“Sam Amca,” ABD'nin bir ulusal sembolü olarak tanımlanır. İlk olarak 19. yüzyılın başlarında ortaya çıkan bu figür, ABD hükümetinin ve halkının temsilcisi olarak kabul edilir. “Sam Amca” ifadesi, Amerika'nın resmi karakteristiklerinin, özellikle de hükümet yetkililerinin, simgesel bir kişileştirmesidir. Genellikle yaşlı ve uzun beyaz sakalı olan bir adam olarak tasvir edilir, bu da ona yaşlı bilge ve güvenilir bir karakter kazandırır.
TARİHSEL ARKA PLANI
Sam Amca (İngilizce: Uncle Sam), ABD Federal Hükümeti'ni veya genel olarak ülkeyi temsil eden ulusal bir kişiliktir ve kökeni 1812 Savaşı'na kadar uzanmaktadır. Sam Amca'nın kökeni hakkında kesin bilgi bulunmamakla birlikte, terimin New York'un Troy şehrinde yaşayan Samuel Wilson ile ilişkilendirildiği düşünülmektedir. Bu öyküye göre, Samuel Wilson, 1812 Savaşı sırasında askerlere gönderdiği et varillerinin üzerinde devlet malı olduğunu belirtmek amacıyla Birleşik Devletler'in kısaltması olan "US" damgasını kullanmıştır. Bu damganın Wilson'ın ismiyle karışması sonucu Sam Amca terimi ortaya çıkmıştır. 1961'de yapılan bir Kongre kararıyla Wilson, bu ulusal simgenin isim babası olarak kabul edilmiştir.
1830'ların başlarından 1861'e kadar, Amerikalı çizerler ülkenin simgesi olarak ya Sam Amca'yı ya da Jonathan Birader'i kullanmışlardır. İngiliz mizah dergisi Punch'ın çizerleri, uzun boylu, ince yapılı, favorili, çizgili pantolon ve uzun şapka giyen Jonathan Birader ve Sam Amca figürlerinin gelişimine katkıda bulunmuşlardır. 1870'lerden itibaren, Sam Amca figürüne son şeklini veren çizerin Amerikalı Thomas Nast olduğu düşünülmektedir. James Montgomery Flagg'in I. Dünya Savaşı sırasında asker toplamak için hazırladığı, altında "I Want You" yazılı Sam Amca afişleri, II. Dünya Savaşı'nda da kullanılmış ve 20. yüzyılın en tanınmış Sam Amca çizgilerinden biri olarak kalmıştır.
KULLANIM ALANLARI VE SEMBOLİK ANLAMI
Sam Amca'nın yaymaca aracı olarak kullanımı, I. Dünya Savaşı döneminde, James Montgomery Flagg'in "Lord Kitchener Wants You" posterinden esinlenerek hazırladığı çizimle başlamıştır. Flagg’in bu tasviri, ilk kez 6 Temmuz 1916 tarihinde Leslie’s Weekly dergisinin kapağında "Hazırlık için Ne Yapıyorsunuz?" başlığıyla yayımlandı. Bu çizimin, 1917 ve 1918 yılları arasında dört milyondan fazla kopyasının basıldığı tahmin edilmektedir.
Flagg’in 1916’daki çizimi, zamanla halk arasında tanınan ve Sam Amca’nın parmağını izleyiciye doğrulttuğu ve “Seni Amerikan ordusu için istiyorum” yazılı poster halini aldı. Bu poster, birçok Amerikalı erkeğin orduya katılmasına katkıda bulundu. Ne yazık ki, Sam Amca’nın ABD ordusu tarafından resmi olarak ne zaman kullanılmaya başlandığı hakkında kesin bilgi bulunmamakta. Ancak, Sam Amca’nın halk tarafından oluşturulan ve basının geliştirdiği bir simge olduğu düşünüldüğünde, ABD hükümetinin bu simgeyi kullanmaya başlaması zor olmamıştır.
Sam Amca'nın orduya alım artırımı ve savaş yanlısı fikirlerin teşvik edilmesinde etkili olduğunu biliyoruz. Ancak, Sam Amca’nın askerlik harici konularda da çeşitli amaçlarla kullanıldığını biliyor muydunuz? İşte bazı örnekler:
Savaş Senetleri
Amerika Birleşik Devletleri’nin savaş maliyetlerini karşılamak amacıyla savaş senetlerinin (Özgürlük Bonosu) satın alınmasının önemini vurgulamak için Sam Amca posterleri çeşitli şekillerde kullanıldı. Posterlerde, bu senetlerin satın alınmasının ABD'nin savaşta zafer kazanmasına ve Amerikan halkının özgürlüğünü korumasına katkı sağlayacağı iddia ediliyordu.
Kadınları Teşvik Etmek
Erkeklerin cepheye gitmesiyle ortaya çıkan iş gücü boşluğunu gidermek amacıyla hazırlanan posterler, kadınları üretim alanlarında çalışmaya, tarım yapmaya ve Kızılhaç’ta gönüllü olmaya teşvik etti.
Yakıt Tasarrufu
I. Dünya Savaşı sırasında, ABD dünyanın en fazla taşıtına sahip ülkelerinden biriydi ve yüksek miktarda fosil yakıt tüketiyordu. Artan talebi karşılamak için Amerika Birleşik Devletleri Yakıt İdaresi çeşitli tasarruf önlemleri başlattı ve “Sam Amca’nın o fazladan küreğe ihtiyacı var” yazılı posterler yayımladı.
GÜNÜMÜZDE "SAM AMCA"
Günümüzde “Sam Amca” terimi, genellikle ABD hükümetinin ve ulusunun kişileştirilmiş bir temsili olarak kullanılır. Özellikle ulusal olaylar, politikalar veya askeri operasyonlar hakkında yapılan açıklamalarda “Sam Amca” ifadesi, Amerika'nın resmi duruşunu veya hükümetin tavrını temsil etmek için kullanılır. Ayrıca, bu figür, Amerikan kültüründe vatanseverlik ve ulusal birliği simgeler.
“Sam Amca,” ABD'nin tarihsel ve kültürel mirasında önemli bir yere sahiptir. Bu figür, Amerikan hükümetinin ve ulusunun sembolik bir temsilcisi olarak, vatanseverlik ve ulusal birliği teşvik eden bir araç olarak kullanılmıştır. Tarih boyunca çeşitli dönemlerde ve olaylarda farklı biçimlerde karşımıza çıkan “Sam Amca,” günümüzde de Amerikan kültüründe önemli bir figür olmaya devam etmektedir. Bu figürün kökenleri, kullanımı ve modern dünyadaki rolü, Amerika'nın ulusal kimliğini ve tarihini anlamak için önemli bir anahtardır.
