8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan ve prim gününü dolduran vatandaşlar yaş haddine takılmadan kolaylıkla emekli olabiliyor. 40 yaşında emekli olan vatandaşlar uzun süre sonra hayal ettikleri emekliliğe kavuştu. Geçtiğimiz günlerde ilk emekli aylıkları EYT'lilerin hesabına yatmıştı. Büyük bir sevinç yaşayan EYT'liler yıllar sonra haklı davalarının neticeye ulaşması diğer mağdur kitlelere de ders oldu. Stajyer ve çıraklar, ABO, 3600 ve kısmi emeklilik, 5000 ve 2000 sonrası SGK'lılar seslerini duyurmak adına ellerinden gelen mücadeleyi gösteriyor.
Kendi aralarında örgütlenerek seçimi etkileyebilecek kadar büyük bir oy potansiyeli taşıyan kitleler adeta eksik bırakıldılar. EYT ile beraber çıkan yasaya dahil edilmeyi bekliyorlardı. Ancak işler istedikleri gibi gitmedi ve hükümet kanadında konuya ilişkin hiçbir açıklama yapılmadı. Kızgın olan mağdur ve aileleri seçimde oy kullanırken de kendilerini görmezden gelenleri görmeyeceklerini açık yüreklilikle belirtti.
3600 günden kısmi emeklilik var mı?
Yeni EYT düzenlemesinde 3600 prim günü ise kapsam dışı kaldı. Şu an yürürlükte olan mevzuaata göre kısmi emeklilik için kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı var. Şartlar eğer 1999 öncesine dönseydi o zaman 3600 prim gününü dolduran vatandaşlar da 50-55 yaş şartını sağladıklarında emekli olabilecekti. Ancak yeni bir düzenleme getirilmediği için emeklilik hayallerine veda etmek zorunda bırakıldılar.
İşçi Haber WhatsApp İhbar hattına gelen şikayetler arasında 8 Eylül 1999 öncesi SGK girişi olup 3600 prim gününe sahip vatandaşların EYT yasasından yararlanamaması vardı.
Hülya Ö. isimli bir vatandaş yaşadığı mağduriyeti İşçi Haber'e anlattı.
“Merhaba benim sigorta başlangıcım 1982. AK Parti döneminden önce rüşvet vardı. Her gelen zabıtaya rüşvet verilir, işçi şikayet edince de işsiz kalırdı. Ben yıllarca çalıştığım halde (bu yıllarca dediğim nereden baksan iki kere emekli olacak kadar var) Prim günüm olmadı. Sonra hayatımda da işler iyi gitmedi ve kötü durumlara düştüm. Bari '3.600 günden emekli olayım' diye kaç yıldır büyük bir sabırla prim biriktirip 3600'ü Yeni doldurdum. Çalışmaya halim yok dört gözle EYT'yi bekledim. Hayatımda bir de fahiş kiralar çıkınca tamamen alt üst oldum. Şu anda asgari ücretle çalışıyorum. Patronum da beni işten çıkarmak istiyor. 'Hiç değilse EYT'den emekli olurum ' dedim. Gerçi 5.500 TL bugünkü kiranın dörtte biri yine de hiç yoktan bir şeydir dedim ancak büyük hayal kırıklığına uğradım. Devlete de bir şey diyemiyorum. O kadar insan emekli oluyor büyük bir yük bu. Ama sonuç şu ki benim durumum da çok fena. Artık emeklilik hayalim de yok ve şu anda ne yapacağımı bilmiyorum ev sahibim fahiş kiraya vermek için evden çıkarıyor borcum olmadığı halde uydurma borç çıkarmış evime haciz kağıdı yolladı. Beni korkutarak psikolojimi bozarak bana '30 Mart'a kadar çıkacağım' diye kağıt imzalattılar. 30 Mart'a kadar çıkamazsam ne yaparlar bilmiyorum. Fahiş kiralardan dolayı ev tutamıyorum hiç değilse EYT olsaydı bir maaşım olurdu ölmem mi lazım bilmiyorum...“ diyerek içinde bulunduğu zorlukları aktardı.
Staj ve çıraklara kapılar tamamen kapatıldı
İlk olarak EYT düzenlemesinden yararlanmayı beklediler ancak kapsam dışı kaldılar. Ardından torba yasası derken bu sefer de isimleri yasada yer almadı. Yeniden bir umut Meclis'e gözlerini dikmişti yine sonuç beklenildiği gibi olmadı ve kısa süre önce Meclis tatile girdi. Yani tüm kapılar staj ve çıraklık mağdurlarına tek tek kapatıldı. Hükümet ısrarla “Staj bir mağduriyet konusu değil. Staj bir eğitim. İş akdi stajla başlamıyor. Dolayısıyla EYT onu kapsamıyor.” dedi.
Emekli olabilmek adına ellerinden geleni yapan staj ve çıraklık mağdurlarının son umudu muhalefette. Kemal Kılıçdaroğlu başta olmak üzere Cemal Enginyurt, Meral Akşener, Erhan Usta, Süleyman Girgin gibi isimler bu sorunu dile getirdi. Seçildikleri takdirde staj sorununu ortadan kaldıracaklarını vaat ediyor.
EYT de 5000 gün ne oldu?
Çalışan; 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladığı 1 Temmuz 2019 tarihinde, 5000 prim günü ödemesini de tamamlandıysa 47 yaşında emekli olabiliyordu. Fakat 1999 yılında yapılan kanun değişikliğiyle aynı işçi 5750 gün prim ödeme, 55 yaş ve 25 yıl sigortalılık şartlarını yerine getirdiği takdirde emekli olabiliyor. Bu durum büyük bir mağduriyet oluşturdu.
2000 Sonrası SGK mağdurlarıyla ilgili çalışma var mı?
EYT düzenlemesinin yasalaşmasının ardından 2 milyon 250 bin lişi yararlandı. Ancak geride bırakılan 2000 sonrası SGK'lılar hayal kırıklığına uğradı.
Bir gün ile EYT'den yararlanamayan ya da ilk işe giriş tarihi 2000 sonraso olan vatandaşlar yeni bir düzenleme yapılmasını istiyor. Beklentileri tıpku EYT'liler gibi yaş şartı olmadan prim ve hizmet yılı şartı doldurmak koşuluyla kademeli emeklilikten yararlanmak istiyorlar.
1999 dan sonra sigortalı olanlar ne zaman emekli olur?
1998 ile 8 Eylül 1999 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5975 gün prim ödemeleri ve 58 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
2001 sigorta girişli ne zaman emekli olur?
10 Ocak 2001 başlangıcına göre emekli olmak için; 7000 gün prim ödememe ve 58 yaş şartlarına tabi. 1482 gün daha prim ödeyerek toplam primini 7000 güne tamamlaması şartıyla, 58 yaşını dolduracağı 1 Mart 2040'da emekli olabilir.
2002 sigorta girişli EYT ne zaman emekli olur?
İlk sigorta girişi 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında olan kişiler 7000 gün prim ödeyerek 60 yaşını doldurduklarında emekli olmaya hak kazanırlar. Ayrıca 23.05.2002 tarihinden önce kişi 3600 günü ve 15 yıllık sigortalılık süresini tamamlamış olursa 50 yaşında emekli olmaya hak kazanır.
