Son yapılan araştırmalara göre, ABD'deki yetişkinlerin %29'u mutlak veya fonksiyonel demir eksikliği ile karşı karşıya. Bu durum, yalnızca kadınları değil, erkekleri de etkileyen ciddi bir sağlık sorunu olarak öne çıkmakta.
TÜRKİYE' DEKİ RİSK GRUPLARI
Demir eksikliği, dünya genelinde yaygın bir sorun ve Türkiye'de de benzer bir durum söz konusu. Özellikle bazı gruplarda demir eksikliği riski daha yüksek oranda olduğu belirtiliyor. Bu risk grupları şunlardır:
- 65 yaş üstü bireyler
- 6-12 ay arası bebekler
- 1-2 yaş aralığındaki çocuklar
- Vejetaryen bireyler
- Sık sık kan veren kişiler
- Kemik iliği bozukluğu veya otoimmün hastalığı olanlar
- Hamile veya emziren kadınlar
Bu gruplardaki bireylerin demir eksikliği yaşama olasılığı daha fazladır.
DEMİR EKSİKLİĞİ TÜRLERİ
Amerikan Hematoloji Derneği’ne göre, mutlak demir eksikliği, vücuttaki demir depolarının ciddi şekilde azalması veya tamamen yok olması ile ortaya çıkar. Bu durum genellikle kadınlar, çocuklar, vejetaryenler ve veganlar arasında daha yaygındır.
Fonksiyonel demir eksikliği ise yeterli demir depoları olmasına rağmen, demirin vücutta etkin bir şekilde kullanılamamasıyla ortaya çıkar. Bu durum hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilir.
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ
Demir eksikliği anemisi, vücudun yeterli demiri emememesi, yetersiz demir içeren besin tüketimi, vücudun normalden daha fazla demire ihtiyaç duyması veya kan kaybı gibi nedenlerle gelişir.
DEMİR EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ
Demir eksikliği yaşayan bireylerin fark edebileceği çeşitli belirtiler mevcuttur. İşte demir eksikliği ile ilişkili 15 önemli belirti:
-
Aşırı Yorgunluk veya Halsizlik: Yetersiz demir, kırmızı kan hücrelerinin üretimini etkiler ve bu da yorgunluk hissine neden olur.
-
Nefes Darlığı: Vücutta oksijenin etkin bir şekilde taşınamaması, nefes darlığına yol açabilir.
-
Ciltte Solgunluk: Demir eksikliği, kanın kırmızı rengini kaybetmesine neden olur.
-
El ve Ayaklarda Üşüme: Yetersiz oksijen akışı, el ve ayaklarda üşüme hissine neden olabilir.
-
Bağışıklığın Zayıflaması: Demir, bağışıklık sistemi için kritik bir bileşendir; eksikliği bağışıklık hücrelerinin etkinliğini azaltır.
-
Baş Ağrısı: Yetersiz demir, beynin oksijen alımını etkileyebilir ve baş ağrısına yol açabilir.
-
Baş Dönmesi: Demir eksikliği, dengenin kaybolmasına neden olabilir.
-
Saç Dökülmesi: Yetersiz demir, saç büyümesini olumsuz etkileyebilir.
-
Tırnaklarda Bozulma: Tırnakların kırılgan hale gelmesi, demir eksikliğinin bir belirtisi olabilir.
-
Uyku Bozukluğu: Demir eksikliği, uyku düzenini olumsuz etkileyebilir.
-
Kulak Çınlaması: Kan akışındaki değişiklikler, kulak çınlamasına yol açabilir.
-
Ağız ve Dil İltihaplanması: Demir eksikliği, ağız ve dilde iltihaplanmaya neden olabilir.
-
Odaklanmada Zorluk: Düşük demir seviyeleri, konsantrasyon güçlüğüne neden olabilir.
-
Kalp Çarpıntısı: Düşük hemoglobin seviyeleri, kalbin daha fazla çalışmasına yol açar.
-
Ruh Halinde Değişiklikler: Demir eksikliği, yorgunluk ve halsizlik nedeniyle ruh halini olumsuz etkileyebilir.
DEMİR EKSİKLİĞİNE NE İYİ GELİR
Demir seviyelerini artırmak için günlük beslenmeye aşağıdaki gıdaların eklenmesi önerilmektedir:
- Kırmızı ve beyaz et
- Balık ve deniz ürünleri
- Baklagiller (nohut, mercimek)
- Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı)
- Kuru meyveler (kuru kayısı, kuru üzüm)
- Yüksek C vitamini içeren gıdalar (brokoli, portakal)
Bu gıdaların yanı sıra, doktor önerisiyle demir takviyeleri de kullanılabilir.