Harvard mezunu hekim ve tıbbi antropolog Gideon Lasco, Türkiye'deki kedilerle insanlar arasındaki farklı olan bir ilişkiye dikkat çekti. Lasco, kedilerin toplumdaki yeri, Osmanlı'dan günümüze kadar uzanan hikayeleri ve İslamiyet'teki yerleri ile ilgili önemli tespitlerde bulundu. ZME Science’a yazdığı yazısında, Türkiye’deki kediler ile kurulan bu güçlü bağın sadece bir hayvan-sevgi ilişkisi olmadığını, tarihsel ve kültürel derinliklere dayandığını öne sürdü.
Türkiye'deki kedilerin sokaklarda, camilerde, restoranlarda hatta otellerde rahatça dolaşabildiğini belirten Lasco, "Kediler toplumun ayrılmaz bir parçası haline gelmiş durumda" dedi. Hatta İstanbul'daki bir imamın camiye kedilerin girişine izin vererek onlara bir alan açması da bu kültürel hoşgörünün örneklerinden biri.
Lasco, kedilere duyulan sevgiyi İslamiyet'teki kedilere olan ilgiyle ilişkilendiriyor. Hz. Muhammed’in kedilere olan sevgisi ve buna dair yazılı anlatılar, kedilere olan derin saygının temellerinden biri olarak görülüyor.
Osmanlı Dönemi ve Kediler
Osmanlı döneminde kediler, kemirgenlerle mücadele gibi çok önemli işlevlere sahipti. Tarihçi Ekrem Buğra Ekinci’nin araştırmalarına göre o dönemde kedi hastaneleri ve bahçeleri bulunuyordu. İstanbul’daki yazılı kaynaklar da kedilerin halk tarafından beslenip korunduğunu gösteriyor.
2023’teki Maraş ve Hatay depremleri sonrasında Türk halkının enkaz altındaki kedileri kurtarmak için gösterdiği özveri, kedilerin minnettarlıklarını insanların yanında gösterdiği derin bağa örnek teşkil etti. Kediler, kurtarıcılarının yanından ayrılmadılar.
Lasco, kedilerin bağımsızlıklarına duyulan saygının Türkiye'de kedileri toplumun vazgeçilmez bir parçası haline getirdiğini ifade etti. Bunun aksi olarak Orta Çağ Avrupa’sında kedilerin şeytanla ilişkilendirilmesi ve yok edilmesi, kara veba gibi salgınların yayılmasına yol açmış olarak nitelendiriliyordu.
Lasco, yazısını Doğubayazıt’ta bir kafede yazarken etrafında dolaşan kedilerin hafızasında derin izler bıraktığını belirtti. Türkiye'den ayrıldıktan sonra da, yaşadığı kedilerle ilgili deneyimlerin belleğinde derin etkiler bıraktığını ifade etti.
