İŞÇİ HABER ÖZEL
Uzun çabalar sonucu kazanılmış, çalışma hayatına yön veren bir olgudur Toplu İş Sözleşmesi. İşçinin işveren ile ilk görüşmesinde yaptığı sözleşme bireysel sözleşmedir. Sendikanın işverenle veya işveren sendikasıyla yaptığı sözleşme ise toplu iş sözleşmesi olup, işçi bundan ancak işe girdikten sonra yararlanabilmektedir. Bireysel iş sözleşmelerinin TİS’ne aykırı olmaması gerekir. Bireysel iş sözleşmesi hükümlerinin, TİS hükümlerine aykırı olması durumunda, TİS hükümleri aykırı olan hükümlerin yerini alır. TİS hükümlerinin bireysel iş sözleşmelerine aykırı olması halinde ise, işçinin menfaatine olan iş sözleşmesi hükümleri geçerli olacaktır.
ZAM ORANI SONRADAN DEĞİŞEBİLİR Mİ?
Toplu İş Sözleşmesi en az 1 yıl, en çok 3 yıllık olarak yapılır. Sözleşmenin süresini belirleyen hüküm değiştirilemese de diğer hükümlerde değişiklik yapılması mümkündür. Yargıtay’ın vermiş olduğu “Dairemizin kökleşmiş uygulamasına göre toplu iş sözleşmesinde yapılacak olan değişiklik geçmişe etkili olamaz. Toplu iş sözleşmesinin tarafları arasında çoğunlukla “protokol” adı altında yapılan bu değişiklikler, yapıldıkları tarihten ileriye dönük olarak sonuçlarını doğurur.” kararı sonucu geriye dönük işlememek koşuluyla taraflar anlaştığı takdirde zam oranı değiştirilebilir. Bu protokol ile işçi beklediği zammı alamazsa dahi hak iddiasında bulunamamaktadır.
TİS NELERİ KAPSIYOR?
TİS daha çok asgari ücretin belirlenmesinde karşımıza çıkıyor. Sözleşmede ücrete yönelik düzenlemeler ön plana çıkmakla birlikte fazla çalışma ücret oranları, ücretli ve ücretsiz izin hakları, prim, sosyal yardım ödemeleri, ikramiye, , evlenme, doğum, vefat, askerlik izinleri ve çalışma usul ve yöntemlerine ilişkin birçok konuyu içermektedir.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu m.2/h uyarınca; “Toplu iş sözleşmesi: İş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmeyi ifade eder.” Sözleşmede taraf olacak sendikanın yetki almış olması gerekmektedir.
YETKİ NEDİR?
İş Hukuku’na göre sendikanın TİS sürecinden önce yetki alması gerekmektedir. Yetkilendirme Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yapılır. 6356 sayılı Kanunun 42 nci maddesine göre; “Yetki tespiti için başvuru MADDE 42 – (1) Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir. Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı iş günü içinde bildirir.”
SENDİKANIN YETKİ ALABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR
Bulunduğu meslek kolunda yüzde1 üyeye sahip olma
Toplu İş Sözleşmesi yapılmak istenen iş yerinde yüzde 1 üyeye sahip olmak
Toplu iş sözleşmesi yapılmak isteniyorsa iş yerleri bir bütün olarak değerlendirilerek işletme genelinde çalışanların yüzde kırkı oranında üye şartı aranmaktadır.
