Diyarbakır'ın Çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında bulunan, Roma İmparatorluğu döneminde "askeri yerleşim" olarak kullanılan Zerzevan Kalesi, kentin önemli turizm değerleri arasında yer alıyor.
Askeri yerleşimde, dünyada bulunan son Mithras tapınağının ortaya çıkarıldığı kale, tarihe ışık tutmaya devam ediyor.
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne adını yazdıran tarihi kalede, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Valilik, Diyarbakır Müzesi, Çınar Kaymakamlığı ve Dicle Üniversitesinin katkılarıyla 2014 yılında başlatılan kazı çalışmaları sürüyor.
Bugüne kadar 60 dönüm alan üzerinde 12-15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı, yer altı kilisesi, 400 kişinin sığacağı yer altı sığınağı, gizli geçitler, milattan sonra 4. yüzyılda Hristiyanlığın benimsenmesiyle önemini kaybeden, dönemin Mithras dinine ait yer altı tapınağı ve birçok eser ortaya çıkarıldı.
andarma ekiplerince 7 gün 24 saat korunan kalede bu yıl başlayan kazılarda, geçen ay 1900 yıllık Mithras Tapınağı'nın anıtsal kapısına ulaşıldı.
Bu bölgede çalışmaları yürüten uzman ekip, 1800 yıllık iki ameliyat aletine ulaştı.
"Bu aletler kutsal alanda ortaya çıkarıldı"
Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, gazetecilere yaptığı açıklamada, kalede 2014'te başlatılan kazı çalışmalarını yılın 12 ayı sürdürdüklerini söyledi.
Zerzevan Kalesi'nde bu yıl önemli bulgulara rastladıklarını ifade eden Coşkun, şunları kaydetti:
"Bulgulardan en önemlisi yeni ortaya çıkarılan ameliyat aletleri. Burası bir Roma garnizonu ve askeri yerleşim. Lejyon (Roma ordusundaki askerlere verilen isim) grubundan 1200 asker burada kaldı. Askerlerle hareket eden profesyonel doktorlar var. Burada muhtemelen birçok operasyonlar yapılıyor. Hem savaş zamanı hem de antrenmanlar sırasında yaralanmalar oluyor. Bu nedenle büyük bir ameliyathane olmalı. Bu ameliyathaneye ait olan bu aletler kutsal alanda ortaya çıkarıldı. Bunlar küçük ve 12 santimetre civarında. Bu aletlerin iki tarafı da kullanılıyor. Çünkü zamanla yarışıldığı için genelde ameliyat aletleri 2 taraflı yapılıyor. Bir tarafı delmek, diğer tarafı da deriyi kaldırmak ve kesme için kullanılıyor. Önemli ameliyatlar bu aletler kullanılarak yapılıyor."
Coşkun, ameliyat aletlerinin bronzdan yapıldığını ve oldukça keskin olduklarını belirtti.
"Müze projesini yakında başlatmayı planlıyoruz"
Alanda çalışmaların süreceğini dile getiren Coşkun, şöyle devam etti:
"Mutlaka bu operasyonların yapıldığı hastane de ortaya çıkarılacak. Bu yılki çalışmalarda iki alet bulduk. Askeri yerleşimlerde askeri yaralanma olduğu için bu tip aletlerden kazılar devam ettikçe çok sayıda bulacağız. Kalede binlerce eser ortaya çıkarıldı, bulduğumuz ameliyat aletleri 1800 yıllık. Amacımız tedavilerin ve ameliyatların yapıldığı mekanı ortaya çıkarmak. 3000 yıl öncesine ait de birçok eser bulduk. Binlerce eserin sergileneceği müze projesini yakında başlatmayı planlıyoruz. Kalenin girişinde yapılacak bu müzede eserler sergilenecek."
Coşkun, bu yıl 400 bin kişinin ziyaret ettiği kalede, gelecek yıl en az 1 milyon ziyaretçiyi ağırlayacak şekilde çalışma yürüttüklerini aktardı.
