Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Koç, açlıkla birlikte yapılan alışverişlerin nasıl gereksiz harcamalara yol açtığını açıklayarak, bu davranışın arkasındaki psikolojik ve fizyolojik faktörleri ele aldı. Özellikle Ramazan ayında, oruç tutan bireylerin açlıkla tetiklenen alışveriş kararlarının bilinçli bir şekilde kontrol edilmesi gerektiği vurgulandı.
Açlık, Alışveriş Kararlarını Neden Etkiler?
Prof. Dr. Koç, açlıkla yapılan alışverişlerin nedenlerini iki ana başlık altında topladı: fizyolojik ve psikolojik faktörler.
Fizyolojik faktörler: Açlık nedeniyle kan şekerinin düşmesi, bireylerin sağlıklı düşünme yetilerini engelleyebilir. Bu da gereksiz alışverişlere yol açabilir. Örneğin, aç bir kişi genellikle daha önce hiç yemedikleri bir yiyeceği almak isteyebilir, ancak eve gidip karnını doyurduğunda bu alışverişin gereksiz olduğunu fark eder.
Psikolojik faktörler: Açlık ilerledikçe, bireylerin isteği ihtiyaç haline gelir ve tüm dikkati bu ihtiyaca odaklanır. Bu da dürtüsel alışveriş kararlarının alınmasına neden olur. Koç, "Duygusal kararlar, mantıklı kararların önüne geçer ve bu da gereksiz harcamaların artmasına yol açar," diyerek, bilinçli alışverişin önemine dikkat çekti.
Açlıkla birlikte, bireylerin alışverişte mantıklı kararlar vermek yerine duygusal kararlar aldıklarını belirten Prof. Dr. Koç, bu davranışın bir tür dürtüsel uyarılma olduğunu ifade etti. Alışverişe çıkmadan önce açlık hissinin farkında olunması gerektiğini belirten Koç, "Açlık ve dürtülerle hareket etmek, genellikle bireyi gereksiz harcamalar yapmaya yönlendirir. Bu yüzden alışveriş yaparken daha dikkatli ve bilinçli olmak önemlidir," dedi.
Ramazan'da Alışverişte Dikkat Edilmesi Gerekenler neler?
Ramazan ayında, iftar sonrası yapılan alışverişlerin daha bilinçli olması gerektiğini söyleyen Koç, açlık nedeniyle yapılan plansız alışverişleri önlemek için bazı önerilerde bulundu:
1. Alışverişe Tok Karınla Çıkın
Açlık hissi, genellikle yüksek kalorili ve gereksiz ürünlere yönelme eğilimini artırır. İftar sonrası yapılan alışverişler ise daha bilinçli seçimler yapılmasına yardımcı olur.
2. Alışveriş Listesinden Şaşmayın
Planlı alışveriş, gereksiz harcamaların önüne geçer ve maddi tasarruf sağlar. Alışverişe çıkmadan önce bir liste yaparak, yalnızca ihtiyaç duyulan ürünleri almak faydalı olacaktır.
3. Yanınızda Yeterli Miktarda Para Bulundurun
Bütçenizi belirleyin ve alışveriş sırasında buna sadık kalın. Yeterli miktarda para taşımak, alışverişin kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.
4. Sakin Saatlerde Alışveriş Yapın
Kalabalık ortamlardan kaçının. Aksi takdirde, başkalarının tercihlerine bakarak gereksiz ürünler alabilirsiniz.
5. Son Kullanma Tarihlerine Dikkat Edin
Açlıkla yapılan alışverişlerde dikkat dağılabilir. Bu yüzden ürünlerin son kullanma tarihlerinin kontrol edilmesi önemlidir.
6. Geçmiş Alışveriş Deneyimlerinden Ders Alın
Önceki alışveriş deneyimlerinizi gözden geçirerek gereksiz harcamaların önüne geçebilirsiniz.
7. Kredi Kartı Kullanımına Dikkat Edin
Harcamalarınızı takip edin. Kredi kartı ile alışveriş yaparken fişlerinizi saklayarak, gereksiz borçlanmanın önüne geçebilirsiniz.
Prof. Dr. Koç, "Her alışverişte dikkatli olmak, milli servetimizi korumanın en temel şartıdır," diyerek, tasarruf etmenin sadece bireysel değil, toplumsal sorumluluk olduğuna dikkat çekti. Koç, tasarrufun "cimrilik" değil, ihtiyaçları karşılamakla birlikte başkalarının da ihtiyaçlarına duyarlı olmak olduğunu ifade etti.
Kaynak: İHA
