Kapadokya’nın büyüleyici manzarasının altında, yüzyıllardır gizemini koruyan bir yeraltı şehri bulunuyor: Derinkuyu. Eski adıyla Elengubu, Nevşehir-Niğde kara yolu üzerinde ve Nevşehir’e 30 km uzaklıkta bulunan Derinkuyu ilçesinde, kayalara oyulmuş yeraltı şehri…
1963 yılında tesadüfen keşfedilen bu devasa yerleşim alanı, 18 kata kadar inebilen derinliği ve 20.000 kişiyi barındırabilecek kapasitesiyle bu yapı dünyanın en büyük yeraltı şehri. Tarih boyunca Friglerden Perslere, Bizans dönemindeki Hristiyanlara kadar pek çok uygarlık tarafından kullanıldı. Ancak, bu yeraltı şehrinin kimler tarafından yapıldığı ve tam olarak ne amaçla kullanıldığı hâlâ büyük bir sır.
Son olarak, 1920’lerde Kurtuluş Savaşı sonrasında Kapadokyalı Rumlar mübadele ile Yunanistan’a gönderildiğinde, yeraltı şehri de terk edilmiş oldu. Derinkuyu’nun geniş mağara odaları, yüzlerce kilometre boyunca uzandığı gibi, bölgede keşfedilen yaklaşık 200 küçük yeraltı şehri ile de bağlantılı olabileceği düşünülüyor.
DERİNKUYU YERALTI ŞEHRİNİN YAPISI
Her katı belirli işlevler için tasarlanmış olan yeraltı şehrinde, sığırların tutulduğu ahırlar yüzeye en yakın konumdaydı. İç katmanlarda ise yaşam alanları, mahzenler, okullar ve toplantı odaları bulunuyordu. Derinkuyu, ayrıca karmaşık bir havalandırma sistemi ile donatılmıştı ve bu, şehrin sakinlerine temiz hava sağlıyordu. Derinkuyu’nun 50'den fazla havalandırma bacası ve su kuyusu, bu antik şehrin dahiyane mühendislik harikalarını ortaya koyuyor.
DERİNKUYU YERALTI ŞEHRİ HAKKINDA TEORİLER NELER?
Arkeologlar Derinkuyu’nun milattan önce 8. yüzyıla kadar uzanan Hititlere ait olabileceğini düşünüyor. Ancak bazı uzmanlar, bu yapının aslında doğal afetlerden korunmak için yapıldığını, diğerleri ise askeri amaçlarla inşa edildiğini savunuyor. Yeraltı şehrinin karmaşık havalandırma sistemleri ve kapıları, bir istiladan korunmak amacıyla kullanılmış olabileceği fikrini güçlendiriyor.
DERİNKUYU YERALTI ŞEHRİ HAKKINDA SORULAR
Derinkuyu, sadece büyüklüğüyle değil, diğer yeraltı şehirleriyle olan bağlantılarıyla da dikkat çekiyor. Derinkuyu’nun Kaymaklı Yeraltı Şehri ile kilometrelerce uzunluğundaki gizli tünellerle bağlı olduğu söyleniyor. Ancak bu tünellerin tam uzunluğu ve ne kadar derine indiği hâlâ araştırılmayı bekleyen bir sır.
DERİNKUYU YERALTI ŞEHRİNİN SIRRI HALA ÇÖZÜLEMEDİ
Derinkuyu hakkında en büyük soru işaretlerinden biri, bu devasa yapının nasıl ve kimler tarafından inşa edildiği. Modern teknolojiyle bile bu denli karmaşık ve derin bir yeraltı şehri inşa etmek oldukça zor görünürken, antik dönemde bu yapı nasıl ortaya çıktı? Bu sorunun cevabı hâlâ bilinmiyor ve Derinkuyu, tarihin en büyük gizemlerinden biri olmaya devam ediyor.
Kapadokya'nın yeraltı şehrinin tarihi, 1920’lerin başında Kapadokyalı Rumların burayı boşaltmasıyla sona erdi. 2000 yılın üzerinde bir zamanın ardından, Derinkuyu tekrar keşfedilene kadar modern dünyanın gözünden uzak kaldı.
