Dosya Haber- Dilara ADAK
İş kazası, sigortalı çalışanın işyerinde bulunduğu sırada veya işveren tarafından yürütülen iş nedeniyle meydana gelen ve çalışanın bedensel ya da ruhsal olarak zarara uğramasına sebep olan olaylardır. Bu tanım, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 13. maddesinde detaylandırılmıştır.
İş kazası bildirimi, işveren tarafından kazanın Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi anlamına gelir. İş kazası bildirimi, internet üzerinden ya da Sosyal Güvenlik Kurumu merkezlerinden yapılabilir. Bildirim için tutanak düzenlenmesi gerekir. SGK iş kazası bildirimi yapılmazsa işverene ceza uygulanır.
İş Kazası Sayılan Haller Nelerdir?
Bir olayın iş kazası olarak nitelendirilebilmesi için aşağıdaki durumlardan birinde gerçekleşmesi gerekir:
İşyerinde Bulunma Sırasında: Çalışanın işyerinde bulunduğu esnada meydana gelen kazalar.
İşveren Tarafından Görevlendirme: İşveren tarafından görevle başka bir yere gönderilen çalışanın, asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda uğradığı kazalar.
İşin Yürütülmesi Nedeniyle: İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla meydana gelen kazalar.
Emzirme Zamanlarında: Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda meydana gelen kazalar.
İşveren Sağladığı Taşıtta: Çalışanların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen kazalar.
Bu durumlar, 5510 sayılı Kanun'un 13. maddesinde belirtilmiştir.
İş Kazası Sonrası Yapılması Gerekenler nelerdir?
İlk Müdahale ve Bildirim: İş kazası meydana geldiğinde, öncelikle işçiye gerekli tıbbi müdahale yapılmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmelidir. Ardından, işveren durumu derhal SGK'ya ve kolluk kuvvetlerine bildirmelidir.
Kaza Tespit Tutanağı: İşyerinde kaza ile ilgili detayları içeren bir tutanak hazırlanmalı ve varsa görgü tanıklarının ifadeleri alınmalıdır.
Delillerin Korunması: İleride doğabilecek hukuki süreçler için kaza ile ilgili deliller korunmalı ve mümkünse fotoğraflanmalıdır.
İş kazası geçiren işçilerin haklarını tam olarak alabilmeleri için yukarıdaki adımların titizlikle takip edilmesi önemlidir. Ayrıca, hukuki süreçlerde bir avukattan destek almak da faydalı olacaktır.
İş Kazası Durumunda İşçinin Hakları Nelerdir?
İş kazası, işçinin işyerinde veya işin yürütülmesi sırasında meydana gelen ve bedensel ya da ruhsal zarara yol açan olaylar olarak tanımlanır. Bu tür kazalar sonucunda işçilerin çeşitli yasal hakları bulunmaktadır.
Tedavi Hakkı
İş kazası geçiren işçi, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşlarında ücretsiz tedavi olma hakkına sahiptir. Tedavi masrafları SGK tarafından karşılanır; ancak işverenin kusuru varsa, SGK bu masrafları işverenden talep edebilir.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği
İş kazası nedeniyle çalışamaz duruma gelen işçiye, istirahatli olduğu süre boyunca geçici iş göremezlik ödeneği verilir. Bu ödenek, işçinin kazadan önceki son üç aylık prime esas kazancının günlük ortalamasının belirli bir oranı üzerinden hesaplanır.
Sürekli İş Göremezlik Geliri
Eğer iş kazası sonucunda işçinin meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmışsa, sürekli iş göremezlik geliri alma hakkı vardır. Bu gelir, işçinin çalışma gücü kaybı oranına göre hesaplanır.
Maddi ve Manevi Tazminat Hakkı
İş kazasında işverenin ihmali veya kusuru bulunuyorsa, işçi maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Maddi tazminat; tedavi masrafları, kazanç kaybı ve ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararları kapsar. Manevi tazminat ise işçinin yaşadığı acının hafifletilmesi amacıyla talep edilir.
Ölüm Halinde Hak Sahiplerinin Hakları
İş kazası sonucu işçinin vefatı durumunda, geride kalan hak sahipleri SGK'dan ölüm geliri alabilirler. Ayrıca, destekten yoksun kalma tazminatı için de işverene karşı dava açabilirler.
İş Kazası Sonucu Hangi Durumlarda Mahkeme Açılabilir?
İş kazası sonrasında aşağıdaki durumlarda yargı yoluna başvurulabilir:
İş Kazasının Tespiti Davası: İş kazasının Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından iş kazası olarak kabul edilmemesi durumunda, çalışanın veya hak sahiplerinin iş kazasının tespiti için dava açma hakkı vardır.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası: İşverenin kusuru nedeniyle meydana gelen iş kazalarında, çalışan veya hak sahipleri maddi ve manevi tazminat talebiyle iş mahkemelerinde dava açabilirler.
Ceza Davası: İş kazası, işverenin veya üçüncü kişilerin ihmali veya kastı sonucu meydana gelmişse, sorumlular hakkında ceza davası açılabilir.
Bu davaların açılabilmesi için, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren belirli bir süre içinde başvuruda bulunulması önemlidir.
Daha detaylı yanıtlar için İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nu inceleyebilirsiniz: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331-20130425.pdf
