NUR SULTAN (AA) - Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin, "Türkiye olarak bu hakkaniyetten uzak savaşın bir an önce sonlandırılmasına yönelik girişimlerimizi sürdürüyor, insani yardımlarla Ukrayna halkının yanında oluyoruz." dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay ile Kazakistan Başbakanı ve KEK Eşbaşkanı Alihan İsmailov, Kazakistan Başbakanlık binasındaki Türkiye ve Kazakistan Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) 12. Dönem Toplantısı'nın ardından ortak basın toplantısı düzenlendi.
Kazakistan'ın başkenti Nur Sultan'da bulunmaktan büyük mutluluk duyduğunu dile getiren Oktay, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ve Türk milletinin Kazakistan halkına selamlarını ileterek sözlerine başladı. Oktay, İsmailov ve heyeti ile son derece verimli görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirterek gelecek aylarda Türkiye'de planlanan Türkiye-Kazakistan 4. Yüksek Düzeyli Stratejik Konseyi toplantısı için ön hazırlıkların tamamlandığını aktardı.
Ortak çalışmaların gözden geçirildiğini ve gelecekte atılacak adımların da birlikte planlandığını belirten Oktay, Kasım 2019'da İstanbul'da yapılan toplantıda ekonomik ve ticari ilişkileri geliştirmek amacıyla 11. Dönem Karma Ekonomik Komisyonu protokolünün imzalandığını hatırlattı. Oktay, bu kapsamda, sanayi ve teknolojiden uzay çalışmalarına, ulaştırmadan sağlığa pek çok alanda iş birliğinde ilerleme sağlandığının altını çizerek şunları söyledi:
"Bugünkü görüşmelerimizde ise ticaret, yatırım, bilişim, tarım, eğitim ve kültür gibi alanlarda ek iş birliği imkanlarımızı ele aldık ve bunları da eylemlere bağladık. Aldığımız kararlarla önümüzdeki dönemde gerçekleştirilecek olan Türkiye-Kazakistan 4. Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Toplantısı'na güçlü bir zemin hazırlamış olduk. Heyetlerimizin istişareleri sonucunda, Kazakistan ve Türkiye arasında uygulanan 2 bin adet transit geçiş belge sayısının 20 bin adete çıkarılması ve ikili geçiş belgeleri geçerlilik sürelerinin 1 aydan 2 aya uzatılması üzerinde mutabık kaldığımızı memnuniyetle ifade etmek isterim. Trans-Hazar koridoru geçişlerini daha da etkin hale getirecek, gümrüklerden geçişi hızlandıracak otomasyonlu dijital taşımacılık uygulamalarına karşılıklı olarak ağırlık vereceğiz.
Halihazırda haftada 24 olan uçak seferi sayısının artırılması yönünde ortak irade gösteriyor böylece karşılıklı temasların artmasını destekliyoruz. Ticaret ve sanayi odaları arasında iş birliğinin geliştirilmesi, e-Ticaret alanında iş birliklerinin geliştirilmesi, akıllı şehir alanında bilgi ve tecrübe paylaşımı yapılması, Ar-Ge, tasarım merkezleri ve teknoparklarımız arasında iş birliği sağlanması, sağlık ve tıp alanında iş birliği anlaşmasının yenilenmesi, Türkiye-Kazakistan arasında "Gençlik Köprüsü" kurulması, tarım ve ormancılık konularında iş birliğimizi güçlendirme kararı aldık."
Hedefin, iki ülke cumhurbaşkanı tarafından belirlenen 10 milyar dolarlık ikili ticaret hacmine en kısa zamanda ulaşmak olduğunun altını çizen Oktay, iki ülke kardeşliğine yakışır ortak çalışmaların sayısının her alanda artırılacağına vurgu yaptı.
Türkiye ve Kazakistan iş dünyasının temsilcilerini buluşturan İş Forumu'na katılacağını ve dar kapsamlı istişare toplantısında iş insanları ile bir araya geleceğini belirten Oktay şöyle devam etti:
"Sayın Smailov ile beraber Türkiye-Kazakistan ticari ilişkilerinin geliştirilmesi için gerek hükümetler düzeyinde atılan adımları gerek iş insanları arasında kurulan iş birliklerini yakından takip ediyor ve destekliyoruz. Ocak ayında Kazakistan'da yaşanan hadiselerde Türk iş insanlarına yatırımların ve yatırımcıların korunacağına dair verilen güvence için Kazakistan Cumhurbaşkanı Sayın Tokayev'e bir kez daha şükranlarımı sunuyorum. Türkiye ve Kazakistan arasındaki ilişkilerin iki kardeş ülke ruhuna uygun bir seviyeye çıkması için tüm adımları hızlı bir şekilde atmayı önemsiyoruz. Bu yöndeki ortak çabalarımızı devam ettirme, ihtiyaç duyulan adımları bir an önce atma hususunda tam bir görüş birliği içindeyiz. Hoca Ahmet Yesevi'nin hikmetlerinden aldığımız ilhamla dayanışmamızı sürdüreceğiz."
- "Kazakistan ile bölgesel anlamda da güçlü bir iş birliğimiz bulunuyor"
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve İslam İşbirliği Teşkilatı çatısı altında Kazakistan ile yakın dayanışma içerisinde olduklarının altını çizen Oktay, "Kazakistan ile sadece ikili düzeyde değil bölgesel anlamda da güçlü bir iş birliğimiz bulunuyor." dedi.
Oktay, dönem başkanlığını bu yıl Türkiye'nin devraldığı Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde, Kazakistan'ın da kıymetli katkılarıyla verimli çalışmalar yapıldığını anlatarak Türkiye'nin uluslararası toplumun saygın, müreffeh ve istikrarlı bir üyesi olması için bağımsızlığını ilan ettiği ilk saatlerden itibaren Kazakistan'ın yanında yer aldığını aktardı. Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü:
"2 Mart itibarıyla ülkelerimiz arasında diplomatik ilişkilerimizin tesisinin 30. yıldönümünü idrak ettik. 1990'lı yılların zorlu şartlarına rağmen, bağımsızlığını ve egemenliğini korumayı başararak bayrağındaki kartal gibi yükselen Kazakistan'ın bugün geldiği nokta bizler için de gurur vesilesidir. Ocak ayında yaşanan hadiselerin süratle atlatılarak ülkede istikrarın ve kamu düzeninin hızlıca sağlanması Kazakistan'ın güçlü devlet geleneğinin somut bir nişanesidir. Bu vesileyle yaşanan hadiselerde hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yaralananlara acil şifalar diliyorum. Görüşmelerimizde ikili ilişkilerimizin yanı sıra uluslararası ve bölgesel meseleler hakkında da görüş alışverişinde bulunduk. Bugün bölgemizi saran ateş çemberi karşısında Türkiye ve Kazakistan gibi bölgesinde güvenlik, istikrar ve refahın sembolü olan ülkelerin dayanışma içerisinde hareket etmesi önemlidir. Bölgenin refahı, istikrarı ve güvenliği bağlamında iş birliğimizin taşıdığı önemin bilincindeyiz. Türkiye, tarihin her döneminde, hem kendi sınırları içinde yaşayan vatandaşları için hem de mazlum toplumlar için daima adalet, güven ve huzur kaynağı olmuş bir ülkedir. Aynı şekilde kardeş Kazakistan da asra bedel günleri aşarak egemenliğini korumuş, Hoca Ahmet Yesevi'nin 'insanın kendisiyle olduğu kadar çevresiyle de barışık olması' prensibini benimsemiş, barışçıl bir ülkedir. Ancak ne yazık ki coğrafyamızın bir tarafı insani krizler, terör zulmü ve mezhepçilik fitnesi ile yanarken bir tarafta savaşın kara bulutlarının altındaki sivillerin, kadın ve çocukların görüntüleri vicdanları yaralıyor."
- "Hakkaniyetten uzak savaşın bir an önce sonlandırılmasına yönelik girişimlerimizi sürdürüyoruz"
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin Suriye'de 300 binden fazla insanın ölümüne seyirci kaldığını ifade eden Oktay, Güvenlik Konseyi'nin Ukrayna'da siviller bombalanırken yine kifayetsiz kaldığını vurguladı.
Rusya-Ukrayna arasındaki savaşa ilişkin Türkiye'nin tavrının belli olduğunu vurgulayan Oktay, "Türkiye olarak bu hakkaniyetten uzak savaşın bir an önce sonlandırılmasına yönelik girişimlerimizi sürdürüyor, insani yardımlarla Ukrayna halkının yanında oluyoruz." dedi. Oktay, şunları kaydetti:
"Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, 'Rusya'dan da Ukrayna'dan da vazgeçmeyeceğiz.' diyerek bu konuda en net mesajı vermiştir. Kazakistan Cumhurbaşkanı Sayın Tokayev'in Rusya ve Ukrayna'yı ortak bir dil kullanmaya çağıran barış ve arabuluculuktan yana tutumunu da memnuniyetle karşılıyoruz. Her ikisini de dost ülkeler olarak gördüğümüz, yakın siyasi, ekonomik, sosyal ilişkiler içinde bulunduğumuz, Rusya ve Ukrayna'nın karşı karşıya gelmiş olmasından üzüntü duyuyoruz. Zaporijya Nükleer Santrali'nde gerçekleşen ve bölge için ciddi risk oluşturan gelişmeleri de endişeyle takip ediyoruz. Rusya-Ukrayna müzakerelerinin en hızlı şekilde sonuç vermesini ve bu haksız savaşın son bulmasını istiyoruz. Derin tarihi bağlarımız ve dostluk ilişkilerimiz olan Rusya ile Ukrayna arasındaki sorunların diyalog yoluyla çözülmesi çağrımızı tekrarlıyoruz. Tüm bu manzara içinde, barışın, huzurun, refahın, güvenin temel alındığı bir uluslararası sistemin inşası için çalışıyor, bu yöndeki gayretlere destek veriyoruz. Bunun için, bir yandan bölgesel iş birliği platformları güçlendirilirken, diğer yandan da Birleşmiş Milletler başta olmak üzere, küresel yapıların çözüm odaklı bir anlayışla yeniden yapılandırılması gerektiğine inanıyoruz."
Türk Devletleri Teşkilatı gibi Orta Asya'daki soydaşlarla oluşturulan ve güçlendirme kararı alınan platformlarla küresel barış ve adalete katkı sunduklarının altını çizen Oktay konuşmasına şöyle devam etti:
"Kazak Atasözünde vurgulandığı gibi; 'Ata beyterek, bala japırak', Türk Devletleri Teşkilatı üyesi ülkeler olarak, köklü bir ağacın dalları, yaprakları gibi köklerimizden güç alarak bölgemizde güven ve istikrarı perçinleyeceğiz. Dost ve kardeş Kazakistan ile dayanışmamızı ve karşılıklı desteğimizi bir kez daha vurgulamak istiyorum. Kapsamlı bir reform sürecinden geçmekte olan Kazakistan'ın yanında olmayı sürdüreceğiz. Kazak Hanlığının kuruluşunun 557. yıl dönümünde, asırlara sari devlet geleneği üzerinde yükselen Kazakistan'ın her geçen gün daha da güçlenerek Orta Asya’nın altın tacı olmaya devam edeceğine inanıyorum. Kardeşlik ve akrabalık temelinde inşa edilen yakın iş birliğimizin her alanda hızla gelişmesinden büyük bir memnuniyet duyuyoruz. Kazan-kazan ilkesine dayanarak enerji, ticaret, ulaştırma, sağlık ve savunma sanayi alanları başta olmak üzere farklı sektörlerde geliştirilecek yeni iş birliği kanalları tüm bölgenin yararına olacaktır. Ülkelerimiz arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin en kısa zamanda kardeşlik ilişkimizi yansıtacak daha yüksek seviyelere ulaşmasını temenni ediyorum."
