Son zamanlarda her mecrada seslerini duyurmaya çalışan, bir yandan da hukuki mücadelelerini sürdüren EYT (emeklilikte yaşa takılanlar) mağdurları son olarak topladıkları imzaları Cumhurbaşkanı’na sundu. Peki, EYTmağduriyeti nasıl ortaya çıktı?
MAĞDURİYET 1999’DA ÇIKARILAN YASA İLE BAŞLADI
8 Eylül 1999 tarihinde kabul edilen ve Resmi Gazete yayınlanan 4447 kanun ile EYT’lilerin çilesi başladı. Geriye doğru işleyen bir yasa olması sebebiyle birçok mağduriyete neden olan yasaya daha sonra Anayasa Mahkemesi 2002 yılında yeni bir düzenleme getirdi. Karara göre 08.09.1999 tarihinde çalışmaya başlayan kadın 58, erkek ise 60 yaş ve 25 hizmet yılı şartı aranmakla birlikte, daha önce hizmeti olanlara ise kademeli geçiş hakkı verildi.
MİTİNG VE KAMPANYALAR İLE HAKLARINI ARIYORLAR
Yasa çıktığı dönemde muhalefette olan “maç oynanırken kural değiştirilmez” diyen Cumhurbaşkanı’ndan ve bugünkü hükümetten büyük beklentileri olan EYT grup ve dernekleri imza kampanyaları, mitingler ve basın açıklamaları ile seçim öncesi sıkı çalışıyor. 285.000 imza toplayarak geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanlığın sundular. Son iki ayda Bursa, İzmir, İstanbul, Samsun, Ankara ve Adana başta olmak üzere bir çok ilde on binlerce mağdurun hak arayışı için kendi imkanları ile katıldığı toplantılar düzenlediler.
FAZLA PRİM ÖDEYİP AZ MAAŞ ALIYORLAR
Bugün mağdur sayısının3 buçuk milyon kişiyi bulduğunu ifade eden EYT’ liler maaş adaletsizliğinden de şikayetçi. 2000 ve 2008 yıllarında değiştirilen aylık bağlama oranlarının da mağduriyetlerini arttırdığını belirtiyor. 1999 yılında işe başlayan çalışanın bağlanacak emekli maaşı çalıştığı döneme ait Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen ücreti 3 asgari ücretten daha az ise her ay için 3 tl kayıp yaşıyor. Yani uzun süre çalışıp daha fazla prim ödüyor ama daha az maaş alıyor. 2013 yılında AİHM’ne başvuran emeklilikte yaşa takılan 22 isimin dava süreci devam ediyor.
Emekli olamadıkları bir yana yaşları nedeniyle özel sektörde de iş bulamayan ve bir de Genel Sağlık Sigortası primi ödemek zorunda kalan EYT’lilerin dertli oldukları bir diğer konu ise haklarını aradıkları bu süreçte erken emekli olmaya çalışmakla itham edilmeleri.
EYT GEÇİCİ YASA MADDELERİ
5434 SK. Geçici Madde 205 - (Ek: 25/8/1999 - 4447/26 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte;
Kadın iştirakçilerden 20, erkek iştirakçilerden 25 fiili hizmet yılını dolduranların istekleri üzerine emekli aylığı bağlanır.
a) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya 2 yıldan az kalan iştirakçilerden kadın ise 38, erkek ise 43 yaşını,
(Ek ibare: 23/5/2002-4759/5 md.) 23.5.2002 tarihinde;
b) (Ek: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini dolduranlar ile doldurmaya; 2 tam yıl veya daha az kalan iştirakçilerden kadın ise 40, erkek ise 44 yaşını,
c) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 2 tam yıldan fazla, 3 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 41, 2 tam yıldan fazla, 3 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 45 yaşını,
d) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 3 tam yıldan fazla, 4 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 42, 3 yıl 6 aydan fazla, 5 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 46 yaşını,
e) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 4 tam yıldan fazla, 5 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 43, 5 yıldan fazla, 6 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 47 yaşını,
f) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 5 tam yıldan fazla, 6 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 44, 6 yıl 6 aydan fazla, 8 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 48 yaşını,
g) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 6 tam yıldan fazla, 7 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 45, 8 yıldan fazla, 9 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 49 yaşını,
h) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 7 tam yıldan fazla, 8 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 46, 9 yıl 6 aydan fazla, 11 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 50 yaşını,
i) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 8 tam yıldan fazla, 9 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 47, 11 yıldan fazla, 12 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 51 yaşını,
j) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 9 tam yıldan fazla, 10 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 48, 12 yıl 6 aydan fazla, 14 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 52 yaşını,
k) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 10 tam yıldan fazla, 11 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 49, 14 yıldan fazla, 15 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 53 yaşını,
l) (Ek: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 11 tam yıldan fazla, 12 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 50, 15 yıl 6 aydan fazla, 17 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 54 yaşını,
m) (Ek: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 12 tam yıldan fazla, 13 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 51, 17 yıldan fazla, 18 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 55 yaşını,
n) (Ek: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 13 tam yıldan fazla, 14 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 52, 18 yıl 6 aydan fazla, 20 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 56 yaşını,
o) (Ek: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 14 tam yıldan fazla, 15 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 53, 20 yıldan fazla, 21 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 57 yaşını,
p) (Ek: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 15 tam yıldan fazla, 16 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 54, 21 yıl 6 aydan fazla, 22 tam yıl kalan erkek iştirakçiler 58 yaşını,
r) (Ek: 23/5/2002-4759/5 md.) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya; 16 tam yıldan fazla, 17 tam yıl kalan kadın iştirakçiler 55 yaşını,
Doldurmaları ve kadın iştirakçinin 20, erkek iştirakçinin 25 fiilî hizmet süresini tamamlamaları halinde istekleri üzerine emekli aylığı bağlanır.
(Değişik: 23/5/2002-4759/5 md.) 39 uncu maddenin (e) ve (f) fıkraları kapsamına girenlere 25 fiilî hizmet yılını ve yukarıdaki yaşları doldurmaları halinde emekli aylığı bağlanır.
(Değişik: 23/5/2002-4759/5 md.) 32 inci madde gereğince fiilî hizmet sürelerine zam yapılanların bu maddede belirtilen yaş hadlerinden, hizmetlerine eklenen fiilî hizmet süresi zammı kadar indirim yapılır.
