Her gün dünya üzerinde 1 milyon, ülkemizde de 172 iş kazası yaşanmakta; her gün 4 kişi iş kazası nedeniyle hayatını kaybetmekte ve 6 kişi iş göremez raporu almaktadır. Durum böyle iken iş güvenliğinin hayati önemi göz ardı edilmemelidir.
İş güvenliği kuralları işyerlerinde işin yürütümü sırasında, çeşitli sebeplerden kaynaklanan, çalışanların sağlığına ve güvenliğine, işyerine, iş verimine ve çevreye zarar verebilecek şartlardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.
İş güvenliği kurallarının amacı çalışanlara sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamanın yanı sıra üretim güvenliğini sağlamak, üretim verimliliğini artırmak, aynı zamanda kaza ve hastalıklar sonucu oluşacak milli servet kaybını önlemek ve işletme güvenliğini (makine arızaları, patlamalar, yangın gibi işletme güvenliğini tehlikeye düşürebilecek durumların ortadan kaldırılmasını) temin etmektir.
İŞ GÜVENLİĞİNİN KAPSAMI
Çalışanın iş güvenliğini sağlamak temel olarak işverenin sorumluluğundadır. Ancak çalışanlar da kendi sağlıklarını tehlikeye atmamak için azami gayret sarf ederek, kurallara uygun hareket etmelidir. İşçi sadece işyerinde çalıştığı süreçte iş güvenliğine tabi değildir. Çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaylar da iş güvenliği kapsamındadır.
İŞVERENİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI
Gerekli her türlü önlemi alma yükümlülüğü: İş veren çalışma alanı ve iş kolu ilgili risk değerledirmesi yapmalı ve gerekli önlemleri almalıdır. Çalışanlar bu konuda eğitimlere tabi tutulmalıdır.
Bilgilendirme ve eğitim verme yükümlülüğü: İşverenler çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler, işçilerin yasal hak ve sorumlulukları konularında bilgilendirmelidir. Bu bilgilendirme işe başlamadan önce yapılmalı ve çalışma süresi içinde gerekli zamanlarda tekrarlanmalıdır.
Sağlık Gözetimi: Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılmamalıdır. Aynı zamanda iş değişikliği, iş kazası sonrası göreve dönme durumlarında sağlık muayenesi tekrarlanmalıdır.
Örgütlenme yükümlülüğü: En az 50 çalışanı bulunan işletmelerde iş sağlığı ve güvenliği kurulu zorunluluğu bulunmaktadır. Kurul ayda bir kez toplanarak, çalışanları bağlayan kararlarını ilan eder.
Denetleme yükümlülüğü: İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlanır.
Kayıt ve Bildirim: İşveren, bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmalı, gerekli incelemeleri yaparak ilgili raporları düzenlemelidir.
