Ketojenik diyette karbonhidrat alımı minimum düzeye indirilir ve vücut, enerji ihtiyacını karşılamak için yağları kullanmaya başlar. Ketozis denilen bu durumda, yağların yakılmasıyla ortaya çıkan ketonlar enerji kaynağı haline gelir.
Ketojenik Diyetin Türleri
- Standart Ketojenik Diyet: Enerjinin %75’i yağdan, %20’si proteinden ve %5’i karbonhidrattan sağlanır.
- Döngüsel Ketojenik Diyet: Beş gün ketojenik beslenmeyi, iki gün yüksek karbonhidrat tüketimi takip eder.
- Hedeflenen Ketojenik Diyet: Egzersiz yapılan günlerde ekstra karbonhidrat alınır.
- Yüksek Proteinli Ketojenik Diyet: Yağ oranı düşerken protein alımı artırılır. Enerjinin %60’ı yağdan, %35’i proteinden gelir.
Ketojenik Diyetin Faydaları
- Kan şekeri ve insülin dengesini sağlar: Diyabet hastaları için fayda sağlayabilir.
- Kilo kaybını hızlandırır: Yağ yakımını artırarak hızlı kilo vermeye yardımcı olabilir.
- Nöbet sayısını azaltır: Epileptik çocuklarda nöbetlerin sıklığını düşürdüğü bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
- Beyin sağlığına destek: Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların ilerlemesini yavaşlatabilir.
- Açlık hissini azaltır: Sürekli tokluk hissi sağlar ve iştahı kontrol altında tutar.
Ketojenik Diyetin Olası Yan Etkileri ve Riskleri
Diyete adaptasyon sürecinde ishal, kabızlık, mide bulantısı, uyku bozuklukları ve egzersiz performansında düşüş gibi yan etkiler görülebilir. Uzun süreli devamlılıkta ise:
- Karaciğer yağlanması ve böbrek taşı riski artabilir.
- Vitamin ve mineral eksiklikleri yaşanabilir.
- Kolesterol seviyelerinde artış ve kalp hastalıkları riski yükselebilir.
Keto Gribi Nedir?
Ketojenik diyetin ilk günlerinde birçok kişi, "keto gribi" olarak adlandırılan bir dizi semptomla karşılaşabilir. Genellikle diyetin başlamasından 2 ila 7 gün sonra ortaya çıkan bu belirtiler arasında baş ağrısı, yorgunluk, sinirlilik, zihinsel bulanıklık, mide bulantısı, uyku sorunları ve kabızlık bulunur. Keto gribi, tıbbi literatürde tanımlanmış bir rahatsızlık olmasa da internet üzerinde binlerce makale ve blog yazısında bu durumdan bahsedilir.
Kimler Ketojenik Diyet Yapmamalı?
- Karaciğer ve böbrek hastaları: Karaciğer yetmezliği ve böbrek taşları riski sebebiyle bu kişilere önerilmez.
- Kalp hastaları: Diyet sırasında kandaki yağ oranlarının artması kalp sağlığını olumsuz etkileyebilir.
- Yüksek kolesterol sahipleri: Kan yağlarının artması kalp-damar hastalıklarına davetiye çıkarabilir.
Ketojenik Diyet Planlanırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Kişinin yaşı, kilosu ve sağlık durumu göz önünde bulundurularak diyet uzmanlar tarafından planlanmalıdır. Kan bulguları ve keton seviyeleri düzenli olarak kontrol edilmelidir. Diyet sırasında alınan protein, yağ ve karbonhidrat miktarlarının dengelenmesi büyük önem taşır.
Ketojenik Diyette Tüketilmesi ve Kaçınılması Gereken Besinler
Tüketilmesi gerekenler:
- Et ve balık çeşitleri (somon, dana eti, tavuk)
- Süt ürünleri (peynir, tereyağı, krema)
- Sağlıklı yağlar (zeytinyağı, Hindistan cevizi yağı)
- Düşük karbonhidratlı sebzeler (yeşil yapraklılar, domates, biber)
- Kuruyemişler (badem, ceviz, chia tohumu)
Kaçınılması gerekenler:
- Şekerli içecekler ve tatlılar (kek, dondurma, gazlı içecekler)
- Tahıllar (ekmek, makarna, pirinç)
- Nişastalı sebzeler (patates, havuç)
- Alkol ve hazır soslar
Ketojenik diyet, sıkı bir takip ve planlama gerektiren zorlu bir süreçtir. Lifli gıdalardan yoksun olduğu için sindirim problemlerine yol açabilir. Diyet sona erdiğinde verilen kilolar hızla geri alınabilir. Uzman kontrolü olmadan uygulanmaması önerilir. Bu haber, bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Doktor önerisi değildir.
