Bu inanışın kökeni, tarihten mitolojiye, dinlerden batıl inançlara kadar uzanıyor. Farklı kültürlerde ve inanç sistemlerinde 13 sayısının kötü şansla ilişkilendirilmesine dair çeşitli efsaneler mevcut.
KÖKENİ ÇOK ESKİLERE DAYANIYOR
13 sayısının uğursuzluğu ile ilgili en eski referanslardan biri, İskandinav mitolojisine dayanır. Efsaneye göre, Valhalla'da düzenlenen bir ziyafette 12 tanrı davet edilirken, Loki adında bir tanrı davet edilmeyen 13. konuk olarak gelir. Loki'nin gelişi kaosa neden olur ve tanrılardan biri olan Balder öldürülür. Bu olay, 13 sayısının kötü şans getirdiği inancını doğurmuştur.
Antik Roma'da da 13 sayısı ölüm ve felaketle ilişkilendirilirdi. Romalılar, 12 sayısını tamamlanmış bir döngü olarak görürken, 13 bu döngüyü bozarak düzensizliği simgelerdi. Bu nedenle, 13 sayısı bir dengenin bozulmasını temsil eden bir rakam olarak kabul edilmiştir.
İbraniler’e göre 13 sayısının uğursuz olmasının nedeni; İbrani alfabesinin 13’üncü harfinin "mavet" (ölüm) sözcüğünün ilk harfi olan "m" olmasıydı.
HRİSTİYANLIK VE SON AKŞAM YEMEĞİ
Hristiyanlıkta 13 sayısının uğursuz kabul edilmesi, Son Akşam Yemeği'ne dayanır. Hz. İsa'nın çarmıha gerilmeden önceki son yemeğinde, masada 12 havari bulunuyordu ve Hz. İsa ile birlikte toplamda 13 kişi vardı. İhaneti gerçekleştiren Yahuda İskariyot’un 13. kişi olduğu inancı, 13 sayısının olumsuz bir anlam taşımasına neden olmuştur.
Ayrıca, bazı Hristiyan mezheplerinde Cuma günü 13. günün gelmesi özellikle uğursuz kabul edilir. Bu batıl inanç, "13. Cuma" olarak bilinen kötü şans günü efsanesini yaratmıştır. Cuma günü, Hz. İsa'nın çarmıha gerildiği gün olarak kabul edilirken, 13 sayısı da uğursuzlukla birleşmiştir.
DİĞER DİNLERDE 13 SAYISININ ANLAMI
Farklı inanç sistemlerinde 13 sayısına yönelik algılar değişiklik gösterir. İslam'da 13 sayısının uğursuz olduğuna dair özel bir inanış bulunmamaktadır. Aksine, bazı Müslüman alimler için bu sayı nötr bir anlam taşır. Yahudilikte ise 13 sayısı olumlu bir anlam içerebilir. Yahudilerin kutsal kitabı olan Tora'nın Tanrı’ya dair 13 erdemi vardır. Ayrıca, bir Yahudi genci 13 yaşında Bar Mitzvah adı verilen dini olgunluğa erişir.
Hinduizm'de ise 13 sayısı daha çok ölümle ilişkilendirilir. Hindu kültüründe birinin ölümünden sonra 13 gün boyunca yas tutulur, bu da 13 sayısının olumsuz bir anlam kazanmasına yol açmıştır.
GÜNÜMÜZDE 13 SAYISI
Günümüzde, 13 sayısının uğursuz olduğuna dair inanç hâlâ birçok yerde devam etmektedir. Özellikle batı kültürlerinde binaların 13. katına isim verilmemesi, uçaklarda 13. sıranın bulunmaması gibi uygulamalar bu batıl inancın izlerini taşır. Ayrıca, 13 kişilik masalarda yemek yemenin kötü şans getirdiğine inanılır. Bu inanç, modern toplumda bile etkisini sürdürmektedir.
Dünyanın bazı lüks otellerinde, 13. kat düğmesine rastlamak nadirdir; bazı oteller, bu katı tamamen atlar ve odalarda 13 numarasını kullanmazlar. Bunun yerine, asansörlerde 12'den doğrudan 14'e geçilir ve odalar da benzer şekilde numaralandırılır.
Başka bölgelerde, evlerin kapı numaraları 13'ü içermemesi için genellikle "12+1" şeklinde yazılır.
Tarot kartları arasında, 13. kart "ölüm" kartı olarak bilinir.
Bu sayı çoğu zaman tesadüflere ve talihsizliklere atfedilmiştir. Örneğin, 1970 yılında NASA'nın insanlı Ay yolculuğunun 7. misyonu olan "Apollo 13" projesinin başarısızlığı, ismindeki 13 sayısı nedeniyle uğursuzlukla ilişkilendirilmiştir.
13, birçok insan için korkutucu bir sayı olarak kabul edilir ve bir fobi olarak kabul edilmiştir. 13 sayısından korkma fobisine "triskaidekaphobia" denir.
Diğer Uğursuzluk İnançları
- Kefen makası veya bıçakla kesilmemelidir.
- Yılan öldürülüp suya atılırsa, yağmur yağar ve seller olur.
- Kurt uluyunca ya kar yağar ya da ayaz olur.
- Bir evin önünde baykuş öterse, o evde bir ölüm veya yıkım olabilir.
- Baykuş ötmesi uğursuzluk getirir ve baykuşa odun atılmalıdır.
- Bir kişinin önüne tavşan çıkması uğursuzluk olarak görülür, mümkünse geri dönülmelidir.
- Çakal uluyunca yere tükürmek gerekir, aksi takdirde yıkım gelebilir.
- Bir evin önünde karga öterse, o eve haber gelir.
- Köpeğin vakitsiz havlaması, horozun vakitsiz ötmesi veya öküzün gece böğürmesi kötü işaretlerdir.
- Ezan okunurken köpek uluması uğursuzluk getirir.
- Ateşe tükürmek, ateşe sövmek, ateşe tırnak atmak veya su dökmek uğursuzluk getirir.
- Kül üzerine su dökülmemeli ve gece kül dökülmemelidir.
- Ateşin çıkardığı ses, dedikodu yapıldığını gösterir.
- Karaağaçtan düşmek ölümle ilişkilendirilir.
- İncir ağacının altında uyuyanlar şeytan tarafından götürülür.
- Üzümün tanesini, karpuzun sap kısmındaki kabuğu yiyenler yetim kalır.
- Gelin alayı kırkı çıkmamış kadının evinin önünden geçerse, gelinin çocuğu olmaz.
- Kırkı çıkmamış kadının bulunduğu eve değirmenden un getirilmez.
- Hıdrellez günü dikiş dikilmemeli, ağaç veya bitki kesilmemeli, canlı öldürülmemelidir.
- Arife günü, yakını ölen kişi dikiş dikmemelidir.
- Arife ve bayram günlerinde ağaç kesilmemelidir.
- Gece göle girmek iyi değildir, çünkü cinler ve periler gölde yıkanır ve girenlerin ruhlarını çalar.
- Gece su üzerinden atlanmamalıdır, su birikintileri ecinnilerin ve perilerin mekanıdır.
- Kaynayan suya bıçak sokulmamalıdır.
- Suya tükürmek uğursuzluk getirir.
- Akşam soğan yenilen yere melekler gelmez.
- Gece aynaya bakmak ömrü kısaltır.
- Gece ıslık çalmak günahtır.
- Bir kişinin üzerinde dikiş dikilirse, kısmeti bağlanır.
- "Bismillah" demeden yemek yemek doymazlık getirir ve şeytan da yemek yer.
- Gökkuşağının altında bir erkek geçerse kız, kız geçerse erkek olur.
- Dolu yağdığında dolunun kesilmesi için dışarıya sacayağı atılır.
- Salı günü çamaşır yıkanmaz, yıkanan çamaşırı giyen kişi onu kirletemez, ölür.
- Salı günü düğün yapılmaz.
- Yarım çay içen kadın dul kalır.
- Yola giderken tükürmek yıkım getirir.
- Üç yol ağzında yatmak uğursuzluktur.
- Ayakkabının ters gelmesi hastalığa işarettir.
