İlk olarak 2009 ‘da 100 kişi kurs eğitimi ile sertifikalandırılarak işe başlamışlardır. Zamanla bu sayı artarak 2016 yılında 2620 kişiye ulaşmıştır. 2022 yılında 1022 ve 2023 yılında ise aktif olarak çalışan sayısı 894 sayısına düşmüştür. Bu sayıya düşmesinin sebebi ise Tarım Danışmanlarına verilen maaş miktarının her yıl azaltıldığından dolayı işten çıkarılmalarla karşı karşıya kalınmıştır. Tarım danışmanlarının yıllar itibariyle aldıkları maaşın her sene düşürülmesi asgari ücret fiyatıyla karşılaştırılırsa daha iyi anlaşılır.
2016 yılında 2620*55= 144.100 çiftçiye yılda danışmanlık hizmeti verilirken. Bu sayı 2023 yılı için 55.000 çiftçiye düşmüştür .Her çiftçiye ailesiylen beraber hesaplanırsa 144.100*6=864.600 çiftçiye profosyonel Tarımsal Danışmanlık hizmeti verilmesinin önemi daha iyi anlaşılır.
Yıllar
Yıllık/TL
Aylık Bürüt Maaş/TL
Aylık Net Maaş /TL
Asgari Ücret/TL
2009-2010
25.000
2.083
1.931
599
2011
30.000
2.500
2.322
658
2012
30000
2.500
2.300
739
2013
30000
2.500
2.282
803
2014
30000
2.500
2.257
891
2015
30000
2.500
2.227
1.000
2016
30000
2.500
2.154
1.300
2017
30000
2.500
2.126
1.404
2018
35.000
2.916
2.489
1.603
2019
38.000
3.166
2.628
2.020
2020
46.000
3.833
3.214
2.324
2021
46.000
3.833
3.081
2.825
2022
52.000
4.333
3.362
5.500
2023
72.000
6.000
2.750
8.500
Tabloda anlaşılacağı gibi Tarım Danışmanları ücreti ilk yıllarda (2010) asgari ücretin 4 katı kadar iken . 2023 yılında ise asgari ücretin 1/3 ‘ üne takabül edecek şekilde düşürülmüştür.
Öncelikle tarım danışmanlarının ülkede asil görevi ve kuruluş amaçlarına ve bugünkü geldiği noktaya bakılırsa Tarım danışmanlarının sorunu zaten çözülebilir. Tarım Danışmanı çiftçiyi ekilebilir tarım arazileri (bağ, bahçe, tarla, seracılık ) ve bakılabilir hayvan(büyükbaş, küçükbaş, arıcılık v.b.) işletmeleri olarak çiftçi ile Uzman Tarım Danışmanları arasında ikili iletişim ile çiftçilerin Uzmanlar eşliğinde bilinçli , teknolojik ve yeni sistemlerden faydalanarak daha profesyonel sistem ve yöntemlerle Tarımsal Faaliyetlerimizi daha verimli , ekonomik ve elverişli olarak uygulamayı amaçlamaktadır. Bu yöntemle Tarımsal faaliyetler yanlış ve bilinçsiz yöntemlerden kurtarılarak profesyonel ve uygulanılabilir sistemler ile çiftçi sorunları çözülecek ve Tarım Ekonomisi güçlendirilecekti.
Tarım Danışmanlarının Sorunları
Sistem ilk başlandığı yıllarda Tarım Danışmanlarının maaşları çiftçi hesaplarına yatırıldı ve Tarım Danışmanları çiftçilerden bu paraları alamama sorunuyla karşılaştı. Çünkü çiftçiler hesaplarına yatan bu desteklerin kendi hakları olduğunu düşünerek yıl sonunda yatan bu ücretleri vermediler veya verene kadar tarım danışmanlarını mağdur ettiler. İlk yıllarda Tarım Danışmanlarının maaşı 4 Asgari ücret fiyatına denk geliyordu.2023 yılında ise asgari ücretin üçte biri (1/3) fiyatına geriledi.
Daha sonra üretici birliklerinde çalışanlara birlik hesaplarına ve özel bireysel danışmanlık bürosu açan Tarım Danışmanlarının hesaplarına %20 ‘lik kesinti ile 2 dilim halinde dönem sonunda yatırıldı. Fakat bu destek miktarı sürekli her yıl enflasyon ve asgari ücrete göre düşük açıklanarak 2 yıldır asgari ücretin altında olarak tüm masraf , vergi , bağkur ve sgk ücretleri Tarım Danışmanlarına ödetilerek Toplamda aylık 500-1000 TL arası gibi bir maaşlan çalıştırılma sistemine dönüştürüldü. Birçok Tarım Danışmanı yıllık sözleşme imzaladığı için yıl sonunda mağdur bir halde görevden kaçar hale geldiler. Çitçiyi bırakalım kendi ailesinin suratına bakamayacak vaziyette olan bu Uzman Tarım Danışmanları tek tek görevlerini bırakarak farklı işlerde ve tarım dışı işlerde bile çalışmaya başladılar.
Son olarak gelinen nokta: 2022 yılı Tarım Danışmanlarına verilen maaş aylık 4333,33 TL. Tarım Danışmanı olarak verilen bu maaş ile kendi sgk veya bağkur (serbest tarım danışmanı) ödemesi, vergi , stopaj ödemeleri , baktığı çiftçi sayısı kadar devlete ödenen vergi, iş yerine git gel, çiftçiye git gel, broşür ve eğitim ver sahada dolaş , yeme içme masrafları,çiftçi toplantı masrafları , araba yakıt giderleri olarak aylık gideri asgari 6.000 TL ‘dir . Yani 1.677 TL aylık zarar . Ayrıca kural olarak tarım danışmanları başka iş yapamaz tespit edilirse verilen ödemeler geri alınarak sertifikaları iptal durumu bile olabilir şartıda eklendi. Bu senede 2022 yılı olarak hesaplanıp 2023 yılı enflasyon artışı düşünülmeden zarar etmesinler diye aylık bürüt 6.000 TL net 2.750 TL açıkladılar. Tabiki sgk ve bağkura zam , vergiye zam , mazota zam, yemeğe zam, çks paralarını bile her sene zamlı olarak danışmandan alırlar onada zam, elektrik zam, su zam, kiralara zam; görünüşe göre bu sene aylık 4.000 TL zarar var (satacak bir şeyde kalmadı). Fakat tarım danışmaları büyük başarı gösterek masrafları kısarak aylık 1000-2000 TL ile geçim yapmaya çalıştılar. ( Ek zamanlarında çiftçiden danışmanlık yaparak ürettirdikleri doğal ürünleri çiftçiden alıp az bir kar ile kapı-komşu akrabaya satarak)
Tek umut “ Bu Sene Kesin Kadro Verilecek “
Tarım danışmanlarının 4 farklı talebi vardır bunlardan herhangi birini yapmak sorunu çözecektir.
Tarım danışmanlarına kadro vermek. 2020-2021-2022 yılında işten çıkarılanlar dahil edilerek.
Tarım danışmanlarını sözleşmeli personel olarak tarım il müdürlüğü bünyesinde istihdam etmek.
Aile Hekimliği modeline benzer gerçek ve sürdürülebilir Tarım Danışmanı Modelini uygulamak . (Bu model ülkemiz ve tarımın gelişimi için en hayırlı olanıdır.)
Eski statülerinde çalışmak ; Fakat maaşları 2023 yılı için aylık 24.000 TL belirlemek ve Aylık veya 3 aylık dilimler halinde yatırılması. Asgari ücrete uygulanan zam üzerinden yıllık zam uygulamak.
Aile hekimliği sistemine benzer Tarım Danışmanlığı Modeli
1- Özlük hakları devlet tarafında sağlanan ve maaşları aylık olarak en az tarımda çalışan bir Ziraat Mühendisi veya Veteriner Hekim aldığı net maaş kadar olmalı.
2-Her Çiftçi kendi Tarım danışmanını kendisi seçmeli istediği zaman iptal edebilmelidir.
3- En az 5 Tarım Danışmanının açtığı özel bürolarda devlet personeli gibi istihdam edilmeli. Kira desteği verilmelidir.
4- Her Tarım danışmanı en az 50 üye olmak üzere; Her çiftçi ile birebir alakadar olup her türlü tarla, bağ , bahçe hayvan v.b. çiftçinin bütün ekim, bakım , yetiştirme , istihdam , destekler, ilaçlama, yeni ekilebilecek ekonomik ürünleri tespit, işletme sorunları v.b. bütün işleriyle ilgilenecek ve yol gösterecektir.
4- İlgilendiği çiftçilere ait her birine ait yıl içinde yaptıkları çözümlemeler, ve sorunları detaylı olarak raporlayarak her ay kayıtları düzenli tutmalıdır. İlgili sorunların çözümleri için gerekli kuruluşlara bildirmelidir.
5- İşletmelerin bulunduğu iklim şartlarına uygun yeni ürünler ve sistemler bulmalı bunları projelendirerek kendi üye üreticilerini dahil etmelidir.
6- Her türlü çks v.b. destekleri kontrol etmeli ve bunları fotoğraflayarak, raporlayarak sisteme girmelidir.
7- Cep telefonundaki mesaj sistemlerini kullanarak üyelerini don, afet, ilaçlama, hasat ile ilgili bilgileri zamanından önce duyurmalı ve yönlendirmelidir.
8- Çiftçilerine eğitim vermeli veya gerekli eğitim verilen kurslara ihtiyaca göre yönlendirmelidir. Bu eğitim ve kurs giderleride devlet tarafından ek olarak karşılanmalı ve kontrol edilmelidir.
9- Ürün kalitesini ve miktarını artıracak tüm uygulamaları rapor halinde üreticilere sunmalıdır.
10-Tarımsal destekler hakkında çiftçiyi yönlendirmeli ve gerektiğinde üyeleri için ortak hibe projeleri düzenleyip ilgili kurumlara destek başvurusunda bulunmalıdır.
