlerde, bu tarihler dikkate alınabilir gibi duruyordu ama daha sonra 2002 yılında Anayasa Mahkemesine yapılan itirazlar neticesinde EYT’nin 4447 sayılı kanunla ilgili maddeleri değişti. 4759 sayılı kanunla. Bu dedi ki, 8 Eylül 1999 milattır. Yani 4447’nin içinde “takip eden ay başı” meselesi varken, 4759’un içerisinde “bu tarih milattır” dedi ve bunun üstüne yoğunlaştı. Anayasa Mahkemesinin kararı olduğu için, Anayasa Mahkemesinin kararına göre Meclis kanunlaştırdığı için, kanunlar arası üstünlükten bu kabul edilmiş oldu. Yani 8 Eylül 1999 SSK’lılar, Bağ-Kur’lular ve devlet memurları için milat tarih. Bu tarihten önce olanlar EYT’li, bu tarihten sonra olanlar maalesef değil. Yani miladımız bu. Çok enteresan bir şey söyleyeyim, mesela BAĞ-KUR açısından söyleyeyim ya da devlet memurları açısından 8 Eylül 1999’dan önce sigortaya giren kadın 20 yılda emekli olur, 8 Eylül 1999’dan sonra giren 25 yılda. 5 yıl, evet. Yani çalışma ömrünün yüzde 25’i arttı. Yani koca bir 5 yılı var. Tabi şimdi emeklilik için de konuyu değerlendirdiğimizde 8 Eylül 1999’dan önce EYT’li olanlar bugün yasa geldiğinde emekli olmaya hak kazanacak, ama bunlar kazanamayacak. Peki 8 Eylül 1999’dan sonra şartlar ne? Erkek 60, kadın 58. Yani erkek 60 yaşından önce kadın 58 yaşından önce emekli olamayacak. Peki burada kanun eski haliyle gelirse ne olacak? Kadın 18+ 20 yıl, erkek 18+ 25 yıl. Bu 18 ne, sigortaya girdiği tarih 18 olanlar. Peki 18’den önce girmişse, 15 yaşında sigortalı olmuş, ne olacak? EYT’li mi, evet EYT’li. 15 yaşında sigortalı olan da –SSK’lı açısından değerlendiriyoruz konuyu- sigorta girişi 18 yaşını takip ettiği gün itibariyle başlamış kabul edilecek, 25 yıl üstüne koyunca 43 yaşında erkek, kadın için de 38 yaş gibi bir durum karşımıza çıkıyor.
KANUN 3 AY YÜRÜRLÜKTE Mİ KALACAK?
Evet, şu an eğer mevcut yasada ekstra bir madde oluşmazsa 99’dan önce sigortaya giren herkes EYT’li olduğu için emekli olacak. Ama hemen emekli olabilecek mi sorusu derseniz, erkekler hemen emekli olamayacak neden 25 yıl dolmadı. 8 Eylül’de, ‘99+ 25 yıl, 8 Eylül 2024 yapar. 25 yıl zorunlu hizmeti bütün kadınlar doldurdu 20 yıl zorunlu hizmet olduğu için onlarda. 2009’da doldu, 2019’da özür dilerim. Ama erkekler için 25 yılı doldurmayanlar var. 25 yılı doldurmayanlar, 25 yılın dolmasını bekleyecek. Şimdi EYT yasasında acaba bir süre kapsamı olacak mı, ben de size sorulan soruların başında gelen bir sorudan bahsedeyim. Yani kanun 3 ay mı yürürlükte kalacak? Kanun geldi, 3 ay yürürlükte kaldı, 3 ay içinde emekli olan oldu, 3 ay içinde emekli olamayan olamayacak mı? İşte yılı doldurmamış, gün eksiği olanlar var, bunlar ne olacak? Tabi bunlar hep soru işareti ama kanunun kısmi gelmesi beklenmediği için, eğer bu kişiler emekli olacak ise, o süreleri tamamladığı zaman emekli olacaklar. Yani yaşa takılmayacaklar. EYT’nin anlamı yaşa takılmamak, prime takılmamak değil, zorunlu yıla takılmamak değil. Yaşa takılmamak. Eğer kanun eski tarihine dönerse 4447’den önce ne uygulanıyordu, primi ne zaman doldurdun, o zaman emeklisin. Zorunlu hizmetini ne zaman doldurdun, o zaman emeklisin. Yani şu an itibariyle yaşa haddini yürürlükten kaldırın, geçmiş döneme dönün, 25 yıl ne zaman doldu, 2024’te -’99 girişli için-. 2024’te kanun ne diyor, 5000 günü var mı var, erkek için. O zaman emekli.''
