Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 'Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği' sonrası vatandaşlar alınan kararların neler olduğunu ve yönetmelikte gerçekleştirilen değişimleri araştırmaya başladı. Yeni karar kapsamında bakın hangi yönetmeliklerde değişikliğe gidildi...
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren seferberlik ve savaş hali yönetmeliğiyle birlikte, seferberlik ve savaş hali hükümlerinin uygulama esasları, hazırlık ve teşkilatlanmaya ilişkin hususlar, kamu idareleri personeli ile gerçek ve tüzel kişilere verilecek görev ve sorumluluklar, seferberlik ve savaş halinin ilan ve kaldırılmasına yönelik duyuru işlemlerine ilişkin esaslarda değişikliğe gidildi.
Yönetmelikle Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlığına ilişkin görev ve yetkiler de güncellendi.
SEFERBERLİK ve SAVAŞ HALİ YÖNETMELİĞİ NE ANLAMA GELİYOR?
Alınan karar ile birlikte vatandaşlar 'Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği' nedir sorusunu araştırmaya başladı.
Seferberlik ve savaş hali yönetmeliği, seferberlik ve savaş hali ile bunların henüz ilan edilmemiş olduğu savaşı gerektirecek durumun baş gösterdiği gergin ve buhranlı dönemlere ilişkin eylem planı ve hazırlıklara ilişkin yönetmeliği anlamına gelmektedir.
SEFERBERLİK İLANI HANGİ DURUMLARDA GERÇEKLEŞTİRİLEBİLİR?
Seferberliğe ilişkin tanımlamada buluanan Milli Savunma Bakanlığı şu ifadelere yer veriyor:
"Seferberlik, ülke ve millet olarak devletin tüm güç ve kaynaklarının, başta askeri güç olmak üzere, savaşın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanması, toplanması, tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin bütün faaliyetlerin uygulandığı, hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı haldir."
Bir devletin diğer devlet veya devletlerle savaş ihtimalinin kaçınılmaz olması, iç bünyedeki karışıklıkların normal şartlarla karşılanmadığı bir ortamın meydana gelmesi neticesinde seferberlik ilan edilebilir.
Öte yandan seferberlik bu durumun ilan edildiği ya da savaşın devam ettiği dönem olarak da adlandırılmaktadır.
Ülkenin bir ya da daha çok bölgesinde uygulanan ve tüm güç ve kaynakların kullanılmasını gerektirmeyen seferberlik ise kısmi seferberlik olarak geçmektedir.
HANGİ YÖNETMELİKLERDE DEĞİŞİKLİK YAPILDI?
Daha öncesinde Bakanlar Kurulu kararıyla alınan seferberlik kararı bundan sonra Cumhurbaşkanı tarafından alınabilecek.
Yeni yönetmeliğe göre, seferberlik ilanının duyurulması Cumhurbaşkanınca yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seferberlik ve savaş hali hazırlıkları ile seferberlik ve savaş halinde tüm çalışmaların koordineli yapılmasını sağlamak, mevzuatla verilen görevleri ve Cumhurbaşkanı tarafından verilen diğer görevleri yapmakla görevli ve yetkili olacak.
Cumhurbaşkanı, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, ayaklanma olması, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğünü içten ya da dıştan tehlikeye düşüren davranışların ortaya çıkması durumunda genel veya kısmi seferberlik ilanına karar verebilecek.
Söz konusu kararda, seferberliğin genel veya kısmi oluşu, kısmi seferberlikte kapsayacağı yerler, yürürlüğe gireceği saat ve tarih belirtilecek. Seferberlik ilanı kararı derhal resmi gazetede yayımlanacak, aynı gün TBMM onayına sunulacak. TBMM toplantı halinde değilse hemen toplantıya çağrılacak. Seferberlik ilanının duyurulmasında sorumlu makamlarca her türlü iletişim vasıtalarından yararlanılacak. Seferberlik veya savaş ilanı duyurusunda kaymakamlıklar, belediyeler, muhtarlıklar bütün olanaklarını kullanarak her türlü iletişim araçlarıyla seferberlik ilanını bütün köy, mahalle ve en küçük yerleşim birimlerine kadar duyuracak.
"YEDEK PERSONEL KAYNAĞININ TESPİT EDİLMESİ" BAŞLIĞI GENİŞLETİLDİ
Kaldırılan tüzükte "askerlik çağı içinde muvazzaflık hizmetini tamamlamış personel" olarak tanımlanan yedek personel, yönetmeliğin 35. maddesinde "yedek personel kaynağının tespit edilmesi" başlığıyla genişletildi.
Söz konusu maddeye göre, Türk Silahlı Kuvvetlerine, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına özel kanunlarla katılan muvazzaf/sözleşmeli subay ve astsubaylar, uzman jandarmalar, uzman erbaşlar, sözleşmeli erbaş ve erlerden devlete karşı işlenen suçlar hariç, yüz kızartıcı suçlardan 1 yıl veya daha fazla hapis cezası alanlarla disiplinsizlik veya ahlaki durumlardan meslekten çıkarılanlar yedek er kaynağına alınacak.
Ayrıca, olağanüstü hal dönemlerinde çıkarılan olağanüstü hal kanun hükmünde kararnameleri veya askeri hakimleri kapsayan 375 sayılı OHAL Kararnamesinin geçici 35. maddesinde belirtilen nedenlerle ihraç edilenler yedek personel kaynağına alınabilecek.
"BİLGİ GÜVENLİĞİ"
Diğer yandan, yönetmelikte "Bilgi güvenliği" başlığı altında siber güvenlik önlemlerine ilişkin düzenleme de yer aldı.
Düzenlemeye göre, yönetmelikte görev verilen kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler; elektronik ortamda bilgi paylaşımı esnasında bilgi güvenliği ve siber güvenlik konularında önlemleri almak ve aldırmak, ihtiyaç durumunda işlemlerin aksatılmadan yürütülmesine ilişkin gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamakla yükümlü sayılacak.
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIŞ OLDU
Yeni yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle beraber; Bakanlar Kurulu tarafından 1980'de çıkarılan Türk Silahlı Kuvvetleri lojistik seferber olma hazırlıkları yönetmeliği, 1991'de çıkarılan Türk Silahlı Kuvvetleri personel seferberliği yönetmeliği ile 2010'da çıkarılan yedek personel erteleme yönetmeliği yürürlükten kaldırılmış oldu. Bu kapsamda mevzuatta yürürlükten kaldırılan seferberlik ve savaş hali tüzüğüne yapılan atıflarda bu yönetmeliğe yapılmış sayılacak.
ASILSIZ İDDİALAR KONUSUNDA UYARDI
Sosyal medya hesabından açıklamada bulunan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi söz konusu değişikliğe ilişkin, Resmi Gazete'de yayımlanan Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği hakkında bazı basın yayın organlarında ve sosyal medya hesaplarında dezenformasyon oluşturmaya yönelik içerikler paylaşıldığına dikkat çekildi.
Bahse konu yönetmelikle, 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu'nun 19'uncu maddesinin başlığında yer alan, "tüzük" ibaresi kaldırılarak, "yönetmelik" olarak yeniden düzenlenmesiyle mevcut hukuki duruma uygunluğunun sağlandığı belirtilen açıklamada, şu ifadeler yer aldı:
"1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Devlet teşkilatı ve Milli Savunma Bakanlığı teşkilatında meydana gelen değişikliklere uyumu sağlanmıştır. Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü, Türk Silahlı Kuvvetleri Lojistik Seferber Olma Hazırlıkları Yönetmeliği, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Seferberliği Yönetmeliği ve Yedek Personel Erteleme Yönetmeliği olmak üzere dört ayrı düzenleyici işlemin tek mevzuat olarak daha kapsayıcı ve çağın gerektirdiği ihtiyaçları karşılayabilecek şekilde düzenlenmesi sağlanmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda yürürlüğe giren yönetmelikle ilgili asılsız iddialara itibar etmeyiniz."
