İstanbul’un 30-40 yıl öncesinin Cihangir’i, Balat’ı, Çapa’sı ve Tarlabaşı’sı gibi semtlerinde dışarıya çamaşır asmak ve kurutmak gündelik hayatın değişmez bir parçasıydı. Dar sokaklarda, bitişik nizam evlerin balkonlarına karşılıklı yerleştirilen makaraların yatağına gerilen kalın çamaşır ipleri hem bir çeşit paylaşımın hem de sözsüz bir komşuluk geleneğinin uzun soluklu örneğiydi. Çoğu zaman renkli bir fotoğrafı anımsatırdı, İstanbul sokakları…
İstanbul’un nüfus yapısının değişmesi ve kentsel dönüşüm projelerinin neden olduğu yapılaşma türleri yüzünden çamaşır asma yasağına gerek kalmadı. Tahta mandallar ve ipler sadece çağdaş sanat dünyasında itibar gören nesneler hâline dönüştü.
Peki, bu yasak sadece İstanbul’da mı vardı? Hayır, bu şaşırtıcı yasak dünyanın çeşitli yerlerinde hâlâ geçerliliğini sürdürüyor. Avrupa’da bazı ülkelerde hafta sonları, özellikle pazar günleri; ABD’de ise bazı eyaletlerde dışarıya çamaşır asılamıyor. Dünyanın neresinde olursak olalım başımızı kaldırdığımızda gördüğümüz çamaşırlar, bulunduğumuz yerle ilgili hâlâ çok şey anlatıyor.
Yazımızla birlikte herkesin aklında şöyle bir soru canlanmış olabilir, ‘’Acaba günümüz ülkesinde çamaşır asma yasağı var mı?’’. 2023 yılında çoğu insan; apartman dairelerinde, sitelerde, yüksek binalarda oturur durumda. Apartman gibi birçok kişinin yaşadığı alanlar ortak yaşam alanı olarak bazı kurallara tâbi tutulabilir. Bu kurallara uyarak ortak yaşamın sorunsuz bir şekilde sürdürülmesi sağlanmalıdır. Bu kurallar yasalarla da belirlenebilir, apartman yönetimleri tarafından da alınabilir. Ancak apartmanlarda balkona çamaşır asılması konusunda öncelikle yasal bir kısıtlama bulunmamaktadır. Ancak bu konunun mevcut durumuna bakabilmek için o apartmanda yönetimin veya Kat Malikleri Genel Kurulu'nun daha önceden bir karar alıp almadığına bakılmaktadır. Eğer yönetim veya kat malikleri apartmanda çamaşır asmayı belirli bir kural dahilinde uygun görmüşse kat sakinleri o kurallara uyarak balkona çamaşır asabilirler. Bunun tam tersi de olabilir ve balkona çamaşır asılmaması konusunda yasaklama yapılabilir. Bu durumda da esas alınacak olan verilen karardır.
Gelişen teknolojiyle birlikte kurutma makinaları da hayatımızın bir parçası oldu. Artık çamaşırlar iplerde değil, makinalarda kurur oldu. Ama İstanbul’da yaşıyorsanız ya da yolunuz İstanbul’a düşerse; Balat’a, Tarlabaşı’na uğrayabilirsiniz. Çünkü; oradaki sokaklar hâlâ renkli ve çamaşırlar iplerde…
