İŞÇİ HABER ÖZEL
İş Kanunu’na göre yapılan iş sözleşmelerinde hem iş verenin hem de çalışanın mağduriyet yaşamaması için belirli kurallar vardır. Tazminatlar da bu anlamda önemli yer teşkil etmektedir. 2003 yılında yürürlüğe giren İş Kanunu’na göre 2 tür tazminat vardır. İhbar tazminatı ve kıdem tazminatı...
İhbar tazminatı bildirim sürelerine göre hesaplanır. İşçi işten ayrılmaya karar verdikten sonra İş Kanunu gereği belirli süre içerisinde çalışmaya devam etmelidir. Bu süreye ihbar süresi denir. İşveren hemen ayrılmasını talep ediyorsa ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. Veyahut çalışan da belirlenen süre boyunca çalışmaya devam etmek istemezse aynı şekilde tazminat ödeme durumunda kalır. İhbar süresi çalışma yılına göre belirlenir. Ve çalışan ihbar süresi kadar tazminat almaya hak kazanır.
İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPALANIR?
6 aydan kısa süreli çalışmışsa 2 haftalık
6 aydan 1,5 yıla kadar çalışmışsa 4 haftalık
1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışmışsa 6 haftalık
6 yıldan uzun çalışmışsa 8 haftalık maaşı olacak şekilde brüt ihbar tazminatı hesaplanır. Gelir ve damga vergileri kesintileri yapıldıktan sonra net ihbar tazminatı tutarı ortaya çıkar.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
İşçinin haklı sebeplerle işinden ayrılması sonucu işveren tarafından 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. Maddesi gereğince ödemek zorunda olduğu tazminattır.
KIDEM TAZMİNATI HANGİ DURUMLARDA ALINIR?
İş Kanununun 24. Maddesine göre işçi aşağıdaki sebeplerden dolayı istifa ederse kıdem tazminatı almaya hak kazanıyor.
Sağlık sebepleri: Çalışan sağlık sorunları nedeni ile işten ayrılmak isterse, yaptığı işin sağlığını bozduğunu belgelerse kıdem tazminatı alabilir.
Ahlaka ve iyi niyete uymayan durumlar: İşveren işçiye yalan beyanda bulunuyorsa, tacizde bulunuyorsa haklı sebeplerle çalışan tazminatını alarak işten ayrılabilir. Ayrıca 20 günü aşan maaş gecikmeleri de iyi niyete uymayan durumlara örnek olarak haklı işten ayrılmaya sebeptir.
İş verenden kaynaklı zorlayıcı sebepler: İşçi, işverenden kaynaklanan bir nedenle 1 haftadan uzun süre işe gidemezse ve parasını alamazsa ve işçinin gelmediği gün kadar maaşından kesinti yapılırsa işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
İŞYERİ HANGİ DURUMLARDA KIDEM TAZMİNATI ÖDEMEZ
Sağlık sebepleri : İşçi bulaşıcı bir hastalığa yakalanmışsa ya da alkol, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklar sonucu sağlık sorunları yaşıyor ve 3 gün iş günü ya da 1 ayda 5 iş günü izin alıyorsa iş yeri tazminat ödemeden çalışanı işten çıkarabilir.
Ahlaka ve iyi niyete uymayan durumlar: Çalışan belirttiği yeteneklere sahip değilse, bu hususta yalan beyanda bulunmuşsa ya da izin almaksızın 2 gün üstü üste ya da 1 ay içinde 3 gün işe gelmemişse çalışan tazminat verilmeden işten çıkarılır. Kanunda ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan durumlar şu şekilde sıralanmıştır.
İşçinin mesleği hakkında yalan söylemesi
İşçinin işverene veya işverenin aile üyelerine hakaret etmesi
İşçinin diğer çalışanlara sataşması
İşçinin başka bir işçiye tacizde bulunması
İşçinin iş yerinde 7 günlük hapis cezasından fazla ceza alacak bir suç işlemesi
İşçinin görevlerini yapmamakta ısrar ederse,
İşçinin eli altındaki malzeme, makine kendi kusurundan dolayı bozulduysa ve 30 günlük ücreti ile ödemeyecek haldeyse.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatı hesaplamak çok da zor bir işlem değildir. Brüt maaşınızı birliyorsanız kısa bir hesaplama ile alacağınız tazminatı öğrenmeniz mümkün. Kıdem tazminatı hesaplanırken her 1 yıl için çalışanın 1 aylık brüt ücreti esas alınıyor. Yani 3 bin TL brüt maaş ile 5 yıl çalışan bir işçi için 3 bin * 5 = 15 bin TL kıdem tazminatı ortaya çıkıyor. Ayrıca yol, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminata ekleniyor. Kıdem tazminatında bir üst limit bulunmakta. Alınacak tazminat azami bir emekli ikramiyesinden fazla olamıyor. Yani maaşınız bu miktarın üzerinde de olsa azami tutar emekli ikramiyesi olarak hesaplanıyor.
