Kapitalist sistem, sürekli tüketmek üzerine inşa edilmiştir. İnsanlara medya aracılığıyla yeni ihtiyaçlar oluşturulur ve onu alması sağlanır. Çok çalışıp çok kazanmak, elde edilen kazançla; yine sizi çalıştıran sistemin size sunduğu her şeyi almak artık mutlu etmiyor. İşte bütün bu kaostan, tüketimden, kalabalıktan kurtulmanın yolu; minimalizm.
Minimalizm, 1960'lı yıllarda bir sanat terimi olarak ortaya çıkmış olsa da zamanla birçok alanda etkisini göstermeye başlamıştır. Kalabalığa karşı sadeliği, soyuta karşı gerçekliği, işlevselliği görev edinmiş bir akımdır. Popüler kültürde adının yayılmasıyla beraber her kesimden insan hayat tarzını sadeliğe, aza doğru yöneltmiştir. İçinde bulunduğumuz toplumda bir kaçış yolu olarak görülen minimalizm, eşyadan kıyafete, sosyal hayattan kullanılan dile kadar her alanda huzuru ve dinginliği vadediyor.
Popüler kültürde şöyle bir düşünce hâkim; eşyalarınız artık kullanılamaz olduğunda değil de artık sosyal açıdan bir değeri kalmayınca onları çöpe atabilirsiniz. Minimalizmde ise popüler kültürün kölesi değil, efendisi olmak hedeflenir. Modaya aldırmadan, ihtiyaç neyse o alınır, kullanılır ve kullanılamaz hale geldiğinde atılır. Her ürün, işlevini yerine getirmek üzere tüketilir.
Minimalizm Ne Söylüyor?
- Sunulan her yemeği yemek zorunda değilsin, abur cuburlara vücudunun ne ihtiyacı var, yemezsen ne kaybedersin diye soruyor.
- Sosyal ağlarda kullanılmayan hesapları kapatmayı, takip etmenin hiçbir anlamı olamayan insanları takipten vazgeçmeyi öneriyor.
- Her an değişen moda karşısında iradeli durmayı, vitrinde görülen her kıyafeti almamayı, dolabı şu durumda giyerim bu durumda takarım denilen ama hiç kullanılmayan eşyalarla doldurmamayı tavsiye ediyor.
- Bir gün lazım olur diye bekletilen eşyaların aslında hiç lazım olmadığını, lazım olduğunda da kargaşadan bulunamadığı için kullanılamadığını hatırlatıyor.
- İnsanı yoran, tüketen, enerjisini alan ilişkileri yürütmek zorunda olmadığını söylüyor.
- Hobi olarak belirlenen, zevk alınan işleri bir elemeden geçirmeyi, bir anlık heveslerle hareket etmemeyi telkin ediyor.
Evet, minimalizm hayatın her alanında söyleyecek sözü olan özü savunan bir akım olarak son zamanların en popüler akımlarından birisi.
Giyim Tarzında Minimalizm
Minimalist yaşama geçmeye karar veren insan için ilk yapılacak şey gardırop düzenlemek olacaktır. Kişisel olarak genellikle işe ilk başlanılan yer kıyafetlerdir. Dolap düzenlemeye girildiği anda ne kadar fazla ve gereksiz şeylere ne kadar çok paralar verildiği ortaya çıkar. Gardırop düzeninde de ilk bakılacak nokta; bu kıyafet işime yarıyor mu? Gerçekten ihtiyacım var mı? gibi sorular sormak ve ona göre ayıklamaktır. Bazı minimalistlere göre bunun ölçütü son 6 ayda giymediğin kıyafete ihtiyacın yoktur, kimilerine göre ise bu süre 1 senedir. Ayıklanan kıyafetler tekrar kullanılabilirliğine bakılarak satmak, ihtiyacı olana vermek ya da çöpe atmak suretiyle elden çıkarılıyor. Gardırop düzeniyle ilgili en popüler kavram: kapsül gardırop.
Eşyada Minimalizm
Mobilyadan bibloya kadar evler küçük büyük bir sürü eşya ile donatılıyor. Temizlik yaparken hiç kullanılmayan, sadece süs olarak bir köşede duran biblolar, tablolar, mumluklar vb. birçok eşya boşuna zaman ve enerji kaybettiriyor. Minimalizm belgeselinde, minimalist olma hikayesini anlatan Joshua Fields Millburn, bir tedx konuşmasında; annesinin öldüğünü
ve annesinin eşyalarını ne yapacağını düşündüğü sırada minimalizme geçtiğinden bahsediyor. Annesinin evinde çok fazla eşya olduğunu fark ediyor ve ilk başta bunları bir depo kiralayıp saklamaya karar veriyor. Telefonda konuştuğu depo sahibi, deponun klimalı olmasını isteyip istemediğini soruyor ve burada eşyalara verdiğimiz kıymet dank ediyor. Cansız, orda sadece öylece duracak olan eşyalar için bilmem kaç para depo parası vermek oldukça gereksiz. Millburn, annesinin artık olmadığını, aldığı hiçbir eşyayı yanına götürmediyse önemli olanın eşyalar değil anılar olduğunu fark ederek işe bu eşyaları satarak ve ihtiyacı olanlara dağıtarak başlıyor. Eşyalara “Bu şey hayatıma değer katıyor mu? İşlevi var mı? Ne kadar gerekli?” sorularını sorarak hak ettiği yerlerde olmalarını sağlamak mimimalizmin ilk duraklarından
biri.
Düşünce ve Dilde Minimalizm
Sadece somut nesnelerde sadeleşmek değil, günlük hayatın her alanında sadeleşmek minimalizm’ in temel hedeflerinden biri. Gece yatağa yattığımızda kafanızda bir sürü düşünce dolaşıp durur. Onu neden öyle yaptım, bu ne neden böyle oldu.. Minimalist hayatı benimseyen insan için olan olmuştur, düşünerek beyni meşgul etmenin bir anlamı yoktur. Bu, karar verirken beynimizin normalden daha fazla enerji harcaması gibidir. Sade yaşamak, stressiz yaşamaktır. “Söz gümüşse sükût altındır.” “İki kere düşün, bir kere konuş.” Diyen atalarımız da bu dilde sadeleşmenin önemini vurgulamıştır. Az ve öz konuşmak her zaman akılda daha kalıcı olur.
Sosyal Medya ve Arkadaş Çevresinde Minimalizm
Günümüzde insanların birden çok mecrada sosyal medya hesapları vardır ve hatta bir mecrada birden fazla olmak üzere toplamda bir sürü hesap üzerinden paylaşım yaparlar. Bunların içinde sadece açılmış ve öylece kalmış hesaplarda mevcuttur. Orda açık olması gereksiz olduğu gibi günümüz teknoloji ağında risk de oluşturabilir. Kullanılmayan eşyaların
atıldığı gibi kullanılmayan sosyal medya hesaplarının da kapatılması yine sadeleşmek olarak nitelendirilebilir. Daha iyisi bütün hesapları kapatmak. Çünkü sosyal medya da hem çok fazla vakit harcanıyor, hem de paylaşılan yiyecek, içecek, giyecek, gezilecek şeyler görmek suretiyle aynılarını taklit ederek kapitalist sistemin yeniden üretilmesine katkı sağlanıyor. Hayatımızdan gereksiz her şeyi çıkartırken arkadaş çevresi de gözden geçirilmesi gereken önemli bir grup. Onlar içinden de “Bu insan bana bir değer katıyor mu? Hayatımda olmasa ne kaybederim?” gibi sorular sorarak elemek gerekebilir. Daha kaliteli, az ve öz insanla ilişkilere devam etmek, faydasız kalabalıktan çok daha iyidir.
Bedende Minimalizm
Eskiden insanlar açlıktan ölüyordu fakat günümüzde fazla kilo sorunundan kaynaklanan hastalıklar neticesinde hayatlarını kaybetmekteler. “Fast food” kültürü günümüzde popüler bir yemek biçimi. İçinde ne olduğunu bilmeksizin, gözümüze boyanan yiyecekler yeniyor. Dışarda kafelerde, restoranlarda gözümüze, nefsimize hoş gelen yiyecekler yeniyor ve fazlasıyla tüketiliyor. Bedene faydalı faydasız her şeyi sokuyoruz. Oysa sadeleşmek sağlıklı beslenmek anlamına da gelebilir. Bedenimize, vücudumuza sağlıksız, faydasız yiyecekleri sokmamak bedenden alacağımız faydayı artırır.
