Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde gerçekleştirilen restorasyon ve koruma çalışmaları, tarihi yapının uzun vadeli korunmasını hedefliyor. Projenin ilk etabında, III. Mehmet, II. Selim, III. Murad türbeleri, Şehzadeler Türbesi ve Muvakkithane Sıbyan Mektebi’ndeki restorasyon süreçleri tamamlanmış durumda. Şimdi ise daha geniş kapsamlı ikinci etap çalışmaları için hazırlıklar başladı.
Kubbenin Restorasyonu: Tarihi Yapının Kalbine Müdahale
Ayasofya’nın ana kubbesi, üstten müdahale edilerek ihya edilecek. Bilim Kurulu’nun aldığı kararla, mozaik kaplı iç yüzeylere zarar vermemek için kubbenin dış kısmından çalışmalar yapılacak. Bu süreçte, kubbeyi çevresel koşullardan koruyacak geçici bir çatı sistemi kurulması planlanıyor. Çalışmaların 2024 yılının ilkbahar aylarında başlaması öngörülüyor.
Kurşun kaplamaların altında yapılan incelemelerde düzensizlikler tespit edildi. Bu nedenle mevcut kurşun örtü kaldırılacak ve altında yapılacak yapısal analizlere göre güçlendirme çalışmaları gerçekleştirilecek. Gerekli durumlarda horasan sıva ve çamur sıva uygulamaları yapılacak.
II. Bayezid Minaresi Ayağa Kaldırılacak
Restorasyonun önemli bir ayağını II. Bayezid Minaresi oluşturuyor. Yapının malzeme ve statik sorunları nedeniyle, şerefeye kadar söküm işlemleri gerçekleştirildi. Çalışmalar sırasında minarenin zıvanasız, çift kenetli bir yapıya sahip olduğu tespit edildi. Bu bilgi ışığında yeni projeler hazırlandı ve onaylanması halinde minare, depreme dayanıklı hale getirilerek yeniden inşa edilecek.
Deprem güvenliği kapsamında, II. Bayezid Minaresi’nde metal gergi sistemleri kullanılacak. Gövde içinden uygulanacak bu sistemle, minarenin dayanıklılığı artırılarak uluslararası koruma standartlarına uygun hale getirilecek.
Cephelerde ve Duvarlarda Hassas Restorasyon
Kuzey ve doğu cephelerinde bulunan sıva ve taş yüzeyler, kapsamlı analizler sonucu inceleniyor. Çimento esaslı malzemelerin zararlı etkileri nedeniyle, özgün olmayan sıva ve harçlar temizleniyor. Yerlerine, Osmanlı döneminde kullanılan malzemelerle uyumlu onarım teknikleri uygulanacak. Ayrıca dijital ölçümler ve pafta çalışmalarıyla tüm hasarlar belgeleniyor.
Restorasyon ekibi, derz ve sıva uygulamalarında Osmanlı dönemine özgü teknikleri günümüz standartlarına uygun şekilde tekrar hayata geçirmeyi hedefliyor.
Ziyaretçiler ve İbadet Edenler Etkilenmeyecek
Çalışmalar sırasında ziyaretçilerin ve ibadet edenlerin rahatsız olmaması için özel önlemler alınıyor. İskelet sistemleri, hem güvenlik hem de işlevsellik açısından makul şekilde tasarlanıyor. Tüm süreç boyunca Ayasofya’nın tarihi dokusuna saygı duyularak çalışmalar sürdürülüyor.
Ayasofya-i Kebir Camii restorasyonu, modern analiz teknikleri ve geleneksel yöntemlerin birleşimiyle, bu eşsiz yapının tarihi mirasını korumak için büyük bir titizlikle yürütülüyor.
