Uzmanlar, Zoonoz adı verilen bu tür hastalıkların binlerce yıldır var olmasına rağmen, ormansızlaşma , toplu hayvancılık , iklim değişikliği ve hayvan dünyasındaki diğer insan kaynaklı karışıklıklar nedeniyle son yıllarda daha yaygın hale geldiğini söylüyor.
Hayvanlardan insanlara sıçrayan diğer hastalıklar arasında HIV , Ebola , Zika , SARS , MERS , kuş gribi ve hıyarcıklı veba yer alıyor.
Dünya Sağlık Örgütü yaptığı açıklamada, hala Covid'in kökenlerini araştırdığını, ancak "en güçlü kanıtın hala zoonotik bulaşma olduğunu" söyledi.
Ve geçen ay dünya çapında kaydedilen 1.000'den fazla maymun çiçeği vakası ile BM ajansı, hastalığın düzinelerce ülkede yerleşebileceği "gerçek" bir risk olduğu konusunda uyardı.
DSÖ'nün acil durumlar direktörü Michael Ryan geçen hafta "sadece maymun hastalığında değil" dedi - insanlar ve hayvanların etkileşim şekli "kararsız" hale geldi.
"Bu hastalıkların insanlara geçme sayısı artıyor ve daha sonra bu hastalığı çoğaltma ve onu topluluklarımızda ilerletme yeteneğimiz artıyor" dedi.
Monkeypox yakın zamanda insanlara sıçramadı - ilk insan vakası 1970 yılında DR Kongo'da tespit edildi ve o zamandan beri Orta ve Batı Afrika'daki bölgelerle sınırlı kaldı.
Cambridge Üniversitesi'nden epidemiyolog Olivier Restif, ismine rağmen, "son maymun çiçeği salgınının maymunlarla hiçbir ilgisi yok" dedi.
AFP'ye verdiği demeçte, ilk olarak makaklarda keşfedilmesine rağmen, "zoonotik bulaşma çoğunlukla kemirgenlerden ve kişiden kişiye temas yoluyla yayılan salgınlardır" dedi.
BM Çevre Programına göre, bilinen tüm insan enfeksiyonlarının yaklaşık yüzde 60'ı ve tüm yeni ve ortaya çıkan bulaşıcı hastalıkların yüzde 75'i zoonotiktir.
Restif, "nüfus artışı, hayvancılık büyümesi ve vahşi yaşam habitatlarına tecavüz" nedeniyle son birkaç on yılda zoonotik patojenlerin ve salgınların sayısının arttığını söyledi.
"Vahşi hayvanlar, tükenmiş habitatlarından göç ederek insan faaliyetlerine yanıt olarak davranışlarını büyük ölçüde değiştirdi" dedi.
"İnsanların ve evcil hayvanların yakınında dolaşan zayıf bağışıklık sistemine sahip hayvanlar, daha fazla patojen bulaşmasının kesin bir yoludur."
Fransa'nın Geliştirme Araştırma Enstitüsü'nde zoonoz uzmanı olan Benjamin Roche, ormansızlaşmanın büyük bir etkisi olduğunu söylerken "Ormansızlaşma biyoçeşitliliği azaltır: virüsleri doğal olarak düzenleyen ve daha kolay yayılmalarına izin veren hayvanları kaybediyoruz" dedi.
Daha da kötüsü, bu yılın başlarında yayınlanan ve iklim değişikliğinin başka bir pandemi riskini artırdığına dair uyarıda bulunan büyük bir çalışma ile gelebilir.
Çalışma, hayvanların ısınan doğal yaşam alanlarından kaçarken diğer türlerle ilk kez karşılaşacaklarını ve çoğunlukla tropik ormanlarda vahşi memeliler arasında "sessizce dolaştıklarına" inanılan 10.000 zoonotik virüsün bazılarıyla potansiyel olarak onları enfekte edeceklerini söyledi.
Çalışmanın yazarlarından Georgetown Üniversitesi'nde bir hastalık ekoloğu olan Greg Albery, AFP'ye "konakçı-patojen ağının önemli ölçüde değişmek üzere olduğunu" söyledi.
İngiltere'deki Liverpool Üniversitesi ve Kenya'daki Uluslararası Hayvancılık Araştırma Enstitüsü'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Eric Fevre, "bir dizi yeni, potansiyel olarak tehlikeli hastalıkların ortaya çıkabileceğini - hazır olmamız gerektiğini" söyledi.
Bu, uzak ortamlarda "popülasyonların halk sağlığına odaklanmayı" ve "farklı türlerin nasıl etkileşime girdiğini anlamak için bu doğal alanların ekolojisini daha iyi incelemeyi" içerir.
Restif, "Gümüş kurşun yok - en iyi şansımız riski azaltmak için her düzeyde hareket etmek" dedi.
Salgınların gecikmeden tespit edilebilmesi, tanımlanabilmesi ve kontrol altına alınabilmesi için, dünyanın dört bir yanındaki yoksun topluluklar için ön saflarda sağlık hizmeti sunumu ve test kapasitesi için büyük yatırımlara ihtiyacımız var” dedi.
Perşembe günü, bir DSÖ bilimsel danışma grubu, yeni bir zoonotik patojen ortaya çıktığında yapılması gerekenleri özetleyen bir ön rapor yayınladı.
Patojenin insanlara nasıl ve nerede sıçradığına dair bir dizi erken araştırmayı listeleyerek, potansiyel riskin yanı sıra daha uzun vadeli çevresel etkileri de belirler.
Bu haberde kaynak ANews'tir.
