Sendika nedir sorusunun cevabına kısaca işçi çıkarlarını korumak üzere kurulmuş tüzel topluluk denilebilir. 6356 Sayılı yasaya göre ise Sendika; “İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlardır.”
SENDİKA’NIN GÖREVLERİ NELERDİR?
İşçi Sendikaları’ nın temel görevleri üyelerinin çalışma koşullarını iyileştirmek, ücretlerini artırmak, çalışanın çeşitli sosyal, kültürel haklarını gözetmektir.
Sendika’nın varlığı işçinin iş hayatına ilişkin söz sahibi olması sağlar. Sendika Toplu iş sözleşmeleri ile işçi adına işverenle masaya oturur ve alınan kararların işçi adına uygulatılmasını takip eder. İşveren tarafından bir sendika tanınırsa bu şirketteki çalışanları temsil ettiğini ve ilgili konularda sendika ile görüşeceğini kabul etmiş olur
SENDİKALAŞMA ANAYASAL BİR HAKTIR
Anayasa’nın 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 17. Maddesi 15 yaşını doldurmuş her işçiye haklarını korumak amacıyla kimseden izin almaya gerek duymaksızın sendikalaşma hakkı tanımaktadır. Ayrıca hiç kimsenin sendikadan ayrılmaya zorlanamayacağı da yine Anayasa ile sabitlenmiş bir haktır. 25. maddesine göre ise işçiler Sendikaya üye olmaları veya iş saatleri dışında İşçi Sendikasının çalışmasına katılmaları nedeniyle işten çıkarılamaz veya herhangi bir nedenle farklı muameleye tabi tutulamazlar. Aksi takdirde; işveren işçiye tazminat ödemeye mahkûm edilir. TCK’nın 118. Maddesine göre Sendikaya üyeliğini engelleyen yetkili 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılır.
SENDİKAYA ÜYE OLMANIN YARARLARI
Sendikalaşma çalışana bir çok konuda fayda sağlar. Örneğin işyeri ile ücret konusunda bir pazarlık gücü olmayan çalışan işverene karşı ortak bir eylemle ekonomik olarak daha iyi şartlara sahip olma gücünü yakalar. Sendikalı çalışanların yaklaşık olarak yüzde 10 daha fazla geliri olduğu bilinmektedir. Ayrıca aidiyet ve güven duygusunu da perçinler. Özellikle iş kazaları hususunda sendikalaşmış işyerinde daha az iş kazası yaşandığı görülmektedir. Yaşanacak herhangi bir olumsuz durumda sendika barışçıl çözüm konusunda önemli rol oynamaktadır.
İşverenleri de temsil eden sendikalar bulunmaktadır ancak daha çok grup sözleşmelerinde temsili görev yaparlar demek yanlış olmaz.
SENDİKAL HAKLAR NELERDİR?
SENDİKAYA ÜYE OLMA ÖZGÜRLÜĞÜ
Yukarıda da belirttiğimi gibi hem Anayasamızda hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre sendikaya üye olmak her çalışanın özgür iradesine kalmış bir haktır.
TOPLU SÖZLEŞME HAKKI
Toplu Sözleşme Hakkı da yine Anayasa’nın 53. Maddesi ile garanti altına alınmış ve 6356 sayılı İş Kanununa İlişkin Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Toplu İş Sözleşmeleri yazılı olarak düzenlenir. Süresi 1 yıl ile 3 yıl arası değişiklik gösterebilir. Kararlaştırılan tarihten önce tekrar TİS yapılamaz.
GREV HAKKI
Anayasaya göre TİS görüşmelerinde uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına ve işveren de lokavta hakkına sahiptir. Grev ve lokavt hakları toplum zararına ve millî serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz. Siyasi amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grev ve lokavtı, genel grev ve lokavt, işyeri işgali, işi yavaşlatma, verim düşürme ve diğer direnişler yapılamaz. Grev başlatmak için işçilerin dörtte birinin grevin lehine oy kullanması gerekir. Grev ve lokavt yasağı olan bazı işler bulunmaktadır. Bankalar, hastaneler ve toplu taşıma’ da grev yapılamaz.İşveren, grev ve lokavta katılman işçilerden, herhangi bir nedenle çalışamayanların yerine görevli makamın yazılı izni ile yeni işçi alabilir.(2709 sayılı Türkiye Cumhuriyet Anayasası Md. 54 ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Md. 58-75, 2012).
